Big data, chìa khoá mở cửa thế giới bóng đá thời 4.0

Big data là gì?

Trước tiên chúng ta cần làm rõ big data là gì. Hiểu nôm na là big data là tập hợp dữ liệu khổng lồ và vô cùng phức tạp. Những dữ liệu này có thể bao gồm vô vàn những con số dạng như số bàn thắng, kiến tạo, số km di chuyển, tỉ lệ chuyền bóng thành công, chuyền cho cầu thủ nào thì tỉ lệ ăn bàn cao hơn, tấn công vào thời điểm nào thì hiệu quả… Để phân tích những dữ liệu này thành một con số đơn giản cần tới những siêu máy tính, những thuật toán. 

Trong quá khứ, rất nhiều chuyên gia từng cười phá lên khi nghe về việc “có thể phân tích bóng đá dựa trên dữ liệu”. Đó là chuyện điên rồ. Bóng đá quá phức tạp và hỗn loạn, làm sao để theo dõi tầm di chuyển của những cầu thủ trên sân. 

Thời xưa, thống kê thô sơ nhất chỉ là số bàn thắng một cầu thủ ghi được. Nó thậm chí không chính xác tuyệt đối, như trường hợp của Vua bóng đá Pele chẳng hạn. Dần dần, chúng ta có thêm những con số như: số kiến tạo, tỉ lệ kiểm soát bóng của từng đội, số đường chuyền một đội thực hiện trong trận, tỉ lệ chính xác…

Năm 2006, Opta Sports ra đời, đưa câu chuyện thống kê bóng đá lên một tầm cao mới và cũng chính thức mở ra kỷ nguyên big data trong bóng đá. Opta Sports mang tới cho NHM những thống kê phức tạp hơn, như chuyện cầu thủ di chuyển bao nhiêu km/trận, đi bóng qua người thành công bao nhiêu lần, tạt bóng bao nhiêu lần và độ chính xác ra sao.

Chưa kịp thích nghi với những con số từ Opta, những người không theo kịp công nghệ tiếp tục ngỡ ngàng khi những công ty thống kê như Stats Bomb, Footy Stats, Stats Perform… mang tới NHM những thống kê mang tính siêu thực. 

Các bạn đã từng nghe về khái niệm “số bàn thắng kỳ vọng, số kiến tạo kỳ vọng” hay chưa? Số bàn thắng kỳ vọng (viết tắt là xG) hiểu nôm na là xác suất ghi bàn từ một cú dứt điểm ở bất kỳ vị trí nào trên sân. Còn đối với những tiền vệ kiến thiết, họ phải gắn liền với chỉ số kiến tạo kỳ vọng (xA). 

Big data ảnh hưởng tới bóng đá thế nào?

Ví dụ dễ hình dung: Máy tính sẽ phân tích các khối dữ liệu khổng lồ để gửi tới cầu thủ kiến tạo những thông tin kiểu, họ nên chuyền bóng cho ai, chuyền vào chân nào, vào vị trí nào để tỉ lệ bàn thắng được ghi cao hơn. 

Nhìn vào màn hình máy tính, bạn sẽ thấy 2 hình ảnh mô phỏng được đưa vào. Hai hình ảnh đó di chuyển và thực hiện rất nhiều đường chuyền-cú sút. Bằng cách đó, máy tính sẽ tính toán được một đường chuyền thế nào, từ cự ly bao nhiêu mét sẽ đạt hiệu quả cao và một pha dứt điểm nên được thực hiện ra sao. 

Sau khi hình dung sơ bộ về cách vận hành của big data trong bóng đá, thắc mắc tiếp theo là ai sẽ chịu trách nhiệm phân tích những khối dữ liệu khổng lồ.

Chúng ta trở về thời điểm 1 tháng trước. Hai nhân viên mặc áo của Liverpool đang ngồi trên sân Stamford Bridge. Một người là Ian Graham, tiến sĩ vật lý của đại học Cambridge, người còn lại là William Spearman, tiến sĩ toán học đang làm việc tại đại học Havard. Họ đang thu thập những dữ liệu nhỏ nhất từ độ cao của cỏ, sức gió, mức ảnh hưởng của tiếng ồn để gửi các khuyến cáo chuyên môn tới HLV Juergen Klopp.

Vosse de Boode, người đứng đầu bộ phận khoa học, phân tích dữ liệu của Ajax đã làm công việc này 10 năm. Cô kể lại: “Tôi thường xuyên gõ cửa phòng làm việc của HLV rồi gào lên: Ông đoán xem chúng tôi đã tìm ra điều gì. Một lần, thông qua phân tích dữ liệu, tôi tìm được nhược điểm của thủ thành Andre Onana. Chân của thủ thành này mở rộng hơn so với khuyến cáo.

Họ đưa Onana vào các giả lập, sử dụng cảm biến để phân tích và đưa ra lời khuyên để thủ thành này xử lý tốt hơn ở những tình huống đối mặt tiền đạo đối phương. Bản thân Onana xác nhận, anh cản phá hiệu quả hơn nhờ vào những dữ liệu được phân tích bởi Vosse de Boode.

Sự thâm nhập ngày càng sâu của Big data đã thay đổi hoàn toàn bóng đá, mở ra cả một bầu trời không giới hạn của sự phát triển trong tương lai.