Trước hết, phải nói rằng, những người yêu bóng đá “vị nghệ thuật” sẽ chẳng lấy gì làm vui vẻ khi đội tuyển Nga thắng Tây Ban Nha và bước vào vòng tứ kết. Bóng đá suy cho cùng là một môn thể thao giải trí. Nếu mất đi tính giải trí, cống hiến, bóng đá sẽ không còn cuốn hút. Thử hình dung, nếu tất cả các đội đi sâu tại World Cup lần này đều trình diễn một thứ bóng đá phòng ngự thực dụng như đội tuyển Nga? Chắc chắn sẽ rất nhàm chán.
Nhưng như muôn màu cuộc sống, bóng đá có màu sắc riêng. Có đội đá đẹp, cống hiến. Lại có đội chủ trương “phá bóng”, lợi dụng đối phương sơ hở để trừng phạt. Cảm xúc của người hâm mộ chỉ là thứ vô hình, tồn tại trong khoảnh khắc. Còn lý trí sẽ là thứ định đoạt tất cả, và nó dựa trên kết quả trận đấu. Khi trận đấu qua đi, người ta sẽ nhắc nhiều nhất đến kết quả cuối cùng. Ở khía cạnh này, bóng đá không khác gì tác chiến, nơi mà người ta luôn vinh danh giá trị của chiến thắng. Tác chiến dù có chính quy, huy động binh hùng tướng mạnh, nhưng nếu thất bại, thì cũng không bằng đánh du kích mà giành chiến thắng.
Quay trở về với trận đấu Nga gặp Tây Ban Nha ở vòng 1-8 World Cup 2018. Rõ ràng đưa lên bàn cân, Nga làm sao so được với Tây Ban Nha, trên mọi bình diện, từ tầm chiến thuật, tức là trong một trận cầu cụ thể với những con người cụ thể, cho đến tầm chiến lược, tức là thực trạng nền bóng đá. Nhưng người Nga đã dành chiến thắng trong một trận cầu cụ thể, với nguyên nhân quyết định: biết người biết ta.
Nhờ biết người biết ta nên huấn luyện viên Cherchesov đã bố trí một đội hình thiên về phòng thủ. Ông cũng chỉ đạo các cầu thủ chủ động đá phòng ngự phản công. Cũng là tình thế bắt buộc vì Nga không thể cầm bóng chủ động tấn công Tây Ban Nha. Thế trận của trận đấu nằm trong chủ ý nhưng cũng là tình thế bắt buộc, thời thế, thế thời, thời phải thế với người Nga. Đôi công với Tây Ban Nhà là tự sát.
Quán triệt tinh thần biết người biết ta, 11 cầu thủ Nga luôn thường trực sân nhà, chỉ lao lên khi có thời cơ phản công. Họ cũng tuân thủ cực kì chặt chẽ chiến thuật của huấn luyện viên, đó là phòng ngự và phòng ngự. Nga cô đặc 1/3 sân, khiến lối chơi đập nhả của Tây Ban Nha như đấm vào bịch bông, đấm càng mạnh thì nảy ra càng mạnh, chẳng hề để lại một tí dấu ấn nào của sức nặng.
Ở sân Luzhniki, đội tuyển Nga ngoài sức mạnh tinh thần của hàng chục vạn khán giả cổ vũ trên khán đài, họ không còn thứ gì khác để đem so sánh tương quan sức mạnh với người Tây Ban Nha. Bóng hầu như chỉ lăn bên phần sân đội Nga. Cứ mỗi lần phá bóng hay ngăn chặn thành công các đường tấn công của Tây Ban Nha, các cầu thủ dự bị của Nga lại đứng dậy để tạo nhịp cho những làn sóng, những tiếng hô cỗ vũ trên khán đài.
Công bằng mà nói, Nga thi triển được lối chơi tử thủ cũng là nhờ đối thủ Tây Ban Nha đã chơi quá cầu toàn. Họ không dám đẩy nhanh nhịp độ trận đấu để gây rối loạn hàng thủ đối phương. Mà nói thẳng ra là họ đã không dám mạo hiểm, không dám phiêu liêu. Người viết tự hỏi, “chất phiêu lưu của hiệp sĩ” của người Tây Ban Nha đã ở đâu trong trận cầu đêm qua? Cầm bóng hơn 70%, thực hiện hàng ngàn đường chuyền, ban bật tí tách, nhưng tất cả diễn ra đều đều, mơn mơn cho đối thủ thêm hưng phấn thi triển đặc sản phòng thủ 11 người. Có cảm giác, nếu có đá thêm 10, 15 phút nữa thì hàng phòng ngự Nga vẫn đứng vững.
Cũng khá khen cho tâm lý thi đấu của tuyển Nga, trước áp lực kỳ vọng của hàng chục vạn cổ động viên nhà. Mục tiêu của người Nga là thực hiện những đường phản công. Nhưng khi không thực hiện được, họ đã chủ động kéo trận đấu đến chấm luân lưu. Các cầu thủ của họ đã được quán triệt tinh thần này và họ đã làm được. Khi trận đấu được lái theo đúng ý, các cầu thủ Nga đã bình tĩnh kết liễu đối thủ trên chấm 11m - nơi ranh giới thắng thua được định đoạt bằng tâm lý, bản lĩnh và cả sự may rủi. Có thể nói, các cầu thủ Nga đã vượt qua giới hạn chuyên môn của chính bản thân mình nhờ biết người biết ta.
Cần khẳng định, thắng lợi trước Tây Ban Nha trong thế trận như đêm qua là không nhiều. Rất khó để Nga có thể làm nên điều kì diệu tương tự. Nhưng có thể nói, phòng ngự chủ động có chiều sâu, chờ cơ hội phản công là chiến thuật khả dĩ đối với những đội cửa dưới. Những đội bóng nhỏ như Việt Nam khi mới chập chững bước ra sân chơi lớn có thể vận dụng chiến thuật này để gây những tiếng vang, để đạt mục tiêu đột phá, tạo động lực về tinh thần thúc đẩy chuyên môn, thúc đẩy nền bóng đá tiến lên. Những gì U23 Việt Nam đã làm ở Thường Châu (Trung Quốc) trong giải vô địch U23 châu Á hồi tháng 1-2018 đang thổi luồng sinh khí mới vào nền bóng đá Việt Nam thời gian đã qua cho thấy điều đó.
Vậy nên biết người biết ta cũng là nghệ thuật của chiến thắng, không chỉ trước mắt mà cả về lâu dài.
* Đăng nhập hoặc Đăng ký tài khoản để
bình luận và chia sẻ nhanh hơn