Ông nói rất nhiều, nhưng phần hay nhất lại không liên quan đến CLB ĐTLA của ông, không phải ĐTVN, cũng chẳng phải là VCK Euro mà quê hương BĐN của ông chuẩn bị tổ chức ở thời điểm ấy. Tình cờ được hỏi ông thích cầu thủ nào nhất xưa nay, Calisto nói ngay: "Eusebio". Câu chuyện về Luis Figo và Euro 2004 lập tức chuyển hẳn sang những ký ức của HLV Calisto về Eusebio kể từ sau câu nói ngắn gọn ấy.
Đại khái, Eusebio có tốc độ của một VĐV chuyên chạy nước rút, có sức mạnh của một võ sĩ quyền Anh, lại uyển chuyển và mềm mại như VĐV thể dục. Không phải ngẫu nhiên mà báo giới gọi Eusebio là "con báo đen", cũng không phải ngẫu nhiên mà biệt danh ấy đi vào huyền thoại. Cú sút của Eusebio luôn có uy lực, và ông ghi bàn rất nhiều. Ngoài sự toàn diện trong lối chơi, Eusebio còn có đặc điểm tuyệt vời, rất hiếm thấy vào thời của ông, đó là khả năng tự tạo cơ hội để ghi bàn. Không nhất thiết phải có cả một hàng tiền vệ giỏi phía sau, để Eusebio ghi bàn hàng loạt...
Xin nhắc lại, đấy là những gì HLV Calisto nói về huyền thoại Eusebio. Cựu HLV ĐTVN là một nhà chuyên môn khả kính. Ông từng là thành viên ủy ban kỹ thuật LĐBĐ BĐN. Ông từng dẫn dắt Pacos Ferreira thi đấu tại Europa League mùa này, hoặc dẫn dắt Boavista tại cúp UEFA cách đây hơn 30 năm. Từng thi đấu ở giải Vô địch BĐN, Calisto phải sớm giải nghệ vì chấn thương. Mới 27 tuổi, trong lần đầu tiên cầm quân, ông đã đưa Boavista lên vị trí số 4 ở giải VĐQG, chỉ chịu xếp sau đúng 3 "ông lớn" ở nền bóng đá BĐN là Benfica, Porto và Sporting Lisbon. Thế nên, những gì Calisto nói về Eusebio chắc chắn phải có giá trị, cũng bởi gần như toàn bộ sự nghiệp đỉnh cao của Eusebio chỉ gắn bó với đội Benfica ở BĐN - có nghĩa là sự nghiệp ấy diễn ra ngay trước mắt một Calisto đam mê bóng đá trong thời trai trẻ.
Tôi hỏi: phải chăng vì ông chỉ xem Eusebio thi đấu nên mới bảo đấy là cầu thủ số 1 trong lịch sử? Calisto chậm rãi lắc đầu. Dĩ nhiên, mỗi người mỗi ý. Nhưng ông từng xem Eusebio so tài với Pele, và thắng Pele, trong cả trận Benfica - Santos lẫn trận BĐN - Brazil. Ông cũng từng xem Eusebio trong màu áo Benfica thắng Ferenc Puskas và Alfredo Di Stefano trong màu áo Real Madrid. Sở trường sút phạt "hàng rào" của Eusebio thì, theo Calisto, Pele không thể sánh được!
Thật ra, ít nhất là qua sách báo, ai cũng biết về Eusebio hoặc những huyền thoại bóng đá khác như Pele, Di Stefano, Cruyff, Beckenbauer, Charlton, Best, Puskas... Chỉ có điều, tôi đã xem và đọc về Eusebio kỹ hơn, có mục đích hơn, sau cuộc trò chuyện với HLV Calisto năm nào. Cảm nhận: ông nói không sai, dù đấy dĩ nhiên không phải là chuyện "hai 5 rõ 10". Ghi bàn ư? Eusebio ghi đến 733 bàn trong 745 trận đấu đỉnh cao. Tốc độ ư? Ông chạy 100m trong 11 giây. Tại Olympic 1960, Armin Hary đoạt HCV và lập kỷ lục đại hội với 10,2 giây. Tại Olympic 1964, Bob Hayes đoạt HCV 100m nam với 10,0 giây.
Bây giờ, chúng ta có thể hình dung Lionel Messi ra sao nếu không có Xavi, Iniesta, Busquets phía sau lưng. Cũng có thể hình dung như vậy nếu xung quanh Pele không phải là Tostao, Gerson, Jairzinho, Rivelino. Nhưng rõ ràng, Eusebio không tỏa sáng nhờ có hẳn một thế hệ vàng. Ông đến từ Mozambique - thuộc địa của BĐN trong thập niên 1960. Ông đưa Benfica lên ngôi vô địch châu Âu (đoạt cúp C1). Ông đoạt danh hiệu vua phá lưới và giúp đội tuyển BĐN vươn đến vị trí số 3 tại World Cup 1966. Đấy cũng là giải đấu lớn duy nhất mà BĐN góp mặt ở VCK tính đến trước thập niên 1980!
Không quá đáng nếu cho rằng Eusebio chính là một phần lớn trong lịch sử bóng đá BĐN. Một Eusebio luôn thân thiện, cởi mở, với nụ cười trên môi, nhưng cặp mắt khi nào cũng đượm buồn. Eusebio đã qua đời ngày 5/1/2014, nhưng huyền thoại Eusebio thì sống mãi....
* Đăng nhập hoặc Đăng ký tài khoản để
bình luận và chia sẻ nhanh hơn