Ngày 2/6/2004 sẽ là một ngày yên ả của thế giới bóng đá nếu không có cuộc họp báo ra mắt tân HLV Chelsea. Người đàn ông đó bước vào phòng, khuôn mặt ưa nhìn, đặc biệt là đôi mắt sáng nhưng toát lên vẻ khinh bạc, ngạo nghễ.
Ông ta cất tiếng nói: "Chelsea sở hữu những ngôi sao hàng đầu và, xin lỗi nếu hơi kiêu ngạo, sở hữu một huấn luyện viên hàng đầu. Nhưng đừng cho đó là kiêu ngạo, tôi là nhà vô địch châu Âu và tôi nghĩ tôi là Người đặc biệt".
Người đặc biệt, cụm từ đó tràn ngập trên các mặt báo ngày hôm sau, đồng thời biến Mourinho trở thành con thiên nga của làng túc cầu. Đó là một con thiên nga lộng lẫy với những danh hiệu cao quý và kiêu hãnh, thậm chí có chút ngông ngạo bằng lối hành xử và phát ngôn.
Đỉnh cao chói lọi nhất là con thiên nga Mourinho chạm đến là cú ăn ba lịch sử cùng Inter Milan ở mùa giải 2009/10. Trong đó, để tiến đến chức vô địch Champions League, Mourinho và các học trò đã để lại sau lưng Barcelona, đội bóng đang ở giai đoạn vàng son nhất lịch sử cùng đế chế tiqui-taca.
Mourinho một thời ngạo nghễ và hấp dẫn như thế này
Ít ngày sau vinh quang tột bậc giành được cùng Inter Milan, Mourinho chuyển đến Tây Ban Nha dẫn dắt đội bóng Hoàng gia Real Madrid. Con thiên nga chết dần chết mòn từ đây. Không như Chelsea hay Inter, Real cũng đầy vẻ kiêu hãnh và khinh bạc.
Không chỉ vậy, Real và Mourinho là một sự va đập mạnh về triết lý. Real suốt lịch sử theo đuổi sự hào hoa phong nhã trên sân cỏ, được thể hiện ngay từ bộ trang phục trắng muốt. Mourinho lại là một kẻ gian hùng, thực dụng trong lối chơi, hiếu chiến trên mặt báo.
Sự xung đột ấy được thể hiện rõ nhất qua mối quan hệ giữa Mourinho và các công thần cũng như người hâm mộ. Ông không còn có những cậu học trò sẵn sàng chết vì thầy như ở Chelsea hay Inter mà là một đám học trò sẵn sàng bật và lật thầy.
Bên cạnh đó, báo chí Tây Ban Nha không đi theo kiểu lá cải võ biền như báo chí Anh. Cánh phóng viên nơi đây không há hốc mồm nuốt trọn từng lời nói của Mourinho, họ sẵn sàng thêu dệt, sẵn sàng chỉ trích, sẵn sàng chế nhạo bằng cả chuyên đề.
Sang Tây Ban Nha là quyết định sai lầm của Mourinho
Cuối cùng, về khía cạnh chuyên môn, Mourinho đã có sự xuống cấp trầm trọng trong thời gian dẫn dắt Real. Việc liên tục phải chạm trán Barca của Pep Guardiola khiến Người đặc biệt tập trung quá nhiều vào việc phá lối chơi của đội bóng xứ Catalan. Đơn cử là quyết định sử dụng Pepe như một tiền vệ trụ để chăm sóc Messi, một quyết định cực đoan hơn là cải tiến chiến thuật.
Rốt cuộc, ngày rời Tây Ban Nha, Mourinho đã không còn là một chú thiên nga kiêu hãnh và khinh bạc. Thay vào đó, hình ảnh và phát ngôn của Mourinho càng ngày càng kém phần hấp dẫn, thậm chí phản cảm. Tiêu biểu là những lần lôi học trò ra chỉ trích trên mặt báo.
Về mặt chuyên môn, Mourinho cho thấy sự lỗi thời. Bao năm nay ông vẫn chủ yếu xoay quanh hai sơ đồ chiến thuật 4-3-3 và 4-2-3-1. Hai sơ đồ này được Người đặc biệt sử dụng trong 92% số phút thi đấu ở Ngoại hạng Anh 2016/17 và 87% số phút thi đấu ở Ngoại hạng Anh 2017/18.
Không chỉ vậy, Mourinho vẫn mải miết đi tìm phiên bản Sneijder hay Lampard mới, mẫu tiền vệ cần cù nhất trong các tiền vệ sáng tạo và sáng tạo nhất trong các tiền vệ cần cù. Trở trêu, ông chỉ nhận được những nghệ sỹ hoặc công nhân nửa mùa, từ Mesut Oezil đến Cesc Fabregas và bây giờ thảm họa nhất là Paul Pogba.
Mourinho đang khốn khổ với Pogba
Trong khi đó, ai cũng biết Pep Guardiola đã vươn xa cỡ nào. Rời Barca, vị chiến lược gia này không còn phụ thuộc vào sơ đồ 4-3-3 tưởng chừng là khẩu quyết thành công. Tại Bayern Munich, mỗi mùa giải Guardiola áp dụng trên 10 sơ đồ khác nhau, mà mỗi sơ đồ đều có sự chuẩn bị kỹ lưỡng với dẫn chứng là được sử dụng từ 1 trận trở lên.
Chuyển sang Man City, Guardiola tiếp tục thành công với nền tảng kiến thức và nỗ lực dày công nghiên cứu các con tính chiến thuật. Đơn cử như cách bố trí sơ đồ 3 trung vệ, với hai hậu vệ cánh dâng cao hoặc hai tiền đạo cánh co vào trung lộ...
Ngoài ra còn là sự vươn lên của một thế hệ HLV tươi mới và giàu khao khát hơn. Với gegenpressing của Juergen Klopp, Maurizio Sarri với lối đá đập nhả theo chiều dọc, Pochettino cùng cách tổ chức pressing hữu hiệu hay Diego Simeone với lối đá phòng ngự cô đặc...
Về mặt danh hiệu, thời điểm Mourinho chuyển từ Inter sang Real chính là cột mốc chia sự nghiệp của ông làm hai phần. Nửa đầu, gần 10 năm từ lúc bắt đầu sự nghiệp cầm quân, Người đặc biệt đoạt được tổng cộng 17 danh hiệu, bao gồm 2 chức vô địch Champions League và 6 danh hiệu VĐQG.
Mourinho đang bế tắc ở Old Trafford
Trong khi đó, 8 năm trở lại đây, số danh hiệu mà Mourinho đạt được cùng các đội bóng ông dẫn dắt chỉ có 8, không có danh hiệu Champions League nào, dù lần lượt làm việc ở Real Madrid, Chelsea và Manchester United.
Tất cả những yếu tố trên cho thấy, cuộc khủng hoảng Mourinho đang vướng phải ở Old Trafford không hề là sự cố. Nó là sự đi xuống có hệ thống và là hệ quả của sự thui chột cả do yếu tố khách quan lẫn chủ quan. Tất cả bắt đầu từ ngày con thiên nga lạc bước sang Tây Ban Nha.
.jpg)
* Đăng nhập hoặc Đăng ký tài khoản để
bình luận và chia sẻ nhanh hơn