EURO 2016: Còn không sự ích kỷ đáng yêu trên đất Pháp

Bóng đá chưa bao giờ thiếu đi tính bất ngờ nhưng cầu thủ có khả năng tạo nên bất ngờ, định đoạt trận đấu chỉ bằng một khoảnh khắc lóe sáng thì ngày một khan hiếm. Trong số 24 đội tuyển tham dự EURO 2016 đếm trên đầu ngón tay chỉ có vài đội sở hữu những ngôi sao như vậy như Cristiano Ronaldo (Bồ Đào Nha), Gareth Bale (Xứ Wales), Thomas Mueller (Đức)…

Đây là thực trạng mà hầu như ĐTQG nào ở châu Âu cũng đang gặp phải, ngay cả nền bóng đá châu Mỹ vốn sản sinh ra rất nhiều nghệ sĩ, chân sút có khả năng hoạt động độc lập cũng bắt đầu dính phải thứ "virus" này. 

Vậy nguyên nhân nào khiến EURO 2016 vắng bóng các cá nhân có khả năng quyết định cục diện chung?

Chẳng ai thích thua và các đại gia lại càng không. Việc họ luôn ưu tiên sự an toàn thay vì cống hiến như trong quá khứ là nguyên nhân khiến bóng đá đánh mất đi sự hấp dẫn vốn có. Các đội bóng lớn thường sở hữu những tuyển thủ hàng đầu và chính sự kỷ luật trong chiến thuật vô tình triệt tiêu sự sáng tạo của cầu thủ. 

Không ít trường hợp phải quấn gói rời đội hoặc trở lên lạc lõng trong chiến thuật của HLV vì chỉ biết hoa mỹ thay vì hỗ trợ phòng ngự, vốn không phải sở trường như Juan Mata hay Eden Hazard. Ngay cả các trung phong vốn chỉ cần "mắc màn" trong vòng cấm địa đối phương nay cũng thường xuyên lùi về hỗ trợ hàng thủ. Những Olivier Giroud, Wayne Rooney, Harry Kane… là mẫu tiền đạo như vậy.

Bóng đá hiện đại đang sa đà vào kết quả mà không còn nghĩ đến lợi ích của CĐV, những người luôn khát khao chứng kiến những khoảnh khắc có một không hai, sự thăng hoa của những cá nhân trên sân thảm cỏ xanh. Không bàn đến các CLB sở hữu đầy rẫy ngôi sao đẳng cấp như Barcelona hay Real Madrid thì hầu hết CLB đều yêu cầu cầu thủ của mình tuân thủ chặt chẽ chiến thuật đề ra, và chỉ cần một cá nhân trái lệnh thì đảm bảo anh ta sẽ trả giá bằng một suất trên ghế dự bị. Ronaldo, Bale, Andres Iniesta… có lẽ là những ngôi sao hạnh phúc nhất khi họ có thể chơi bóng đúng với bản ngã mà không cần quá chú tâm phía sau lưng mình.  

Xây dựng một căn nhà bao giờ phần móng cũng quan trọng nhất. Bóng đá cũng vậy khi khâu đào tạo trẻ quyết định rất nhiều đến phong cách của cầu thủ sau này. Trong quá khứ, nếu như các lò đào tạo trứ danh của Ajax, M.U, Arsenal… sản sinh ra rất nhiều nghệ sĩ sân cỏ thì bây giờ điều đó trở nên rất xa xỉ. Triết lý của các CLB đồng hóa theo thời gian, cụ thể là tăng cường tính an toàn, giảm tải sáng tạo, miễn sao giành được kết quả tốt nhất. 

Những quái kiệt sân cỏ chỉ được phát hiện và biết đến nếu họ được chơi bóng theo bản năng, không bị gò bó trong khuôn khổ chiến thuật. Chính điều này tạo nên sự khác biệt giữa họ và phần còn lại, nhưng những biến đổi trong bóng đá hiện đại không tạo đất sống cho những "sao mai" như vậy. Họ được yêu cầu đá chắc từ đầu, tuân thủ ý đồ chỉ đạo, tích cực phối hợp với đồng đội để có được kết quả tốt nhất. 

Thành công của những chiến lược gia thực dụng như Jose Mourinho, Diego Simeone… càng cổ súy cho thứ triết lý bóng đá nặng nề như vậy. Họ là những biểu tượng không thể lẫn lộn trong làng bóng nhưng cũng chính họ, với lối tư duy "phá chiến thuật" đã khiến bóng đá đẹp trở nên phôi phai. 

Nói vậy không có nghĩa là những ngôi sao có khả năng định đoạt đều ích kỷ, bởi một ngôi sao biết cách tỏa sáng là người biết dung hòa giữa cái tôi và tập thể. Song nhìn vào danh sách các cầu thủ tham dự EURO 2016 cũng như lối chơi chung của các đội tuyển thì có thể dự đoán được những pha solo, những khoảnh khắc "ích kỷ" định đoạt cục diện chung sẽ không xuất hiện nhiều trên đất Pháp.