ĐT Hà Lan: Từ bóng đá tổng lực thành trò đùa tổng hợp

Tại bảng A vòng loại World Cup 2018 khu vực châu Âu, Hà Lan đang đứng thứ 3, kém Thụy Điển 3 điểm và Pháp 4 điểm. Cơ hội tự quyết vẫn còn trong tay thầy trò Dick Advocaat khi trong 2 lượt trận cuối, họ lần lượt gặp Belarus và Thụy Điển.

Nhưng nếu có giành vé tới Nga vào năm sau, nó cũng không thể che giấu sự thực Hà Lan đang nằm dưới bãi sình lầy u tối. Điều này khiến người ta nhớ lại quá khứ khi thế hệ vàng của Johan Cruyff với đỉnh cao là 2 lần vào tới chung kết World Cup thập kỷ 70 thể kỷ trước có những đàn em gây thất vọng nặng nề - những người không thể đưa Oranje lọt vào VCK 3 giải đấu lớn trong giai đoạn 1982-1986.

Martin Jol - HLV thành danh tại châu Âu, rất buồn khi nhìn vào tình cảnh của đội bóng quê hương: "Chúng tôi đứng thứ 3 tại kỳ World Cup trước nhưng chất lượng là không tốt. Louis Van Gaal bắt đầu thay đổi cách vận hành đội bóng với hàng thủ 5 người. Điều này giống như chúng tôi chỉ chơi vì kết quả và đánh mất bản sắc".

"Bản sắc của Hà Lan luôn là một hệ thống tổ chức tốt đi theo phong cách tấn công. Nhưng giờ nếu chúng tôi thực hiện nó, Hà Lan để thủng lưới rất nhiều bàn. Tại Hà Lan, triết lý luôn rất khác biệt. Giờ thì chúng tôi muốn giống như những đội khác và họ thì mạnh hơn hẳn theo cách của mình".

Thật vậy, Guus Hiddink thay thế Van Gaal, Danny Blind thay thế Hiddink rồi Advocaat có lần thứ 3 nắm Hà Lan, mọi thứ chẳng thay đổi nhiều. Ngoài tư tưởng xuyên suốt, Jol còn chỉ ra một điểm yếu khác của Oranje là nhân sự:

"Chúng tôi không có những cầu thủ có thể tạo ra khác biệt. Arjen Robben đã 33 tuổi nhưng vẫn là ngôi sao duy nhất trong đội. Georginio Wijnaldum rất tuyệt ở Liverpool nhưng lại chơi như kẻ vô danh ở Hà Lan".

"Kevin Strootman là một trụ cột của tuyến giữa nhưng chẳng có gì đặc biệt. Bạn cần những người có thể tạo ra khác biệt, giống như Harry Kane. Chân trái, chân phải, đánh đầu... Kane giống như một cỗ máy. Đó là thứ Hà Lan cần".

Trong tuyệt vọng, ở những trận đấu gần đây, Advocaat cho gọi lại trung phong 34 tuổi Robin Van Persie chỉ để thấy anh... dính chấn thương ở thất bại 0-4 trước Pháp. Trong tháng này, tiền vệ 33 tuổi Wesley Sneijder chỉ bị loại khỏi danh sách triệu tập vì không thể chắc suất ở Nice. 

Ở hướng ngược lại, Ryan Babel được gọi lần đầu sau 6 năm. Babel từng là một sự kỳ vọng lớn trong đội hình U21 Hà Lan vô địch U21 EURO 2007 cùng với Royston Drenthe. Nhưng giờ thì một người đang lưu lạc ở Besiktas, còn một người đã... giải nghệ ở tuổi 29.

Đây là những hình ảnh tiêu biểu của cách thức phát triển tuyến trẻ của bóng đá Hà Lan. Khi Cruyff rời Ajax đến Barca, ông 26 tuổi. Khi Marco Van Basten đến Milan, ông 22 tuổi. Cả Van Persie và Robben đều 20 tuổi khi lần đầu vượt qua biên giới Hà Lan để đến London năm 2004. Những mầm non của tương lai như Nathan Ake hay Tim Fosu-Mensah rủ nhau đến Chelsea và M.U lúc mới qua tuổi 16.

Như để cứa sâu vào nỗi đau của người Hà Lan, bóng đá Anh - nơi nhập khẩu phần lớn các tài năng trẻ của Oranje, đang rất thăng hoa với những lứa trẻ của mình.

Jol than thở: "Các cầu thủ vĩ đại sinh ra đều có lý do. Messi không được giáo dục ở Barca, họ đã may mắn. Không có Cruyff, chẳng ai biết bóng đá tổng lực được phát minh bởi Rinus Michels. Khi người Anh vô địch World Cup, họ chỉ nhớ tới Bobby Charlton mà quên mất Jimmy Greaves. Thật đáng tiếc khi giờ chúng tôi không có những cầu thủ như thế".

Với Jol, World Cup 2018 đã kết thúc với Hà Lan. Cựu HLV Tottenham tin Thụy Điển sẽ đi tiếp thay vì đội bóng quê hương mình. Nhưng tương lai sẽ mang đến một câu trả lời khác: "Chúng tôi sẽ trở lại. Chúng tôi có 1 triệu người đăng ký làm cầu thủ ở đất nước 17 triệu dân. Chúng tôi sẽ tái xuất nhưng việc cần làm đầu tiên là tìm lại bản sắc của mình".