TRẬN CHUNG KẾT TRONG VĂN HÓA BÓNG ĐÁ BRAZIL
Đây là lần thứ 2 VCK World Cup diễn ra tại Brazil. Không những vậy, khi Brazil lần đầu đăng cai World Cup vào năm 1950, thì đội chủ nhà đã tiến đến vị trí Á quân. Nhưng tất nhiên, chưa có trận chung kết World Cup nào từng diễn ra tại Brazil, đơn giản vì World Cup 1950 không hề có trận chung kết. Câu chuyện cụ thể của chi tiết lịch sử này rắc rối hơn rất nhiều so với sự thể hiện của các số liệu.
Mãi đến gần đây (khi đã ở thiên niên kỷ mới), giải vô địch bóng đá Brazil mới được tổ chức theo thể thức vòng tròn 2 lượt, tính điểm và xác định đội vô địch - theo kiểu châu Âu.
Suốt hàng chục năm trước đó, mỗi năm giải này có mỗi thể thức khác nhau. Chỉ một điều duy nhất không thay đổi trong thời kỳ ấy: đá kiểu nào thì rút cuộc giải đấu cũng phải kết thúc bằng một trận chung kết. Người dân Brazil không thể tưởng tượng, không thể hình dung ra một giải bóng đá mà lại không có trận chung kết.
Nét đặc trưng ấy của bóng đá Brazil liên quan đến lối sống cũng như văn hóa Brazil. Tất cả những gì thuộc về khoa học, về tổ chức, về logic, giới hâm mộ bóng đá Brazil đều sẵn sàng vứt bỏ.
Người Brazil không kiên nhẫn theo dõi cả một giải đấu marathon, không quan tâm đến chiến lược đường dài hoặc những toan tính liên quan đến điểm rơi, cao trào trong mùa bóng. Với họ, tất cả những gì đáng xem, đáng nhớ nhất trong một giải đấu, dứt khoát cứ phải là trận chung kết.
Thế mới có một cây bút nổi tiếng ở Brazil chỉ trích thể thức thi đấu hiện thời của giải VĐQG nước này bằng một bình luận xanh rờn: “LĐBĐ Brazil ngờ nghệch đến nỗi họ quên mất trận chung kết. Brazil là nước duy nhất trên thế giới mà giải VĐQG không có trận chung kết”.
Sau này, người ta vỡ lẽ: cây bút ấy chưa bao giờ xem bóng đá châu Âu! Nhưng đấy là chi tiết đặc sắc nói lên văn hóa bóng đá Brazil. Vậy thì cớ sao kỳ World Cup đầu tiên được tổ chức tại Brazil (năm 1950) lại không có trận chung kết? Đấy mới là vấn đề!
TẤT CẢ VÌ NƯỚC CHỦ NHÀ
Đăng cai VCK World Cup ngay sau Thế chiến II là cả một gánh nặng cho nước chủ nhà. Các cường quốc bóng đá châu Âu đều chưa sẵn sàng, khi bản thân họ còn đang nhọc nhằn tái thiết đất nước. Ngược lại, Brazil hầu như không chịu ảnh hưởng của chiến tranh.
Mặt khác, dù sao thì nước này cũng đã tuyên chiến với phát xít Đức vào năm 1942 nên được Mỹ hậu thuẫn về tài chính. FIFA mừng rỡ tổ chức một phiên họp bất thường vào năm 1946 để biểu quyết quyền đăng cai World Cup 1950 cho Brazil, ngay khi nước này nộp đơn.
Tất nhiên, phải tổ chức giải đấu sao cho có lợi nhất đối với đội chủ nhà - đấy là luật bất thành văn, và cái luật ấy càng trở nên trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết, tại World Cup 1950. Đấy là lý do vì sao World Cup 1950 có thể thức thi đấu “không giống ai”. Các đội chia thành 4 bảng ở giai đoạn 1, chọn 4 đội vào vòng trong, tiếp tục thi đấu vòng để xếp hạng chung cuộc.
Về mặt chuyên môn, thể thức thi đấu vòng tròn là có lợi nhất đối với đội bóng được đánh giá là ứng cử viên vô địch số 1. Trên thực tế, khi gặp Uruguay trong trận cuối cùng, cũng chính là trận đấu quyết định ngôi vô địch, thì Brazil chỉ cần hòa trong khi đối phương phải thắng. Bạn hãy chỉ ra, xem có đội bóng nào khác từng đứng trước ưu thế quan trọng như vậy trước một trận quyết đấu tranh ngôi vô địch World Cup?
KHỎA LẤP NỖI ĐAU BẰNG NỖI ĐAU
Bây giờ, mọi người đều biết Brazil đã thất thủ 1-2 trong hoàn cảnh họ chỉ cần hòa, thậm chí hòa trong tình thế họ đã dẫn điểm đến khi trận đấu quyết định với Uruguay tại World Cup 1950 chỉ còn 24 phút. Đấy là lịch sử, và chi tiết lịch sử ấy nổi tiếng đến mức nó đã ám ảnh cả nền bóng đá Brazil trong suốt 64 năm qua.
Nó được xem là cả một “thảm họa quốc gia”, được đặt tên Maracanazo, và được so sánh với thảm họa Hiroshima của người Nhật. Người Brazil, qua nhiều thế hệ, không thể nào thay đổi nỗi đau Maracanazo. Họ chỉ có thể khỏa lấp nỗi đau ấy bằng một chiến thắng oanh liệt, cũng ngay tại sân nhà, ngay tại “thánh địa Maracana” đã được hiện đại hóa. Vâng, nói tóm lại là Brazil phải thắng trong trận chung kết World Cup 2014.
Bây giờ, Maracanazo quả đã bị khỏa lấp. Nó đã không còn là nỗi đau lớn nhất trong lịch sử bóng đá Brazil nữa. Nhưng thật trớ trêu, khi thảm họa Maracanazo của người Brazil lại được thay thế bởi... một thảm họa lớn hơn.
Chắc chắn thế giới sẽ nói nhiều hơn, phân tích kỹ hơn, về một hiện tượng kỳ lạ gấp bội so với trận thua Uruguay 1-2 năm nào, khi mà Brazil thảm bại 1-7 trong trận gặp Đức tại World Cup này.
Bây giờ, không chỉ khán giả Brazil lần đầu được xem một trận chung kết World Cup ngay tại Brazil. Các tuyển thủ Brazil cũng sẽ... được xem trận chung kết mà xứ sở túc giáo đã chờ đợi suốt 64 năm ấy. Còn gì đau đớn hơn?
* Đăng nhập hoặc Đăng ký tài khoản để
bình luận và chia sẻ nhanh hơn