Ngày tàn của Mourinho và thứ phản bóng đá

Bóng đá không chỉ là giành chiến thắng

Trường phái phản bóng đá đã và đang phá hỏng các trận đấu bởi mục tiêu của nó là điểm số, là chiến thắng và chức vô địch chứ không phải cảm xúc sung sướng khi được xem một trận cầu đẹp mắt. Thế nhưng Brighton, Napoli và nhiều CLB khác đã cho thấy rằng bóng đá cống hiến sẽ giành chiến thắng.  

Cuối mùa giải trước, Verona chạm trán Bologna trong một trận đấu ở Serie A. Đội chủ nhà đã giành chiến thắng đầy kịch tính với tỷ số 2-1. Việc Verona chủ tâm chơi phòng ngự chặt, phạm lỗi, ăn vạ và câu giờ mỗi khi có cơ hội là điều dễ hiểu.  

Mặc dù vậy, HLV của Bologna là Thiago Motta rất phấn khích: “Hôm nay chúng ta đã thấy lại thứ bóng đá Italia điển hình với chiến thuật Catenaccio. Các cầu thủ của chúng tôi thi đấu rất hăng hái, bất chấp bị đối phương chơi tiểu xảo, phạm lỗi để bảo toàn tỉ số, cứ bị đốn ngã là vùng dậy”.

Motta giống như một bại tướng đau đớn đang cố gắng giành chiến thắng về tinh thần sau một thất bại thực sự. Ông như kiểu một HLV gu lạ khó chịu trước thứ bóng đá tiêu cực, thực dụng của Verona. Đó là một ví dụ của thứ bóng đá phản bóng đá mà Jose Mourinho là kẻ ươm mầm trong những năm 2000.

“Làm sao có thể thi đấu khi họ luôn đóng những màn kịch ăn vạ ngu xuẩn để cắt nát mạch trận”, Motta phàn nàn. Điều này không có gì mới, tất nhiên. Kể từ khi bóng đá ra đời, các chiến thuật phản bóng đá đã được sử dụng để chống lại những cầu thủ vĩ đại nhất của bóng đá đẹp.

Đã gần 50 năm kể từ khi Danny Blanchflower có một câu nói nổi tiếng: “Sai lầm lớn nhất trong bóng đá là mục tiêu giành chiến thắng. Nó chả là cái quái gì cả. Bóng đá phải đồng nghĩa với vinh quang, đánh bại đối thủ một cách đẹp đẽ, khiến họ và cả thế giới phải thán phục, chứ không phải khiến họ chết bởi sự chán nản”. Và những lời đó vẫn còn vang vọng đến ngày hôm nay.

Nhiều điều đã được thực hiện trong thời kỳ hiện đại để cải thiện bóng đá. Đối với những người không may nhớ đến Italia 1990 - kỳ World Cup tẻ nhạt nhất lịch sử - hãy nghĩ xem chúng ta đã đi được bao xa kể từ đó? Giải đấu đó diễn ra quá khắc nghiệt, quá tiêu cực, đến nỗi FIFA phải thay đổi luật: chống câu giờ và phạm lỗi từ phía sau.  

Tuy nhiên, như Motta chỉ ra, đã đến lúc những hành động quyết liệt cần được thực hiện để loại bỏ trò câu giờ và ăn vạ, vốn vẫn là công cụ quan trọng của đám phản bóng đá thảm hại nhất.

Vẻ đẹp của Maradona

Khi Napoli gặp Juventus vào giữa mùa trước, HLV Luciano Spalletti đã chỉ ra trận đấu tại sân Diego Armando Maradona thể hiện sự tương phản kinh điển về triết lý giữa một đội bóng theo chủ nghĩa thuần túy và một đội theo chủ nghĩa thực dụng. Đối với Massimiliano Allegri, “bóng đá đẹp” là chiến thắng. Yếu tố “thẩm mỹ” không tham gia vào phương trình này. Theo nghĩa đó, ông ta là HLV hoàn hảo của Bà đầm già.

Như Spalletti đã nói: “Allegri tán thành phương châm của Juventus: chiến thắng là điều quan trọng duy nhất. Tuy nhiên, ở Napoli,  bóng đá là cả trái tim và tâm hồn. Ở đó có Maradona, mọi người đã xem ông thi đấu, và khi giành chiến thắng, ông đã cho họ thấy vẻ đẹp của bóng đá. Chúng tôi không thể không lấy một phần trong số vẻ đẹp đó để tái hiện nó trong thứ bóng đá của mình”.

Và họ đã hiện thực hóa mục tiêu và giấc mơ đó theo cách vinh quang nhất có thể, bằng cách không chỉ vô địch Serie A mà còn khiến cả thế giới phải tôn sùng. Mặc dù bị mất hết ngôi sao này đến trụ cột khác vào mùa Hè 2022, Napoli đã nhắc nhở mọi người rằng một CLB nhỏ vẫn có thể chiến thắng bằng thứ bóng đá duy mỹ và cống hiến.

Tại Premier League, HLV Roberto De Zerbi đã đối diện với sự hoài nghi giống như Arsene Wenger từng gặp phải ở Anh hơn 25 năm trước, và dẫn dắt Brighton tham dự tới Europa League lần đầu tiên trong lịch sử CLB - với một phong cách tuyệt vời thậm chí từng khiến Pep Guardiola phải rên rỉ.

De Zerbi được cho là đã từ chối cơ hội nói chuyện nghiêm túc với chủ tịch Napoli, Aurelio De Laurentiis về việc kế nhiệm Spalletti làm "thuyền trưởng" tại sân Maradona. Vì ông thực sự tin rằng mình có thể đưa Brighton dự Champions League.

Và tại sao ông ta không nên? Brighton đã mất Alexis Mac Allister vào mùa Hè này, và Moises Caicedo cũng có thể theo chân người đồng hương Nam Mỹ ra đi. Nhưng với một đội hình và một HLV xuất sắc, Brighton đã chứng minh rằng họ có thể noi gương Atalanta dưới thời HLV Gian Piero Gasperini, được dự Champions League 3 mùa liên tiếp.

Hãy nhớ rằng, chính Atalanta đã góp phần làm cho Andrea Agnelli hốt hoảng đến nỗi phải nỗ lực gấp đôi để giới thiệu một giải Super League. Atalanta đã cung cấp bằng chứng rằng ngay cả một CLB tỉnh lẻ cũng có thể đánh bại các ông lớn nếu họ tuyển dụng hợp lý và có một triết lý bóng đá được xác định rõ ràng.

Giống những người như Spalletti hay De Zerbi, HLV Christian Streich của Freiburg và HLV Urs Fischer của Union Berlin cũng đang phá bỏ ý tưởng rằng cách duy nhất để cạnh tranh trong thời đại bão hòa tiền bạc này là chơi thứ bóng đá phòng ngự, phản công.

Tiền không thành vấn đề với Man City

Rõ ràng, sức mạnh tài chính là hoàn toàn không thể thiếu để tạo sự thành công bền vững. Cú ăn ba vừa qua của Man City là minh chứng cho điều đó. Nhưng niềm hy vọng thì bất diệt và tại Arsenal mùa trước, đã có một dòng chảy lạc quan khi đội bóng trẻ đầy thú vị của Mikel Arteta biến Premier League thành một giải đấu cạnh tranh chức vô địch trong 8 tháng.

Cuối cùng, tất nhiên Man City đã thắng thế. Rốt cuộc, họ là một CLB được nhà nước bảo trợ: tiền không phải là vấn đề và Luật Công bằng Tài chính chỉ nằm trên giấy. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng Arsenal đã quá căng cứng và để vấn đề cứng nhắc trong tâm lý “chiến thắng là điều duy nhất” làm hại.

Giờ đây, nó đã bao trùm tất cả, tràn ngập mọi khía cạnh của bóng đá, hủy hoại lối chơi công bằng và bóp méo ý nghĩa của việc cạnh tranh là gì. Không có gì giá trị bằng việc giành danh hiệu. Cảm xúc từng là chìa khóa, nhưng bây giờ nó không quan trọng. Vì thắng mới là thành công, còn thua là thất bại.

Nhưng hãy thử nói điều đó với những CĐV Arsenal có mặt tại Emirates khi Reiss Nelson ghi bàn ấn định chiến thắng ở phút 97 trước Bournemouth - hoặc những CĐV Dortmund đã chứng kiến Sebastien Haller ghi 2 bàn vào lưới Augsburg để giúp đội bóng của Edin Terzic chỉ còn cách Đĩa bạc một trận thắng nữa. Những khoảnh khắc đó không bao giờ bị tước bỏ ý nghĩa.

Không thể phủ nhận Dortmund đã thổi bùng Bundesliga trong ngày cuối cùng. Họ đã bị Mainz cầm hòa trên sân nhà. Và khoảnh khắc đáng nhớ nhất của cuộc đua danh hiệu không phải là việc Jamal Musiala ghi bàn thắng đem về chức vô địch Bundesliga thứ 11 liên tiếp cho Bayern Munich, mà là hơn 25.000 người trên The Yellow Wall an ủi Terzic đang rơm rớm nước mắt: “Nếu ông giành chiến thắng và vô địch hoặc nếu thua và đứng bét bảng, chúng ta vẫn hát: Borussia, BVB!”

Đó là một màn trình diễn thống nhất, đầy phẩm giá, mẫu mực của sự cao thượng trong thất bại. Không có sự cay đắng, không có sự buộc tội, không có dấu hiệu của chủ nghĩa hoang dã đã làm hỏng trận chung kết Europa League, mà đỉnh điểm là việc các CĐV Roma xúc phạm trọng tài Anthony Taylor trước mặt gia đình ông - chưa đầy 24 giờ sau khi Jose Mourinho chờ đợi ở đó, bãi đậu xe sau trận đấu ở Budapest - để chửi bới.

'Đi xem Napoli ngay đi!'  

Như đã làm nhiều lần trong quá khứ, Mourinho đã xây dựng một mối quan hệ đặc biệt với những CĐV trung thành của AS Roma, đảm nhận một địa vị gần giống như "Đấng cứu thế", với những người ủng hộ nghe theo từng lời và mù quáng theo ông ta vào những nơi tăm tối.  

Các thuyết âm mưu của Mourinho được đón nhận nhiệt tình, và bất kỳ lời chỉ trích nào về hành vi của HLV đều được bảo vệ một cách mạnh mẽ. Điều tương tự cũng xảy ra với BHL và các cầu thủ Roma, những người trong 2 năm qua đã trở thành hiện thân của một kiểu hoài nghi khiến họ trở thành một trong những đội bị chỉ trích nhiều nhất không chỉ ở Serie A mà còn cả châu Âu.  

Với Mourinho, đó không chỉ là thứ bóng đá tiêu cực, phòng ngự. Nó còn có tính độc hại đáng lo ngại hơn nhiều, đi kèm với cách tiếp cận 'mục đích biện minh cho phương tiện' của ông ta đối với mọi khía cạnh của bóng đá. Khi Roma đối đầu với Feyenoord ở Europa League mùa này, HLV Arne Slot nói rằng cho dù trò bẩn của Mourinho đã thành công, nhưng ông thà xem Napoli thi đấu còn hơn.  

Vì vậy, sau khi bị Slot từ chối bắt tay sau trận lượt về - trận đấu thứ 11 liên quan đến Roma trong mùa giải này bị mô tả là đầy những pha ăn vạ, câu giờ, và phạm lỗi - Mourinho đã chạy theo HLV người Hà Lan, mỉa mai hét vào mặt đối thủ: “Đi xem Napoli ngay đi”.

Mourinho cũng nói về sự tôn trọng, điều vừa mỉa mai vừa không ngạc nhiên, bởi vì ông cảm thấy thành tích của mình không nhận được sự ủng hộ rộng rãi mà ông cảm thấy xứng đáng. Tuy nhiên, vấn đề là người ta vẫn rất tôn trọng các chiếc cúp mà ông đoạt được, chỉ là ghét thứ bóng đá của ông.  

Và đó là điều khiến Mourinho nổi giận. Có lẽ vì phải chiến đấu hết mình để chứng tỏ mình hơn một “người phiên dịch” quá nhiều, nên Mourinho chỉ quan tâm đến chiến thắng. Mối quan tâm duy nhất của ông là kết quả chứ không phải trận đấu. Trận đấu hoàn hảo với ông là không có tỉ số.  

Và đó là sự thật cơ bản ở trung tâm của môn thể thao có nguy cơ bị bóp méo bởi lời nói dối rằng không có cách chơi bóng nào là sai. Hoàn toàn có. Bất kỳ cách tiếp cận nào loại bỏ niềm vui ra khỏi trận đấu và thay thế nó bằng không gì khác ngoài sự hoài nghi đều nên được gọi đúng với bản chất của nó: phản bóng đá.  

Phản bóng đá là mối đe dọa cho bóng đá

Bởi vì nó đại diện cho một mối nguy hiểm rõ ràng đối với sự phát triển và phổ biến liên tục của bóng đá. Vai trò số 10 cũ đã biến mất, trong khi không gian dành cho những tay phù thủy như Ronaldinho ngày càng giảm, và bất kỳ đứa trẻ nào cũng sẽ nói với bạn rằng chúng thà chơi với bóng còn hơn là không có bóng.  

Điều đó không có nghĩa là làm giảm tầm quan trọng của tỷ lệ làm việc hoặc sự siêng năng phòng thủ. Đó vẫn là những giá trị cốt lõi của môn thể thao này, nếu không có chiến thắng hay niềm tự hào về thành tích thì cũng chẳng có gì tồn tại được cả.  

Nhưng đối với tất cả những sai lầm mà Agnelli và Florentino Perez đã mắc phải trước, trong và sau khi ra mắt giải European Super League, họ đã đúng về một điều: bóng đá sẽ ngày càng khó giữ được sự quan tâm của khán giả trên mạng xã hội bởi phương tiện truyền thông đã hút cạn nghiêm trọng sự chú ý vào trận đấu.  

Không cần giới thiệu những thay đổi quy tắc lố bịch cho thế hệ TikTok, dù sao thì bóng đá luôn xoay quanh những khoảnh khắc, loại khoảnh khắc kỳ diệu khiến mọi đau khổ trở nên đáng giá. Nghệ thuật phòng ngự tự thân nó đang tự chết dần chết mòn, bởi không ai muốn xem một trận đấu đầy những thứ lố bịch như ăn vạ, phạm lỗi, câu giờ, đóng kịch suốt 90 phút.  

Không có vinh quang trong chiến thắng bằng bất kỳ phương tiện cần thiết nào. Hoặc khi tiền làm cho chiến thắng không thể tránh khỏi. Vì lý do đó, chúng ta nên vô cùng biết ơn Napoli, Brighton, Dortmund và những người khác vì đã làm cho Blanchflower tự hào trong mùa giải này.  

Tuy nhiên, Motta hoàn toàn đúng khi nói rằng ngay bây giờ, có vẻ như các nhà chức trách vẫn đang tạo điều kiện dễ dàng hơn cho những kẻ muốn phá hủy bóng đá - hơn là những người chỉ muốn chơi bóng.