Brazil bị loại: Đừng đổ hết lỗi lên đầu Tite

Gabriel Jesus là nỗi thất vọng lớn nhất của Brazil ở World Cup 2018. Tiền đạo trẻ này đã chơi rất tệ ở cả 3 trận tại vòng bảng. Thậm chí, ngay sau trận hòa 1-1 với Thụy Sỹ ở trận mở màn, khi Jesus mất hút còn Roberto Firmino để lại dấu ấn khi vào sân từ ghế dự bị, giới chuyên môn đã đặt nghi vấn về vị trí trung phong của Jesus. Tuy nhiên, bằng một cách nào đó, Jesus vẫn đá chính cả 5 trận trên đất Nga của Brazil. 

Trước Bỉ, chân sút của Man City tiếp tục là điểm tối trên hàng công. Anh không để lại bất kỳ ấn tượng nào. Thế nhưng Jesus vẫn được giữ lại trên sân đến tận phút 58. Khi Tite tung vào Roberto Firmino đá trung phong, rồi sau đó là Douglas Costa, lối chơi tấn công của Brazil mang nhiều tính sát thương hơn hẳn. Đó chính là sự bảo thủ của Tite. Vì sao ông luôn xếp Jesus đá chính dù hiệu quả của tiền đạo này đã bị đặt dấu hỏi ngay từ trận đấu đầu tiên vòng bảng? Vì sao Tite không sử dụng Firmino, người luôn tạo ra ấn tượng khi được vào sân. Nên nhớ, Firmino cũng đã có bàn thắng ở trận gặp Mexico. 

Ngoài sự bảo thủ, Tite cũng chậm chạp với những diễn biến trên sân. Augusto đáng ra phải được đưa vào sớm để giúp Brazil tăng cường sức ép trực diện. Nhưng mãi tới phút 73, tiền vệ này mới được sử dụng.  

Tite có những sai lầm ở trận tứ kết. Tuy nhiên, nếu nói rằng thất bại này hoàn toàn do lỗi của Tite thì tuyệt đối không phải. Đừng quên là cách đây 1 tháng, khi World Cup 2018 chưa diễn ra thì chúng ta vẫn ca ngợi Tite là người làm hồi sinh bóng đá Brazil sau thảm họa World Cup 2014. 

Quan trọng hơn, nhìn lại màn thể hiện của Brazil ở trận gặp Bỉ, họ cũng chơi không đến nỗi nào. Thậm chí, vũ công Samba đã dồn ép Bỉ ngay đầu trận. Nếu Thiago Silva không đệm bóng vào cột dọc ngay phút thứ 7, nếu Coutinho không đệm bóng vọt xà ở tình huống không người kèm trong vòng cấm ở hiệp 2, nếu trọng tài cho Brazil được hưởng quả 11m ở tình huống Vincent Kompany phạm lỗi với Jesus, và nếu Thibaut Courtois không quá xuất sắc dùng 5 đầu ngón tay phá được cú sút của Neymar cuối trận, thì Brazil đã có thể không thua. Con số 27 lần dứt điểm so với 9 của Bỉ cũng phần nào nói lên thế trận tấn công nghẹt thở mà Brazil tạo ra, đặc biệt sau giờ nghỉ. Ranh giới giữa thành bại trong bóng đá rất mong manh. Và Tite có lý do để nuối tiếc. 

Tới đây, vấn đề cốt lõi khiến Brazil thất bại không nằm ở Tite, mà nằm ở việc họ thiếu một tiền vệ sắm vai playmaker (người tổ chức) xuất sắc. Ở chặng đường vòng loại, Tite luôn sử dụng 3 tiền vệ theo công thức 1 người làm nhiệm vụ bảo vệ hàng thủ (Casemiro), 1 người tổ chức lối chơi (Renato Augusto), và 1 người hay di chuyển hướng lên trên để tạo ra những pha xâm nhập bất ngờ (Paulinho). Tuy nhiên giai đoạn trước thềm World Cup, Augusto mất phong độ và Tite buộc phải có điều chỉnh. Coutinho được kéo xuống đá tiền vệ lệch trái, nhường vị trí tiền đạo phải cho Willian. Sơ đồ này được thử nghiệm lần đầu ở trận giao hữu với Áo và sau đó được dùng luôn ở World Cup 2018. 

Dễ nhận thấy Coutinho không phải một playmaker. Mẫu tiền vệ con thoi như De Bruyne là điều mà vũ công Samba không có ở giải đấu lần này. Ngoài ra, việc kéo Coutinho xuống đá tiền vệ lệch trái còn khiến lối chơi Brazil mất đi sự cân bằng. Bởi bên cánh trái của Brazil quá mạnh với sự xuất hiện của trục dọc Neymar - Coutinho - Marcelo. Trong khi cánh đối diện chỉ có Willian. Nếu cánh trái có sự liên kết rất tốt thì khoảng trống giữa Willian và các đồng đội bên cánh của anh là quá lớn. Hiệp 1 trận gặp Bỉ, De Bruyne đã thường xuyên tấn công vào khoảng trống bên cánh của Willian. 

Thiếu playmaker là trách nhiệm thuộc về khả năng sản sinh tài năng của nền bóng đá Brazil, chứ không phải Tite, người mới lên dẫn dắt ĐTQG được 2 năm.