TPO là gì?
TPO là một dạng đầu tư riêng lẻ của một cá nhân, công ty hoặc một quỹ tổ chức, sở hữu một phần bản quyền kinh tế của cầu thủ đó. Một trong những thương vụ nổi tiếng nhất tại Ngoại hạng Anh có liên quan đến TPO chính là sự kiện West Ham chiêu mộ bộ đôi Carlos Tevez và Javier Mascherano ở mùa giải 2005/06. Khi đó cả hai cầu thủ này đang chơi bóng tại Brazil.
Bản quyền kinh tế của Tevez và Mascherano khi đó được sở hữu bởi một quỹ tổ chức tại London. Cách sở hữu cầu thủ này vô cùng phổ biến ở các nước châu Mỹ Latinh và sau đó lan sang một vài nước tại châu Âu, tiêu biểu có Italia. Ở một vài nơi, chủ đầu tư có quyền tham gia vào việc lựa chọn đội hình ra sân, chuyển nhượng và can thiệp sâu vào các chính sách của đội bóng.
Một chi tiết trong hợp đồng của Tevez cho thấy TPO có thể tác động lên việc chuyển nhượng của cầu thủ này và thậm chí quyết định giá chuyển nhượng. West Ham sau đó đã bị phạt 5,5 triệu bảng vì điểm bất hợp pháp này và vì đã che giấu chi tiết của bản hợp đồng với BTC giải.
Những người điều hành Ngoại hạng Anh cho rằng TPO khiến giải đấu bị đặt dấu hỏi về tính chính trực, đồng thời sự lộng hành của cách làm ăn này sẽ ảnh hưởng đến việc phát triển cầu thủ trẻ. Chính vì vậy, TPO đã bị loại khỏi ranh giới nước Anh kể từ mùa giải 2008/09. Michel Platini, cựu chủ tịch UEFA, từng dùng từ "nô lệ" để miêu tả về TPO, nhưng những người ủng hộ hệ thống này lại cho rằng nó sẽ giúp ích cho các CLB không mạnh về tài chính vẫn có thể hoạt động trên TTCN.
Lý do TPO phổ biến ở các quốc gia Nam Mỹ như Brazil, Uruguay và Argentina là bởi nguồn thu chính của các CLB tại các quốc gia này là xuất xưởng cầu thủ trẻ đến châu Âu. Họ luôn cần một nhà đầu tư theo dạng TPO để chia sẻ về mặt tài chính, đồng thời là lương của các cầu thủ trẻ. Ngoài việc hỗ trợ CLB, các nhà đầu tư cũng sẽ thu lời nếu cầu thủ đó được bán đi. Cứ bao nhiêu lần cầu thủ chuyển CLB, nhà đầu tư sẽ nhận được "hoa hồng" tương ứng.
Tuy vậy, cách làm ăn này đã lọt vào sổ đen của FIFA. Vào năm 2007, FIFA đã tổ chức một buổi hội thảo nhằm kiểm nghiệm khái niệm TPO và sau đó đưa ra kết luận gần như tương tự với giải Ngoại hạng Anh. Vào tháng 12/2014, TPO bị xóa sổ khỏi các hoạt động bóng đá, với tuyên bố chính thức đi kèm một vài thay đổi vào đầu năm 2015.
Đầu năm nay, 4 CLB là Santos (Brazil), Sevilla (Tây Ban Nha), K St Truidense VV (Bỉ), FC Twente (Hà Lan) đều đã nhận các hình phạt của FIFA vì vi phạm các điều khoản về TPO. Tuy vậy, thực tế cho thấy còn rất nhiều nhà đại diện cầu thủ vẫn đang từng ngày từng giờ tìm cách "lách luật".
Một trong những cách lách luật phổ biến nhất là mua thị phần của CLB, sau đó nhận số tiền "phế" từ CLB sau mỗi thương vụ chuyển nhượng qua hình thức chi trả lợi tức. Tinh vi hơn, một cầu thủ sẽ được bán đứt cho một CLB trên danh nghĩa "cho mượn". Như vậy, chủ đầu tư sẽ không chỉ được nhận số tiền phần trăm, mà còn có thêm một khoản lãi.
Sam Allardyce không lạ gì TPO
Tuy là một tượng đài trong giới HLV Anh, song Big Sam vẫn có những góc tối trong sự nghiệp, liên quan đến việc mua bán cầu thủ. Chương trình Panorama của đài BBC vào tối 19/9 vừa qua với tên gọi “Mặt trái - Những bí mật bẩn thỉu của bóng đá”, tiết lộ rằng cựu HLV ĐT Anh đã nhận hối lộ để "làm mượt" những vụ chuyển nhượng hồi còn dẫn dắt Bolton Wanderers trong giai đoạn 1999-2007.
Trong những chia sẻ ở đoạn clip khiến mình mất việc ở ĐT Anh, Big Sam tiết lộ cách để lách luật là trả lương trực tiếp cho một người đại diện, sau đó để anh ta liên hệ với cầu thủ, sắp xếp một cuộc chuyển nhượng, và rồi tiền hoa hồng sẽ chảy vào túi chủ đầu tư. Điều này sẽ loại bỏ khái niệm quyền sở hữu kinh tế của cầu thủ.
Bên cạnh đó, Allardyce cũng có tiết lộ về việc mua tiền đạo Enner Valencia cho West Ham sau World Cup 2014 theo cách lách luật này. Khi đó, tiền đạo người Ecuador cũng đang được một bên thứ ba sở hữu, bên cạnh CLB chủ quản Pachuca. West Ham sau đó đã phải trả 12 triệu bảng để đưa Valencia về sân Upton Park.
* Đăng nhập hoặc Đăng ký tài khoản để
bình luận và chia sẻ nhanh hơn