Vòng loại EURO 2016: Vai trò của HLV mờ dần

Quả là bất thường khi các đội tuyển sớm “trảm tướng”. Có 1.001 lý do, trong đó có lẽ yếu tố vội vã thường được xem là lý giải logic nhất lại không logic trong trường hợp này. Vì sao ư? Lẽ ra, Hy Lạp hay Bồ Đào Nha nên cho Ranieri và Bento thêm cơ hội. Dụng ý của Michel Platini mở rộng VCK EURO lên 24 đội chẳng khác nào tạo điều kiện cho các đội bóng tên tuổi, có thực lực không lỡ chuyến đò đến Pháp vào mùa Hè 2016. Nếu được tiếp tục công việc, có thể tin Ranieri hay Bento sẽ hoàn thành sứ mệnh giành vé dự VCK EURO. 

Tuy nhiên, họ đã phải chia tay công việc yêu thích, vì công việc ấy không còn… yêu thích họ trong xu thế mới của bóng đá hiện đại. Ở đó, một định đề cũ bị đặt dấu hỏi mới: vai trò của HLV quan trọng đến cỡ nào? 

Không có nhiều HLV ngày nay để lại dấu ấn rõ nét, khó chối cãi như Jose Mourinho ở Chelsea hay Carlo Ancelotti ở Real Madrid. Còn lại, chúng ta thấy những HLV lừng danh gặp rất nhiều khó khăn, ví dụ Louis van Gaal (M.U), Arsene Wenger (Arsenal), Juergen Klopp (Dortmund). Ở cấp CLB, Guus Hidink và Dick Advocaat là hai tên tuổi và giàu kinh nghiệm nhưng cũng lận đận.  

Advocaat đã phải ra đi vì ông không giúp một đội tuyển giàu tài năng như Serbia thi đấu thành công. Vấn đề của Serbia lâu nay thường nằm ngoài khuôn khổ bóng đá. Khi một ngôi sao như Predrag Mijatovic thản nhiên gọi điện tán gẫu với cô bồ siêu mẫu Karen Mulder trong khi đồng đội miệt mài trên sân tập, hẳn đó là chuyện muôn đời ở những đội tuyển mà vô kỷ luật đã trở thành nét truyền thống. 

Vai trò của HLV vì thế là làm thế nào bắt “ngựa chứng” thuần phục. Còn chuyện đá đấm trên sân cỏ, hãy để các cầu thủ tự giải quyết. Vai trò của các cầu thủ trong thành công của đội bóng ngày nay lớn đến nỗi khiến vai trò của HLV bị giảm thiểu tối đa. Thừa nhận hay không, Van Gaal khó phủ nhận thành bại của M.U mùa này sẽ phụ thuộc nhiều vào thái độ và phong độ của Di Maria, Rooney, Falcao, Van Persie hơn là tài huấn luyện của ông. 

Khi ĐT Đức vô địch World Cup 2014 nhưng HLV Joachim Loew vẫn không được đánh giá cao, cũng có nghĩa là tài năng của Lahm, Neuer, Goetze, Kroos mới là yếu tố quyết định với Mannschaft. Người ta cũng có thể nói tương tự về Tây Ban Nha vô địch World Cup 2010 và EURO 2012 dưới thời Vicente Del Bosque, một HLV nổi tiếng yêu thích trao quyền cho các học trò. Steve McManaman tiết lộ khi Del Bosque giúp Real vô địch Champions League 2000: “Del Bosque chẳng làm gì cả, ông để các học trò tự do hành động, thế là mọi chuyện ổn thoả”.

Del Bosque áp dụng công thức tương tự ở Seleccion và thành công, nhưng ở World Cup 2014 ông đã thảm bại. Đây mới là lúc Del Bosque phải làm việc ra trò, và liệu Tây Ban Nha có giẫm phải vết xe đổ của Pháp khi quá tin dùng một HLV dựa vào hào quang quá khứ? Hãy nhớ lại Raymond Domenech giúp Les Bleus giành hạng nhì tại World Cup 2006, nhưng thảm bại ở EURO 2008 và World Cup 2010. 

Sa thải HLV đúng lúc cũng là nghệ thuật, đôi khi còn là chuyện may rủi và tất nhiên rất khó. Những đội bóng chia tay HLV sớm còn mang ý nghĩa… xả xui, nhưng người mới được bổ nhiệm sẽ phải suy nghĩ rất nhiều. Liệu họ có đủ thời gian và được tạo đủ điều kiện để thành công, khi trong cuộc chơi khốc liệt trong bóng đá hiện tại thì có vẻ như HLV phải nắm lưỡi dao còn các cầu thủ được nắm cán dao!