Đặc sản World Cup 2014: Những "họng súng" bám biên

Chiến thắng của Argentina trước Hà Lan trong trận bán kết 2 có thể không đáp ứng được tiêu chuẩn về bóng đá đẹp ở World Cup 2014, nhưng đây vẫn là một giải đấu đáng nhớ với nhiều bàn thắng và những trận cầu kịch tính.

Nhiều người đã chỉ ra rằng các hàng thủ yếu kém là lý do tại sao có nhiều bàn thắng như thế ở Brazil (167 bàn tính tới đến nay). Không sai, các trung vệ đã khá vụng vê trong những tình huống1 chọi 1, nhưng có lẽ nhận xét chính xác hơn là các đội đang chơi tấn công với hiệu quả hơn hẳn, nhất là nhờ vào các cầu thủ bám biên, hậu vệ cánh hoặc nửa hậu vệ, nửa tiền vệ (wing-back) trong đội hình 3-5-2.

Các giải đấu lớn luôn chứng kiến sự sáng tạo trong chiến thuật và những khuynh hướng mới, giải lần này cũng không phải là ngoại lệ. Lần này, chúng ta thấy nhiều hậu vệ cánh chơi như những “wing-back” và có thể tin rằng những đội hình phản công cơ động mà chúng ta đã thấy rất nhiều ở World Cup 2014 sẽ nhanh chóng lan rộng ra khắp thế giới trong mùa giải tới của các CLB.

“Wing-back” không phải là điều gì mới mẻ, chúng từng được sử dụng trong các hệ thống 3-5-2. Ở Brazil, chỉ có 5 đội thực sự chơi 3-5-2, bao gồm: Hà Lan, Italia và đôi khi, Mexico, Chile và Costa Rica. Hệ thống phổ biến nhất vẫn là 4-2-3-1, giống như ở Nam Phi 4 năm về trước, nhưng sự thay đổi giờ ở chỗ sơ đồ đó trở nên cơ động hơn nhiều.

Khi có bóng, một số đội chơi với 4 hậu vệ sẽ đẩy cao các hậu vệ cánh như những “wing-back”. Đồng thời, một tiền vệ cũng sẽ lùi về để hỗ trợ 2 trung vệ để tạo nên hàng thủ 3 người. Ví dụ rõ ràng nhất ở giải lần này có lẽ là Luiz Gustavo của Brazil. Anh lùi lại hàng thủ, tạo thành bộ 3 trung vệ với David Luiz và Thiago Silva, trong khi Dani Alves và Maicon có thể dâng cao.

Như chúng ta đã chứng kiến sự sụp đổ của Brazil ở trận bán kết gặp Đức, nỗ lực tấn công quá trớn đã khiến họ trở nên dễ tổn thương nơi hàng thủ. Marcelo không phải là cầu thủ Brazil duy nhất có một buổi tối đáng quên, và trong khi thất bại không chỉ là lỗi của mình anh, Đức đã tận dụng rất hiệu quả những khoảng trống đằng sau hậu vệ cánh này.

Đó cũng là một trong những chủ đề chiến thuật chính của giải đấu, khi các đội đẩy cao đội hình sẽ lộ ra những khoảng trống chết người, các trung vệ bị cô lập và phải bao quát khu vực cánh mà họ không quen thuộc. Rất nhiều tình huống 1 đối 1, 2 đánh 2 đã diễn ra ở giải lần này, khi các trung vệ bị tấn công bởi những đường chuyền dọc ra sau lưng họ hay những quả tạt về phía góc xa nơi các hậu vệ cánh vắng mặt.

Ở Champions League mùa trước chẳng hạn, các đội có khuynh hướng chơi với 2 tuyến rõ rệt trên sân, với các hậu vệ cánh đảm nhiệm việc phòng ngự nhiều hơn. Ở Brazil, các hậu vệ cánh luôn lao lên ngay khi có bóng. Lối chơi đó đã khiến Brazil kết thúc trong nước mắt, nhưng gần như mọi đội đều chơi như thế, và nhiều đội đã thành công ngoài sức tưởng tượng.

Hà Lan đặc biệt tỏ ra lợi hại trong phản công mà không phải hy sinh sự chắc chắn trong phòng ngự. Đức cũng thế. Vào lúc Pháp còn gây ấn tượng mạnh, họ cũng là một ví dụ tốt. Bàn thứ 3 của họ trong chiến thắng 5-2 trước Thụy Sĩ ở vòng bảng là một tình huống phản công sấm sét sau pha phạt góc của Thụy Sĩ và chỉ sau 1-2 đường chuyền, Olivier Giroud đã tạt bóng để Mathieu Valbuena lập công.

Tốc độ tấn công ở World Cup lần này là rất đặc biệt, và để chơi hiệu quả trong một bối cảnh như thế, các đội cần những cầu thủ hết sức nhanh nhẹn và thật dồi dào về năng lượng như Cristian Gamboa của Costa Rica hay Juan Cuadrado của Colombia. Hãy tưởng tượng tại các giải đấu hàng đầu như Pemier League, La Liga mùa tới, các đội cũng chơi như thế, sự phấn khích sẽ còn lớn tới đâu?