Ronaldo hay Messi đều phải thích nghi thuyết Tiến hóa bóng đá

Bóng đá ngày càng khắc nghiệt và tính cạnh tranh lớn hơn, vậy nên đòi hỏi thể chất ở các cầu thủ đã tăng lên rất nhiều so với những thập kỷ trước. Trong một cuộc phỏng vấn với Transfermarkt, chuyên gia thể thao Yannick Obenauer giải thích về khía cạnh hiệu suất trong bóng đá: “Ngày nay, cường độ của các trận đấu vẫn liên tục gia tăng, như là số lần chạy nước rút, đảo hướng, bứt tốc...”. Các cầu thủ cần phải thích nghi hoàn cảnh nếu muốn giỏi hơn những đồng nghiệp khác. Vì thế, giáo án huấn luyện thông thường của đội bóng không đáp ứng được đòi hỏi thực tế.

Obenauer làm rõ vấn đề: “Các đội bóng sở hữu cầu thủ nhưng trong huấn luyện, họ không thể giải quyết vấn đề riêng mà từng người gặp phải. Hay ít nhất là họ không sâu sát đến mức độ tối ưu trình độ cầu thủ. Và điều này tạo ra một nhu cầu”.

Vị chuyên gia 50 tuổi có giải pháp cho nhu cầu này. Các cầu thủ chuyên nghiệp như Tiemoué Bakayoko, Julian Draxler, Thilo Kehrer hoặc John-Anthony Brooks từng tìm đến ông khi họ đang gặp vấn đề, hoặc họ muốn tiến lên một bước cao hơn trong sự nghiệp.

“Cùng với các cầu thủ, chúng tôi đang tìm kiếm các giải pháp nằm ngoài những gì mà các CLB có thể cung cấp cho họ”, nhà khoa học thể thao từng ở trong thành phần huấn luyện của HLV Ralf Rangnick tại Hoffenheim từ năm 2010 đến năm 2013 cho biết.

Khi ấy, Obenauer luôn tiếp cận các bài tập theo cách riêng và nhận được sự ủng hộ từ Rangnick, người cho phép ông có sự tự do cần thiết trong công việc. “Ông ấy nói với tôi: ‘Tôi chỉ muốn có một đội mạnh nhất Bundesliga’”, Obenauer kể lại. Thế rồi, một trong những người đầu tiên được hưởng lợi từ cách thức làm việc của Obenauer là Roberto Firmino.

Năm 2010, tiền đạo này chuyển đến Hoffenheim từ Tombense Futebol Clube ở Brazil. “Cậu ấy vốn đã là một cầu thủ giỏi, nhưng cậu ấy không được đào tạo cơ bản về thể thao”, Obenauer nhớ lại. “Với cự ly 30m, cậu ấy đã chạy mất 4 giây. Đấy là mức tiêu chuẩn, nhưng tôi đã giúp cậu ấy nâng thành tích lên chưa đầy 3,8 giây”. 

Firmino tiến bộ nhanh chóng trên nấc thang sự nghiệp. Năm 2015, anh chuyển đến Liverpool với giá 41 triệu euro, vô địch Champions League 2019 và vô địch Ngoại hạng Anh vào năm 2020. Đó là một ví dụ điển hình cho thấy việc chỉ dựa vào tài năng trời phú thôi là chưa đủ. Cầu thủ cần phải nhận ra hạn chế của bản thân để tìm khắc cải thiện. 

Lịch thi đấu bóng đá đỉnh cao ngày càng dày đặc. Trong một mùa giải, trọng tâm các buổi tập là chuẩn bị cho trận đấu, huấn luyện chiến thuật và tinh thần của tập thể. Hầu như không có thời gian để cầu thủ trau dồi cá nhân. Việc này thường hay được thực hiện trong giai đoạn tập huấn mùa hè. 

Những người không đủ sức khỏe sẽ nhanh chóng gục ngã và thua cuộc, dù có tài năng hay không. Đây chính là khoảng trống để các "buổi học thêm" mà Obenauer thiết kế xuất hiện và đang ngày càng được nhiều cầu thủ đăng ký. Nhu cầu về các chuyên gia huấn luyện thể thao như Obenauer ngày một nhiều.

Khai phá những tiềm năng

Những thiên tài bóng đá như Lionel Messi hay Cristiano Ronaldo có thể dễ dàng chạm đến đỉnh cao hơn người bình thường. Nhưng họ sẽ không thể duy trì đẳng cấp cao liên tục chỉ với tài năng. Ngay cả khi đã ở vị trí dẫn đầu, họ vẫn luôn tìm cách cải thiện bản thân, khai phá những tiềm năng của bản thân chưa được chạm đến. 

Với những cầu thủ bình thường, điều này càng cấp thiết. Một cầu thủ có sự nghiệp đang chững lại sẽ rất mong mỏi tìm ra lời giải cho câu đố của bản thân. Có thể là vấn đề về thể lực hoặc phong độ đi xuống do thi đấu quá ít? Tiền đạo Mergim Berisha đã rơi vào hoàn cảnh này trong thời gian còn khoác áo Magdeburg. Suốt cả nửa đầu mùa giải 2018/19, anh chỉ ra sân có 22 phút. Quá ít so mục tiêu Berisha đặt ra. Sau khi tham khảo ý kiến từ CLB chủ quản là Red Bull Salzburg, hợp đồng cho Magdeburg mượn đã kết thúc sớm và Berisha được cho sang SCR Altach mượn vào tháng 1/2019.

Cố vấn Robert Masnikosa đã đưa ra gợi ý với Berisha về một khóa huấn luyện bổ túc thiết kế cho cá nhân. Berisha ban đầu không tin tưởng vào đề nghị kỳ lạ này cho lắm. Anh nhớ lại: “Phản ứng đầu tiên của tôi là: ‘Ồ, được rồi, tôi sẽ cân nhắc’. Nhưng tôi thực sự không biết mình mong chờ gì từ khóa huấn luyện đó”.

“Sau buổi tập đầu tiên, tôi khóc không thành tiếng vì chỗ nào trên cơ thể cũng đau nhức. Tôi chẳng biết mình có tiếp tục buổi thứ hai nổi hay không”, anh giãi bày.

“Nhưng đến một thời điểm nào đó bạn đột nhiên nhận thấy những thay đổi trên cơ thể mình một cách kỳ diệu. Bạn thấy mình nhanh hơn, mạnh mẽ hơn và dẻo dai hơn. Thế rồi bất ngờ có người nhắc nhở với bạn rằng: ‘Chà, cậu đã lột xác rồi’. Điều đó thúc đẩy bạn tiếp tục tiến lên, bất chấp những cơn đau đớn”.

Những buổi huấn luyện cá nhân chỉ bắt đầu sau khi buổi tập tại CLB kết thúc. Dự trên những thông số về cầu thủ mà CLB đã thu thập được qua các trận đấu, các chuyên gia xác định được điểm mạnh, điểm yếu của từng người và đánh giá xem những cải tiến nào sẽ mang lại lợi thế lớn nhất cho cầu thủ trong trận đấu. 

Đó có thể là lợi thế để anh ta cải thiện độ ổn định trong các màn đấu tay đôi? Hay sẽ là lợi thế cho anh ta khi cải thiện về tốc độ? Những điều này có liên hệ chặt chẽ với các đặc điểm cá nhân như thời gian ra sân, vị trí thi đấu của cầu thủ và hệ thống chiến thuật của đội bóng. Tất cả đều có thể điều chỉnh nhanh chóng để phù hợp tình hình, ví dụ như việc cầu thủ thay đổi CLB, hoặc có một HLV mới đến.

Sau quá trình huấn luyện cùng Obenauer và trợ lý Jonas Schmidt, thành quả sớm được Berisha sang các trận đấu thực. “Tôi đã có sự thăng tiến nhanh chóng ở Altach”, Berisha nói về việc anh ghi 7 bàn và 4 kiến tạo trong nửa sau mùa giải 2018/19. “Chúng tôi cùng nhau đánh giá xem những thay đổi nào là quan trọng với trận đấu của tôi. Chúng tôi đã phân tích chúng”. 

Kết quả là Berisha ghi thêm 7 bàn thắng và 5 đường kiến tạo trong nửa đầu mùa giải 2019/20, đồng thời anh lần đầu được ra mắt đội U21 Đức vào tháng 10/2019. Sự thể hiện đó đủ để Salzburg gọi anh trở lại vào tháng 1/2020 thay thế Erling Haaland mới chuyển đến Dortmund.

Trở lại Salzburg lần này, Berisha đã là một con người khác. “Tôi trở nên bùng nổ hơn, mạnh mẽ hơn và tôi có khả năng giữ bóng tốt hơn. Tư duy của tôi cũng nhạy bén hơn, có thể ra quyết định tốt hơn cũng như phản ứng nhanh hơn với các hành động của đồng đội hoặc đối thủ. Tất cả đến theo cách rất tự nhiên”. 

Kể từ khi được Salzburg trao cơ hội, Berisha đã ghi được 20 bàn thắng (12 kiến tạo), 4 trong số đó đến ở vòng bảng Champions League năm nay. Anh đã ghi bàn vào lưới Bayern ở cả lượt đi lẫn về. “Tôi nghĩ rằng mình đã tiến bộ rất nhanh”, Berisha đánh giá. Thật vậy, cầu thủ này có giá trị tăng từ 1,5 lên 10 triệu euro kể từ khi bắt đầu tham gia huấn luyện cá nhân và xu hướng này vẫn tiếp tục tăng trưởng.

Không phải đồng đội nào cũng hiểu những việc Berisha làm trong thời gian rảnh rỗi. “Tất nhiên đã có vài người thắc mắc tại sao tôi tập luyện thêm làm gì. Có những khoảnh khắc thực sự khó khăn. Khi tôi đến sân tập sau một trận đấu, có người hỏi: ‘Tại sao cậu phải làm thế? Nghỉ ngơi đi nào, cùng đi làm cốc cafe nhé’.

Nhưng tôi tập trung hoàn toàn cho công việc và sự phát triển của bản thân. Mọi người nên biết mình cần gì. Có thể người muốn, người không, còn tôi thuộc tuýp người lao động và tôi thích làm điều đó. Mỗi khi tôi chơi tốt một trận, tôi càng tin tưởng rằng việc này là cần thiết với mình. Tôi muốn tập luyện chăm chỉ hơn nữa”.

Sự nghiệp của Berisha mùa này là một bước đột phá và có những dấu ấn nổi bật. Anh được triệu tập dự vòng bảng giải U21 châu Âu hồi tháng 3 vừa qua, nơi anh góp mặt ở đội hình chính trong mọi trận của đội trẻ Đức. Anh đã được nâng cúp Quốc gia Áo mà bản thân đóng góp đáng kể với 1 bàn trong trận chung kết. Giờ Berisha đang cùng Salzburg hướng đến chức vô địch quốc gia Áo để hoàn tất cú đúp giải quốc nội.

Tăng cơ không phải là mục tiêu của huấn luyện cá nhân 

Thời điểm bắt đầu tham gia huấn luyện cá nhân cũng có tác động quyết định đến thành công về sau. Obenauer giải thích rằng cơ thể trước tiên cần được phát triển toàn diện. Ông phân tích: “Ở tuổi 17 hoặc 18, điều quan trọng là phải học những điều cơ bản về bóng đá. Từ tuổi 19 trở đi, cầu thủ có thể bắt đầu tập luyện với cường độ lớn nhất. Bởi cơ thể lúc này có sự phục hồi tốt nhất để tập luyện chuyên sâu”.

Việc tăng cơ đột ngột của các cầu thủ trẻ thường bị giới truyền thông làm quá lên. Đây chưa bao giờ là mục tiêu chính của các buổi huấn luyện cá nhân mà chỉ là tác dụng phụ, theo một cách tích cực, tùy thuộc vào tình trạng thể chất trước đó của cầu thủ. “Khi bạn bắt đầu tập thể thao, hiển nhiên là sẽ có sự thay đổi về thể chất mà bề ngoài ai cũng nhìn thấy được”, Obenauer chia sẻ.

Khi nói đến từ khóa “TÀI NĂNG”, vị chuyên gia này cam đoan: “Với khả năng kỹ thuật và tư duy chiến thuật như nhau, cầu thủ thích nghi giỏi hơn sẽ là người chiếm được ưu thế. Thứ nhất, vì anh ấy nhanh hơn. Thứ hai, anh ấy sẽ hồi phục sớm hơn. Và thứ ba, anh ấy sẽ ít bị chấn thương hơn”.

Berisha cùng có chung nhận định này: “Ngày nay bạn không thể tiến xa chỉ bằng tài năng trời cho bởi có rất nhiều cầu thủ xuất sắc ngoài kia. Ai nhanh hơn, mạnh hơn và khỏe hơn sẽ chiến thắng bởi đơn giản là bóng đá hiện đại đòi hỏi điều đó”. 

Đúng giống như Darwin đã nói: “Kẻ thích nghi tốt nhất sẽ sống sót”.