Hà Lan trước nguy cơ trở thành khán giả tại EURO 2016: Lung lay từ nền móng

Đội bóng của Danny Blind không chỉ là nỗi thất vọng duy nhất của người Hà Lan. Đội U21 nước này vừa bị loại ngay vòng bảng giải trẻ Toulon 2015 diễn ra tại Pháp vào tháng 5 năm vừa rồi. Các cầu thủ U21 Hà Lan thậm chí đứng dưới cả U21 Mỹ sau trận thua 1-3 trước đội bóng xứ cờ hoa.

Cần nhắc thêm, lần gần nhất U21 Hà Lan để lại dấu ấn là thành tích lọt vào tứ kết Olympic 2008 ở Bắc Kinh. Khi đó, thế hệ của Drenthe, Pieters, Emanuelson, Babel chỉ chịu thua 1-2 trước U21 Argentina của Messi, Aguero trong trận tứ kết. Và đã 7 năm qua đội U21 Hà Lan hoàn toàn im ắng trên cầu trường quốc tế. Điều tương tự diễn ra với đội U19 nước này khi vắng bóng 5 kỳ liên tiếp tại giải U19 World Cup.

Khi bóng đá trẻ Hà Lan lụn bại suốt gần một thập kỷ qua, đừng hy vọng điều gì tốt đẹp đến với với đội tuyển quốc gia. Sau lưng Van Persie, Sneijder, Robben là một khoảng trống đáng sợ kéo dài suốt nhiều năm qua. Tại vòng loại EURO 2016, Hà Lan là sự kết hợp của lứa già trên 30 tuổi (Van Persie, Robben, Sneijder) với thế hệ trẻ dưới 25 của Blind, Klaassen, Depay. Hoàn toàn không có một lứa cầu thủ vào độ chín ở tuổi 27, 28, lực lượng nòng cốt thường thấy ở một đội bóng. Và điều dễ thấy nhất là trong khi thế hệ Van Persie đã chùn chân mỏi gối thì lứa Depay vẫn chưa đủ lớn để gánh vác trọng trách.  

Phần nào đó, Hà Lan khá giống Brazil khi rơi vào cuộc khủng hoảng thế hệ. Cả hai nền bóng đá hàng đầu này đều đang chật vật trong giai đoạn khan hiếm tài năng. Nhưng Hà Lan khác Brazil ở chỗ họ sở hữu hệ thống đào tạo cầu thủ lừng danh thế giới, từng sản sinh ra cả một đội bóng vô địch Champions League (Ajax năm 1995). Vậy tại sao họ vẫn khổ sở trong việc đi tìm lứa cầu thủ kế cận cho Van Persie, Robben?

Hãy nhìn vào lò đào tạo số một Ajax Amsterdam. Cái nôi đào tạo của Hà Lan vẫn chiếm đông nhất trong 23 tuyển thủ vừa dự vòng loại EURO 2016 với 7 gương mặt trưởng thành từ Ajax Jeugdopleiding (tên học viện Ajax). Nhưng họ là những ai? Jairo Riedewald, Kenny Tete, Davy Klaassen, Van der Wiel, Daley Blind, Wesley Sneijder, Vurnon Anita. Chỉ 3 trong số này có suất đá chính thường xuyên ở đội bóng áo da cam (Sneijder, Blind, Klaassen). Và nếu xét kỹ ra chỉ có Sneijder vươn lên đẳng cấp hàng đầu.  

Học viện Ajax không còn “sản xuất” được những viên ngọc thực sự. Sự khan hiếm tài năng là lý do thường được đưa ra, nhưng đằng sau còn là sự chuyển dịch đường lối của Ajax. Hồi năm 2011, CLB này khánh thành tại Hy Lạp học viện đào tạo đầu tiên bên ngoài biên giới Hà Lan. Đó là bước đi mạnh mẽ cho xu thế mới của Ajax: đào tạo mở rộng cả những tài năng nước ngoài. Ajax đang bước vào thời kỳ “thương mại hóa” lĩnh vực đào tạo bằng cách kết hợp với nhiều quốc gia. Số lượng học viên tăng cao vùn vụt nhưng chất lượng thì không còn “kỹ” như trước. Những tài năng sáng giá nhất của học viện Ajax giờ đây không đồng nghĩa “tài năng” ở cấp độ châu Âu. Mickey van der Hart từng đoạt danh hiệu “Tài năng triển vọng nhất” của Ajax năm 2012, giờ phiêu dạt ở đội bóng nhỏ Zwolle.

Vấn đề là bóng đá Hà Lan vẫn phải dựa phần lớn vào lò đào tạo Ajax, ngoài ra là PSV, Feyenoord. Và không biết ngày nào Ajax mới trở lại làm nền móng vững chắc cho đội bóng áo da cam.