Phiên chợ Hè đã đóng cửa, lực lượng Barca đã định hình. Như mọi năm, mục tiêu của đội bóng xứ Catalan là chinh phục mọi danh hiệu có thể, đặc biệt là La Liga và Champions League. Trọng trách bây giờ hoàn toàn thuộc về HLV Ernesto Valverde và một trong những nhiệm vụ chính của vị chiến lược gia 54 tuổi này là tận dụng tối đa nguồn nhân lực đang có.
4-3-3 là sơ đồ đem lại thành công tột đỉnh của Barca từ những năm cuối thập niên 2000 đến nay. Thế nên, sơ đồ này trở thành công thức vàng của đội bóng xứ Catalan trong mắt tất cả mọi người. Nhưng, theo sự biến thiên của thời gian, dẫn đến sự biến thiên về chiến thuật và con người, 4-3-3 không còn đem lại thành công cho Barca trong vài năm trở lại đây.
Bằng chứng là đã 3 mùa giải liên tiếp Barca phải dừng chân ở tứ kết Champions League và không ít đội bóng đã hóa giải thành công sơ đồ lẫn lối đá của đội chủ sân Nou Camp. Bởi vậy, 4-3-3 đang trở thành ám ảnh với những nhà cầm quân dẫn dắt Barca chứ không còn là công thức chiến thắng. Nói cách khác, bởi sức ép, các HLV phải gò ép các cầu thủ vào sơ đồ 4-3-3, dù không hẳn tối ưu trong khi các đối thủ đã nghiên cứu quá kỹ về sơ đồ này.
Mùa trước, mùa đầu tiên dẫn dắt Barca, Valverde đã tạo bước đột phá khi canh tân sơ đồ chiến thuật sang 4-4-2. Sơ đồ này phần nào phát huy được tác dụng ở đấu trường quốc nội, nơi chênh lệch đẳng cấp giữa các đội khá xa. Tuy nhiên, tại Champions League, 4-4-2 nảy sinh vấn đề đã từng được huyền thoại Johan Cruyff đề cập, đó là không tạo ra những tổ hợp tam giác để kiểm soát bóng (4-4-2 tạo ra những ô vuông với cự ly cầu thủ xa nhau).
4-4-2 của Valverde chỉ thành công ở đấu trường quốc nội
Cần lưu ý, yếu tố căn bản trong lối chơi của Barca vẫn là kiểm soát bóng rồi mới triển khai tấn công. 4-4-2 không thỏa mãn được yêu cầu đầu tiên nếu gặp phải những đội bóng pressing khu vực tốt để chia cắt hai tuyến tiền vệ và tiền đạo, trong đó tiên quyết là phong tỏa siêu sao Lionel Messi. Trận lượt về tứ kết Champions League 2018/19 chính là minh chứng điển hình.
Trận này, để chia cắt Messi và tuyến giữa Barca, Roma đã sử dụng sơ đồ 3-5-2, với 3 tiền vệ trung tâm có thiên hướng phòng ngự là Nainggolan, De Rossi và Strootman. Kết quả là Messi gần như mất hút, Barca chỉ tung ra số cú dứt điểm bằng phân nửa đối phương và kiểm soát bóng vỏn vẹn 46%. Thế nên, 4-4-2 rõ ràng chưa phải sơ đồ tối ưu dành cho Barca.
Ở giai đoạn khởi đầu mùa giải này, Valverde vẫn đang lưỡng lự giữa 4-3-3 và 4-4-2, 2 trận sử dụng sơ đồ truyền thống và 2 trận sử dụng sơ đồ canh tân. Tuy nhiên, trước những đối thủ đa phần là dưới cơ hoàn toàn, vấn đề về lối chơi chưa thể bộc lộ ngay. Dù vậy, vấn đề tận dụng nguồn nhân lực đã xảy ra chút vướng mắc. Bằng chứng là 4 tân binh tổng trị giá 126 triệu euro Arthur Melo, Malcom, Arturo Vidal và Clement Lenglet được sử dụng khá hạn chế sau 3 vòng đấu mở màn. Bằng chứng là cả 4 cầu thủ này mới chỉ ra sân vỏn vẹn 96 phút trên 1.080 phút tối đa.
Sơ đồ 4-2-3-1 có thể là công thức giải quyết cả vấn đề chiến thuật lẫn nhân sự. Với sơ đồ này, Barca vừa tái tạo tổ hợp tam giác vừa giải quyết vấn đề nhân sự ở hàng tiền vệ. Hiện tại, chỉ tính riêng các tiền vệ trung tâm, Barca đã có đến 9 người là Busquets, Samper, Rakitic, Rafinha, Coutinho, Arturo Vidal, Denis Suarez, Arthur và Alena, cho nên việc bố trí sơ đồ 5 tiền vệ sẽ tận dụng nguồn nhân lực một cách tối ưu hơn.
Barca đang gặp vấn đề thừa nhân sự
Trong đó, những trường hợp như Coutinho (tiền vệ tấn công cánh trái) hay Arturo Vidal (tiền vệ trung tâm box-to-box) sẽ có cơ hội được bố trí thi đấu ở những vị trí sở trường, không còn bị gò bó ở các vị trí không quen thuộc (Coutinho trong sơ đồ 4-4-2 và Vidal trong sơ đồ 4-2-3-1). Ngoài ra, 4-2-3-1 vẫn tận dụng được những cầu thủ chạy cánh Barca đang có trong tay là Dembele hay Malcom.
Một khía cạnh khác, là vấn đề thích ứng của Messi với sơ đồ 4-2-3-1. Dưới thời Pep Guardiola, Messi được sử dụng ở vị trí “số 9 ảo” và trở nên bùng nổ như một trái bom nguyên tử. Sau đó, anh trở lại với vị trí tiền đạo lệch phải trong sơ đồ 4-3-3 và mới nhất là tiền đạo lùi trong sơ đồ 4-4-2, sơ đồ nào Messi cũng đều tỏa sáng. Bằng tài nghệ siêu quần, có lẽ chính các sơ đồ phải thích ứng với Messi chứ Messi không cần phải thích ứng với sơ đồ nào cả.
Không chỉ vậy, nếu đặt Messi vào vị trí “số 10” trong sơ đồ 4-2-3-1, siêu sao người Argentina sẽ được di chuyển tự do hơn và nhận được nhiều sự hỗ trợ từ các vệ tinh hơn. Ngoài ra, so với giai đoạn trước 30, Messi hiện tại “lười” di chuyển và đột phá hơn, thay vào đó anh tham gia vào khâu tổ chức và phát động tấn công nhiều hơn. Do đó, vị trí này có lẽ sinh ra để dành cho Messi sau 30.
Tóm lại, 4-2-3-1 mới chính là sơ đồ tối ưu về con người của Barca ở mùa giải 2018/19 chứ không phải 4-3-3 hay 4-4-2.
* Đăng nhập hoặc Đăng ký tài khoản để
bình luận và chia sẻ nhanh hơn