Chiến thuật phòng ngự Catenaccio của người Ý và “bóng đá tổng lực” của Hà Lan là hai trường phái tiêu biểu nhất của bóng đá thế giới. Một đằng là phòng ngự kín kẽ, phá lối chơi của đối thủ. Một đằng là tấn công gây sức ép để phá toang mọi hệ thống phòng ngự. Cuộc chiến kéo dài nửa thế kỷ ấy vừa có một bước chuyển mới: sự sống lại của Catenaccio.
Leicester City vô địch nhờ chiến thuật phòng ngự - phản công tuyệt vời của HLV Claudio Ranieri. Từng bị nước Ý ruồng bỏ, nhưng bây giờ thành công, Ranieri lại được nước Ý nhận làm... người nhà. Với Diego Simeone cũng thế, khi Gazzetta dello Sport đưa hình HLV người Italia lên trang bìa, họ mong một ngày ông trở lại nước Ý, để sống, làm việc và phục hưng một nền bóng đá đang sa sút.
Người Ý tuy có hơi “thấy người sang bắt quàng làm họ”, nhưng ta không thể phủ nhận Serie A chính là “trường đại học” đã đào tạo ra Ranieri và Simeone. Catenaccio chính là gốc, và họ đã khéo léo hòa thứ bóng đá đặc sản của người Ý vào chiến thuật của riêng mình, kết hợp với những cầu thủ có trong tay để tạo nên một tập thể cực mạnh.
Một trong những nhà tiên phong của trường phái Catenaccio chính là Nereo Rocco. Lấy cảm hứng từ chiến thuật của HLV người Áo Karl Rappan trong hai thập niên 1930 và 1940, Rocco đã hoàn thiện và nâng Catenaccio lên đỉnh cao trong thập hai thập niên tiếp theo 1950, 1960. Simeone từng viết trong cuốn tự truyện như sau: “Tôi chả tin vào vận may. Tôi tin vào nỗ lực, vào lý lẽ, vào quyết tâm và khả năng của mình”.
Đấy cũng chính là cách làm việc của Nereo Rocco, người không bao giờ thỏa hiệp với sự lười nhác của các cầu thủ. Ông từng thải loại ngôi sao Jimmy Greaves chỉ vì huyền thoại này không về phòng ngự. Ông từng nói một câu, có lẽ sau này được Simeone khắc cốt ghi tâm: “Khi vào sân, hãy đá vào mọi thứ đang di động. Nếu nó là quả bóng thì càng tốt”. Một lần khác, ông nói về việc kèm người: “Đừng bao giờ rời mắt khỏi gã. Nếu gã vào toa-lét, cứ đi theo cho chắc”.
Với Catenaccio, nếu Helenio Herrera là người truyền giáo, thì Nereo Rocco chính là Chúa trời. Với “bóng đá tổng lực”, Johan Cruyff cũng có địa vị tương tự. Và những môn đồ của hai vị sau này đã tiếp tục hoàn thiện triết lý và con đường mà họ đã vạch ra.
Việc Atletico vào chung kết Champions League, cũng như Leicester City vô địch Premier League, cho thấy Catenaccio đang được tái sinh và nâng lên một tầm cao mới. Đội bóng của Ranieri và Simeone không cần cầm nhiều bóng mà vẫn có thể gây áp lực ngược lên đối thủ. Nghe có vẻ ngược đời nhưng là sự thật. 4 trận knock-out gần nhất ở Champions League, chưa trận nào Atletico cầm bóng đến 28%, vậy mà chính đối thủ của họ mới cảm thấy run rẩy.
Giống như một cao thủ đã tung ra hết mọi miếng đánh sở trường, nhưng đánh mãi mà đối phương chẳng có vẻ gì khiếp sợ, còn mình thì đã mỏi mệt. Barca và Bayern dùng kỹ năng kiểm soát bóng để gây áp lực, nhưng Atletico là đội bóng mà càng không có bóng thì họ lại... càng thích!
Vậy phải chăng sự thực dụng đang trở lại? Khi phóng viên hỏi Simeone về việc ông đã “giết chết” tiqui-taca, ông nói: “Tôi chả hiểu anh nói gì cả. Tôi chỉ cố phát huy tối đa những thế mạnh mà chúng tôi có”.
Từ trên thiên đàng, nếu Cruyff có đàm đạo với Nereo Rocco, có lẽ sự cay cú lúc sinh thời sẽ không còn. Bởi vì một chiến thuật sinh ra là để một chiến thuật khác khắc chế nó. Và cuộc đua tranh không ngừng ấy làm cho bóng đá phát triển. Guardiola Pep đã thắng Allegri nhưng thua Simeone, còn bóng đá thì luôn thắng trong những cuộc chiến như thế!
* Đăng nhập hoặc Đăng ký tài khoản để
bình luận và chia sẻ nhanh hơn