European Super League, một sản phẩm hoàn hảo của… thể thao Mỹ

Tất cả đều nhượng quyền

Mọi giải đấu thể thao hàng đầu của Mỹ là NBA (bóng rổ), NFL (bóng bầu dục), MLB (bóng chày) và MLS (bóng đá) đều hoạt động theo hình thức kinh doanh nhượng quyền. ESL cũng sẽ diễn ra theo cách như vậy, với thời hạn cam kết hợp đồng của từng CLB với tổ chức là 23 năm.

Hãy lấy ví dụ từ giải bóng rổ nhà nghề Mỹ NBA. Các đội bóng của NBA đều hoạt động theo phương thức franchise, tức là mua lại quyền điều hành một sản phẩm trong một khoảng thời gian nhất định. Giá trị nhượng quyền của đội New York Knicks cao nhất NBA, được định giá 5 tỷ USD theo số liệu mới nhất năm 2021. Golden State Warriors đứng thứ hai, 4,7 tỷ USD. Trung bình giá trị nhượng quyền các đội năm 2021 là 2,2 tỷ USD.

Mùa giải 2018/2019, khi đại dịch Covid-19 chưa hoành hành, doanh thu các đội bóng NBA tạo ra đạt 8,76 tỷ USD, trong đó doanh thu từ bán vé theo mùa chiếm hơn 1/5. Mùa đó, New York Knicks và Golden State Warriors là những thương hiệu NBA tạo ra doanh thu lớn nhất, lần lượt 472 triệu USD và 440 triệu USD.

NBA hoạt động với hệ thống chia sẻ doanh thu. Các đội gộp doanh thu hàng năm của họ lại với nhau và phân phối lại từ các đội có doanh thu cao sang các đội có doanh thu thấp. Doanh thu từ hệ thống tổng chia xuống không tính trong thu nhập liên quan đến bóng rổ. Để đủ điều kiện được chia sẻ, các đội phải có mức doanh thu bằng ít nhất 70% mức trung bình của giải đấu.

Phần lớn doanh thu được tạo ra bởi NBA và các đội bóng được tính là thu nhập liên quan đến bóng rổ (BRI). Thu nhập này bao gồm tiền bán vé, tiền dịch vụ trong trận đấu, bản quyền truyền hình, hình ảnh, doanh thu bán quần áo và các sản phẩm có gắn thương hiệu.

BRI đóng vai trò quan trọng tính toán quỹ lương, vì thế khoản chia sẻ doanh thu từ hệ thống “tổng đại lý” không được tính trong BRI khi nó sẽ mang lại lợi thế cho các đội kiếm tiền giỏi hơn, giúp họ có thể thu hút các ngôi sao đội khác bằng khoản thu nhập cao hơn mặt bằng chung (Bayern và PSG không thích điều này).

Công bằng tuyệt đối, “có phúc cùng hưởng, có họa cùng chia” là nguyên tắc bất biến của thể thao xứ cờ hoa. Nhờ đó, giá trị trung bình các thương hiệu của NBA ghi nhận mức tăng trưởng liên tục từ 2011 đến 2021, tăng từ 369 triệu USD đến 2,2 tỷ USD trong 10 năm.

Nếu như NBA đã khiến cho World Cup bóng rổ (FIBA World Cup) hay giải Vô địch châu Âu (Euro Tour) mất đi sức hút thì ESL rất có thể cũng sẽ làm được điều đó trong tương lai.

Super League là của người Mỹ!

Chúng ta có thể hiểu vì sao 12 đội bóng lớn ở châu Âu đồng ý gia nhập Super League, bởi giải đấu này sẽ hoạt động tương tự như NBA và các giải thể thao Mỹ. M.U hay Real Madrid sẵn sàng chia sẻ doanh thu với Arsenal, Juventus để “cùng nhau giàu thêm”, nhưng họ không muốn “gánh” cho những đội bóng nhỏ như APOEL Nicosia hay Dinamo Zagreb trong hệ thống các giải đấu của UEFA!

Florentino Perez, chủ tịch của Real Madrid cũng sẽ là chủ tịch của ESL. 2/4 vị phó của Perez là Joel Glazer, chủ tịch hiện tại của MU và John Henry, chủ tịch của Fenway Sports, đồng thời là chủ sở hữu Liverpool. Họ đều là người Mỹ, và đều liên quan tới JP Morgan (cổ đông), ngân hàng tài trợ cho ESL. Và nếu còn điều gì để nghi ngờ về tính “Made in USA” của ESL thì hãy nhìn vào thể thức thi đấu của họ.

Super League sẽ bao gồm 20 đội bóng, trong đó có 15 đội “nòng cốt” và 5 đội khách mời thay đổi theo mùa. 2 bảng đấu, mỗi bảng 10 đội thi đấu thể thức 2 lượt sân khách và sân nhà. Sau khi đã vượt qua vòng bảng, 8 CLB (4 đội dẫn đầu mỗi bảng) sẽ thi đấu ở vòng đấu knockout, thi đấu hai lượt trên sân nhà cho tới trận chung kết.
Hình thức chia 2 bảng đấu của ESL chẳng khác gì cách MLS (giải bóng đá nhà nghề Mỹ) đang vận hành với hai liên đoàn phía Đông và phía Tây hoạt động song song, sau đó đá play-off tranh ngôi vô địch (MLS Cup). Cần nói thêm rằng MLS, giống như NBA, hoạt động theo dạng nhượng quyền và đấu thầu, mỗi đội bóng được sở hữu bởi các nhà đầu tư của giải.

MLS có một số lượng cố định đội tham gia, giống như hầu hết các giải đấu thể thao ở Mỹ và Canada, là một trong số rất ít giải đấu bóng đá không có thăng hạng và xuống hạng. Thứ mà những người chỉ trích ESL  vin vào để nói rằng giải đấu này thiếu tính cạnh tranh, thực chất, là chìa khóa kinh doanh của tổ chức này.