Đừng vội chỉ trích VAR

Năm 1897, Felix Hoffmann, một nhà nghiên cứu hóa học làm việc tại Bayer Industries, Đức tổng hợp thành công axít acetylsalicylic (ASA) ở dạng tinh khiết và ổn định có thể sử dụng để sản xuất thuốc. Hoffmann trình bày phát minh của mình với Heinrich Dreser, người đứng đầu Baye Industriesr. Và ông này viết thư hồi đáp: "Sản phẩm này chẳng có chút giá trị nào cả".

Tuy nhiên, sau đó, quyết định của Dreser bị BLĐ Công ty phủ quyết. Phát minh của Hoffmann được chấp thuận và đưa vào sản xuất dưới cái tên Aspirin. Hơn một thế kỷ sau, 10 tỷ viên thuốc Aspirin được tiêu thụ mỗi năm.

Từ khoảng năm 1939 đến 1944, kỹ sư Chester Carlos đem phát minh của mình đi giới thiệu ở 20 công ty khác nhau và đều bị từ chối. "Ai rảnh rỗi mà đi sao chép tài liệu trên tờ giấy?", một trong những doanh nghiệp chế nhạo khi nhận được đề nghị hợp tác của Chester Carlos. Trong đó có gã khổng lồ Eastman Kodak.

Thật không may cho những doanh nghiệp đã từ chối phát minh của Chester Carlos, bởi phát minh đó có tên là máy photocopy. Năm 2017, công ty do vị kỹ sư không may này sáng lập (vì không ai chấp nhận phát minh của ông) tạo ra doanh thu hơn 10 tỷ đô nhờ chiếc máy photocopy.

Những ví dụ nêu trên cho chúng ta thấy ngay cả những phát kiến vĩ đại nhất cũng bị hoài nghi trong bước đầu ra mắt. Vì vậy, đừng vội phán xét VAR là thất bại vì nó còn để xảy ra những sự cố. Máy photocopy đôi lúc vẫn xảy ra tình trạng kẹt giấy còn thuốc aspirin gây tình trạng nôn nao.

Hơn nữa, bóng đá là một thể thao mang tính đối kháng, mọi pha tranh chấp đều dao động từ phạm lỗi đến không phạm lỗi. Không phải tình huống nào cũng rõ ràng đúng sai. Chẳng ai lại đi đo đếm xem cầu thủ A đã tác động vào cầu thủ B là một lực là bao nhiêu N (Newton).

Bởi vậy, quyết định được đưa ra bởi trọng tài luôn sở hữu hàm lượng cảm tính trong đó. Ngoài ra, VAR chỉ có trách nhiệm tư vấn chứ không hề có toàn quyền quyết định. Đơn cử là tình huống đánh nguội của Cristiano Ronaldo ở trận đấu giữa Bồ Đào Nha và Iran tại World Cup 2018.

Tất nhiên, không thể phủ nhận VAR làm tăng độ chính xác trong các tình huống xử lý của trọng tài. Carlos Sanchez (Colombia) đã trở thành tội đồ dù anh thực hiện cú tắc bóng chính xác đến từng centimet trong vòng cấm, Neymar đã kiếm về được quả 11m với màn ăn vạ tài tình hay bàn thắng hợp lệ của Iago Aspas đã không được công nhận vì lỗi việt vị nếu không có sự can thiệp của VAR.

Một khía cạnh khác, VAR không bảo vệ ông lớn như một số bộ phận người hâm mộ đang chỉ trích. Dẫn chứng cụ thể, cả vòng bảng có 22 tình huống phạt đền được thổi sau vòng bảng, 9 trong số đó có sự can thiệp của VAR, 5 quả phạt đền được trao cho đội cửa trên và 4 cho đội cửa dưới, một tỷ lệ hoàn toàn cân đối. 

Nếu nghĩ rằng không cân đối, vì quả đúng là 5 lớn hơn 4 thì đội bóng lớn cũng... lớn hơn đội bóng nhỏ, tức khả năng tấn công tốt hơn. Điều đó đồng nghĩa xác suất được hưởng phạt đền cao hơn. Barcelona hay Getafe được hưởng phạt đền nhiều hơn ở La Liga mùa giải vừa qua?!

Cuối cùng, quan niệm VAR triệt tiêu cảm xúc cũng là quan niệm sai lầm. Ngược lại, VAR giúp dung dưỡng sự thấp thỏm hồi hộp vì trọng tài phải xem xét lại tình huống, không còn là đòn trời giáng trở tay không kịp như lúc trọng tài chưa có VAR hỗ trợ.

Thế nên, VAR có thể đem lại cho nhiều người cảm giác tiêu cực khi hàm lượng hormone adrenaline tăng cao nhưng kỳ thực, nó vẫn đang làm tròn bổn phận và đóng góp hiệu quả vào các trận đấu.