EURO nghiêng: Khi Czech cai bia

Đi uống bia và đá “phủi” là chính

Họ được tài trợ bia Pilsner mang sang Anh, cùng với đầy đủ cốc, vại… đi kèm. Thời điểm ấy, Czech mới tách khỏi Slovakia được 3 năm, và EURO 1996 là giải đấu đầu tiên họ tham dự với tư cách một quốc gia độc lập. Đất nước vẫn có rất nhiều người không có… tên nhân khẩu do quốc gia chưa kịp cập nhật sổ sách. Đứng thứ 80 trên bảng xếp hạng FIFA lúc ấy và rơi vào một bảng xương xẩu có Đức, Ý và Nga, chẳng ai hy vọng họ làm nên trò trống gì.

Czech đóng quân ở Preston, tập nhờ sân của Bamber Bridge, một đội bóng địa phương vừa bị từ chối cho phép thi đấu ở giải hạng Năm vì… cơ sở vật chất kém. Hai đội thậm chí còn đá “phủi” một trận cho vui, dưới sự chứng kiến của khoảng 2.300 khán giả địa phương và dàn kèn đồng cổ vũ, chỉ 3 ngày trước trận gặp Đức. Các cầu thủ Czech lần lượt vào sân hết, đè bẹp đội địa phương 9-1. Nhưng có hề gì. Đá xong ráo mồ hôi là hai bên lại sắp mâm chè chén. Tiệc bia đã sẵn sàng rồi.

Czech thua Đức 0-2 ở trận ra quân, nhưng cũng không làm ảnh hưởng đến bầu không khí chơi bời. Cả đoàn 50 người đóng quân ở Preston Marriot Hotel, thuê 60 phòng của khách sạn 4 sao sang trọng này, đưa đầu bếp riêng đến làm việc luôn. Mỗi tối, đoàn đội tuyển Czech có thể đặt đến 50 con thỏ hầm cho bữa ăn của họ, chưa kể 80 thùng bia từ nhà tài trợ Pilsner. Quản lý của quầy bar Golden Ball gần đó sau này kể lại với tờ Evening Post: “Các thành viên đội Czech uống rượu ở đây suốt ấy mà, và họ hay uống với dân địa phương. Chuyện đó có giúp họ thành công không thì tôi không biết”.

Đấy đúng nghĩa là một chuyến du lịch kết hợp giao lưu bia bọt văn hóa các thứ với địa phương của “phái đoàn” Czech. Đá bóng chỉ là chuyện phụ của phụ. Vladimir Smicer thậm chí còn đặt lịch cưới chỉ trước trận chung kết đúng 2 ngày, và phải xin phép HLV để về cưới nhanh còn đá nốt. Chú rể đã hôn cô dâu với cái đầu có 4 mũi khâu vì cú va chạm với Lillian Thuram ở trận bán kết.

Ở trận chung kết, Czech thua Đức với bàn thắng vàng đầu tiên trong lịch sử. Một sự phũ phàng rất “đời” đến vào lúc những Karel Poborsky, Pavel Nedved, Patrik Berger… nghĩ rằng họ sắp làm nên lịch sử. Cuối cùng thì EURO vẫn không phải trò đùa. Một đội tuyển mang bia đến uống ngập mồm, rồi đi đá “phủi” tứ tung mà lại vô địch thì còn ra thể thống gì!

Đến Czech giờ cũng khác

Sau EURO 1996, Czech không còn chơi EURO kiểu “túy quyền” như thế nữa, nhưng đấy vẫn là một trong những “ngựa ô” khó đoán bậc nhất của giải đấu, vì họ thực sự chơi bóng. Năm 2004, khi hệ thống hai tiền vệ phòng ngự giăng ngang thống trị bóng đá châu Âu, HLV Karel Brueckner đã cho Czech chơi với một người “dọn dẹp” duy nhất là Tomas Galasek, cho bộ ba tiền vệ công Rosicky - Poborsky - Nedved chơi sau cặp tiền đạo Koller - Baros. Họ chỉ thua Hy Lạp 0-1, đội sau này lên ngôi bằng cách chơi rất khó chịu và hiệu quả gần như tuyệt đối.

25 năm sau, ĐT Czech đến EURO với thái độ hoàn toàn khác. HLV Jaroslav Silhavy đã đem đến lối chơi chắc chắn, áp sát từ xa và tấn công đơn giản, trực diện cho đội tuyển. Khi còn chơi bóng, ông nổi tiếng là một hậu vệ chơi rất rắn, nhận kỷ lục thẻ đỏ ở giải VĐQG Czech. Với phong cách thận trọng, ông từng giành chức VĐQG Czech cùng Slovan Liberec và sau đó là Slavia Prague.

Tiền vệ Alex Kral, một cầu thủ quan trọng trong hệ thống thi đấu của Czech, cũng là người giàu kỷ luật cả trong lẫn ngoài sân cỏ: “Tôi nghĩ chìa khóa của bóng đá là cái đầu của cầu thủ” - Kral nói với Guardian. “Cách cầu thủ ứng xử ngoài sân cỏ. Hoặc anh ta chế ngự chúng, hoặc chạy trốn khỏi chúng”.
Bóng đá đã thay đổi rất nhiều trong một phần tư thế kỷ qua: tiền bản quyền truyền hình tăng hàng trăm lần, kéo theo lương thưởng và phí chuyển nhượng khổng lồ cho các ngôi sao; kỹ chiến thuật đòi hỏi các cầu thủ phải lao động đúng nghĩa, thay vì có không gian để tận hưởng. Tất cả mọi thứ đang diễn ra đều đã trở nên quá nghiêm túc. 

25 năm sau, Czech có thể sẽ đi đến trận chung kết, nhưng những ai vẫn còn ký ức về kỳ EURO 1996 hẳn sẽ cảm thấy kinh ngạc trong khoảnh khắc, rằng đã từng có một thời như thế cơ đấy. Khi bóng đá vẫn còn giống một cuộc chơi, thay vì là một phần của ngành công nghiệp tỉ USD, với các cầu thủ phải là nhân lực gương mẫu, lao động và giữ gìn kiêng khem nếu còn muốn tồn tại.