TBN MỚI LÀ “KINH ĐÔ BÓNG ĐÁ THẾ GIỚI”
4 trong 5 “Quả Bóng Vàng châu Âu” đầu tiên được trao cho các cầu thủ đang chơi bóng ở TBN (danh hiệu còn lại chủ yếu là một nghĩa cử để tôn vinh huyền thoại hơn là chọn theo phong độ: Stanley Matthews “mở hàng” cho giải thưởng danh giá của France Football khi ông đã 41 tuổi).
Liên tục 8 năm gần đây, “Quả Bóng Vàng” cũng chỉ được đưa sang TBN. Vì không ai cạnh tranh nổi với Lionel Messi và Cristiano Ronaldo? Cũng có thể, nhưng hãy nhìn xa hơn: La Liga là địa chỉ của 12 trong 17 giải thưởng gần đây nhất. Ở 4 trong 5 lần “hụt” QBV suốt thời gian ấy, La Liga vẫn có QBB hoặc QBĐ!
Tóm lại, không cần thống kê tỉ mỉ để khẳng định: làng bóng TBN quy tụ anh hào nhiều hơn bất cứ nơi nào khác trên thế giới, qua bao thời đại. Từ Alfredo Di Stefano, Raymond Kopa, Ferenc Puskas, Johan Cruyff cho tới Gary Lineker, Bernd Schuster, Hristo Stoichkov, Romario. Từ Zinedine Zidane, Ronaldo, Ronaldinho, Luis Figo, Michael Owen cho tới Lionel Messi, Cristiano Ronaldo, Luis Suarez, Neymar, Gareth Bale...
Nhưng có một điều dễ thấy: tất cả đều là ngôi sao nước ngoài. Vì sao như thế, chúng ta sẽ bàn sau. Trước tiên, hãy cứ lưu ý: đây là đặc điểm lớn xuyên suốt lịch sử bóng đá TBN. Việc các ngôi sao hàng đầu thế giới kéo đến TBN suốt hàng chục năm không thuần túy liên quan đến sức mua sắm, như kiểu Chelsea, Manchester City hoặc PSG cậy tiền chiêu mộ ngôi sao. Nó cũng khác hẳn với tình trạng ngôi sao ở Serie A lúc thưa thớt, lúc dày đặc tùy theo tình hình kinh tế của Calcio.
CÒN HƠN CẢ BÓNG ĐÁ
Ở TBN, bóng đá không chỉ là môn thể thao đơn thuần, và đấy đã là chuyện của hơn 60 năm trước. Nhà độc tài Franco dùng CLB Real Madrid như một bánh xe chính trị để biểu dương hình ảnh của chế độ. Bên ngoài, Real 5 lần liên tiếp đoạt Cúp C1 châu Âu, ngay khi giải đấu số 1 thế giới tầm CLB vừa ra đời. Bên trong, Franco dùng bóng đá để đè bẹp mọi mầm mống kháng cự.
“Hãy bóp chết đàn chó ly khai”. “Phải tàn sát chúng”. Đấy là những khẩu hiệu hoặc câu nói quen thuộc mỗi khi Real gặp Barcelona trong thời kỳ Franco. Trọng tài ở sân Bernabeu thường xuyên làm ngơ để các cầu thủ Real thẳng thừng “đốn giò” đối phương - nhất là các đối thủ đến từ xứ Catalonya hoặc xứ Basque.
Cũng vì Franco cấm dân chúng tụ tập - nói chung là cấm đoán đủ điều, nên sân bóng ở TBN gần như là nơi duy nhất để giới hâm mộ thoải mái kết thành đám đông, nói ra những gì muốn nói, thể hiện những điều muốn làm, hít thở không khí tự do. Nhà văn người Uruguay Eduardo Galeano từng viết về phần hồn của SVĐ trong môn bóng đá: “Người ta có thể cảm nhận được tiếng rên siết của người Catalan dưới ách Franco, phát ra từ các bậc thềm Camp Nou”.
Catalonya chỉ là nơi phản kháng Franco mạnh mẽ nhất, cả trong cuộc nội chiến 1936-1939 ở TBN lẫn các thập kỷ dài sau đó, chứ đấy không phải là nơi duy nhất. Mà trong bóng đá, phản kháng Franco chính là cố sức chống lại Real Madrid.
Vậy nên, trong khi Real hưởng lợi đủ điều từ chính quyền, từ hoàng gia, thì Barcelona phải theo đường hướng ngược lại: cố sức chiêu dụ tài năng từ bên ngoài TBN. Sandor Kocsis, Zoltan Czibor, Ladislao Kubala, Johan Cruyff, Johan Neeskens... lần lượt trở thành những “người hùng ở Catalonya”.
Tinh thần ấy không hề thay đổi sau khi Franco qua đời. Hồi Barcelona lần đầu lên ngôi vô địch ở Cúp C1/Champions League, “dream team” của họ gồm những Hristo Stoichko, Michael Laudrup, Romario, Ronald Koeman, do Johan Cruyff huấn luyện!
LA ROJA CHỈ LÀ... ĐỒ BỎ
Một trong những hệ quả từ việc cạnh tranh khốc liệt với nhau là cả Barcelona lẫn Real Madrid, cũng như nhiều CLB khác của TBN, đều trở nên rất mạnh khi họ bước ra đấu trường châu lục. Trong 10 mùa bóng đầu tiên của trận địa 3 Cúp châu Âu, các đại diện TBN đoạt tổng cổng 11/22 chiếc cúp. Còn trong 10 mùa bóng gần đây ở Champions League và Europa League, TBN lấy 11/20 cúp.
Không đủ sức chiêu dụ các loại siêu sao hàng đầu thế giới như Real hoặc Barcelona, nhưng Valencia cũng từng có Mario Kempes đáng gọi là vua một cõi. Rivaldo và Bebeto vươn lên từ Deportivo La Coruna. Ngay cả CLB nhỏ Betis cũng từng có lúc chi hẳn số tiền kỷ lục thế giới để mua ngôi sao Brazil Denilson.
Athletic Bilbao hoặc Real Sociedad thì chọn một con được khác, cũng vô cùng đặc sắc. Họ chỉ dùng cầu thủ xứ Basque như một truyền thống đáng nể, trên dưới trăm năm. Mãi đến gần đây, tuy cũng đã có cầu thủ nước ngoài ở các đội này, đấy vẫn chỉ là chút điều chỉnh nhỏ cho hợp phù hợp thời thế. Truyền thống dùng cầu thủ xứ Basque được nới rộng chứ chưa hề bị Bilbao và Sociedad phá bỏ.
Vấn đề: hóa ra, bóng đá TBN chỉ là bóng đá tầm CLB? Những gì vừa nêu cho thấy rất rõ: cho tới trước năm 2008, đội tuyển TBN với vỏn vẹn một chức vô địch EURO và một lần xếp thứ 4 World Cup trở nên quá nhỏ bé so với sự hào hùng của những Real Madrid, Barcelona, Valencia, Atletico Madrid, Sevilla... Khác biệt không chỉ là sự so sánh thành tích. Quả thật, từng có một thời gian dài, dân TBN không mấy quan tâm đến La Roja. Họ chỉ điên cuồng với CLB “của mình” - gồm cả các ngôi sao nước ngoài!
VĂN HÓA CÓ DỄ THAY ĐỔI?
Đấy chính là văn hóa bóng đá. Ở một đất nước bị chia rẽ sâu sắc bởi chính trị, ngôn ngữ, bản sắc vùng miền, đâu có gì lạ nếu như ĐTQG bị các nhóm cổ động viên đối nghịch với nhau đồng loạt ghẻ lạnh! Không gọi đội tuyển là “mớ hổ lốn”, cũng đã may rồi.
Khi La Roja kết thúc vòng bảng với 3 trận toàn thắng tại World Cup 2002, giới hâm mộ trung lập phải lắc đầu quầy quậy khi đọc các mẩu bình luận cực đoan của báo chí thể thao TBN. Các tờ “thân Real” như AS, Marca không dành bất cứ chữ nào cho các cầu thủ Barcelona. Họ chỉ tâng bốc Raul, Fernando Hierro, hoặc... Roberto Carlos. Ngược lại, tờ Sport “thân Barcelona” kết luận như đúng rồi: Luis Enrique và Carles Puyol là hai cầu thủ hay nhất ở vòng bảng World Cup.
Không thể đánh đồng Barcelona với Real Madrid (đấy là chưa kể vài “phe” khác nữa), khen “chung” như một tập thể xuất sắc! ĐTQG trở thành “con ghẻ” trong làng cầu TBN suốt hàng chục năm vì tính chất địa phương quá cao và bóng đá địa phương quá hấp dẫn.
Ngoài các trận “siêu kinh điển” mang tính sống còn với Real Madrid, giới hâm mộ Barcelona còn hào hứng mỗi khi đội này đụng độ Espanyol trong trận derby Catalonya. Xứ Basque có cặp Athletic Bilbao - Real Sociedad. Sevilla có trận derby với Betis trong khi thủ đô Madrid có cặp Real - Atletico. Tất nhiên, còn vì đẳng cấp chuyên môn nữa. Đội tuyển TBN dĩ nhiên không bao giờ sánh được với Barcelona hoặc Real bởi đâu có Cruyff, Romario, Stoichkov, Zidane, Figo, Messi!
Mọi người đã biết: La Roja bỗng chuyển mình, vô địch liên tiếp các giải EURO 2008, 2010, 2012. Nhưng điều đó có làm thay đổi toàn bộ văn hóa bóng đá TBN, có làm cho giới hâm mộ bóng đá TBN thay đổi quan điểm hay không, cũng rất khó nói.
VÀI NÉT VỀ ĐTQG TBN - Vị thứ trong bảng xếp hạng FIFA: 3 (cao nhất: 1, nhiều thời điểm, mới đây nhất là tháng 7/2014. Thấp nhất: 25, tháng 3/1998). - Trận đấu chính thức đầu tiên: TBN 1 - 0 Đan Mạch (28/8/1920). - Trận thắng đậm nhất: TBN 13 - 0 Bulgaria (21/5/1933). - Trận thua đậm nhất: TBN 1 - 7 Italia (4/6/1928). - HLV trưởng: Vicente Del Bosque. - Thủ quân: Iker Casillas (Porto). - Cầu thủ khoác áo ĐTQG nhiều nhất: Iker Casillas (166 lần, còn đang thi đấu). - Cầu thủ ghi bàn nhiều nhất: David Villa (59 bàn, 2005-2014). |
* Đăng nhập hoặc Đăng ký tài khoản để
bình luận và chia sẻ nhanh hơn