Hậu vệ cánh bay cao tại EURO 2020

Dấu ấn hậu vệ cánh

Một trong những trận đấu hấp dẫn nhất và kịch tính nhất (và cũng nhiều bàn thắng nhất) của vòng bảng chính là trận Đức thắng Bồ Đào Nha 4-2 ở bảng F. Sau trận đấu này, nhân vật được mọi người bàn tán nhiều nhất, chia sẻ nhiều nhất không phải Cristiano Ronaldo, Ruben Dias, cũng không phải Thomas Mueller hay Kai Havertz. Mà là Robin Gosens, hậu vệ cánh trái của Đức. Đó là chuyện ít thấy với một đại chiến như Đức – Bồ Đào Nha. Nhưng chuyện lạ ấy là hệ quả xứng đáng bởi Gosens đã để lại dấu ấn quá đậm nét vào màn lội ngược dòng kịch tính của Đức.

Gosens là người căng bóng vào khiến Dias phản lưới. Gosens là người căng bóng vào giúp Havertz ghi bàn. Và rồi Gosens đánh đầu trực tiếp lập công. Người kiến tạo cho Gosens ghi bàn cũng là một hậu vệ cánh, ở bên cánh đối diện của Đức: Joshua Kimmich. Trước đó, Kimmich còn căng bóng khiến Raphael Guerreiro phản lưới. Tức là cả 4 bàn của Đức vào lưới Bồ Đào Nha đều có dấu ấn trực tiếp từ các hậu vệ cánh.

Càng thú vị ở chỗ Gosens không phải hậu vệ cánh duy nhất của Atalanta tỏa sáng ở EURO 2020. Đồng đội của Gosens tại Atalanta, Joakim Maehle cũng đang gây ấn tượng mạnh trong màu áo Đan Mạch. Đáng nói thêm, Maehle chơi rất hay bên cánh trái của Đan Mạch dù anh vốn chơi sở trường ở vị trí hậu vệ phải. Chính Maehle đã ấn định chiến thắng 4-1 cho Đan Mạch trước Nga.

Ở kỳ EURO này, hậu vệ phải Denzel Dumfries của Hà Lan cũng khẳng định được anh xứng đáng được mọi người nhớ mặt nhớ tên không chỉ bởi chi tiết… tên anh được đặt theo tên tài tử nổi tiếng Denzel Washington. Dumfries mang đến sức sống mới cho hành lang cánh phải của Hà Lan. Anh ghi bàn ấn định chiến thắng 3-2 cho Hà Lan trong trận ra quân với Ukraine. Đến trận thắng Áo 2-0 sau đó, Dumfries mang về quả 11m cho Memphis Depay ghi bàn mở tỷ số trước khi đích thân anh tiếp tục ghi bàn ấn định tỷ số. Xem Dumfries tỏa sáng ở EURO 2020, mọi người đã hiểu vì sao Bayern Munich đang rất thiết tha lôi kéo anh khỏi PSV Eindhoven.

Một hậu vệ cánh nữa cũng gây ấn tượng đậm nét là Leonardo Spinazzola. Hậu vệ cánh trái của Roma này không những giúp Italia giữ sạch lưới hoàn toàn ở vòng bảng. Spinazzola còn rất tích cực lên hỗ trợ tấn công. Có thể nói với Spinazzola, Italia đang có một người trấn giữ hành lang cánh trái rất đáng tin.

ĐT Scotland dù không thể giành quyền vượt qua vòng bảng nhưng cá nhân Andy Robertson vẫn kịp khẳng định mình. Hậu vệ trái của Liverpool chính là người mang trọng trách thủ quân của Scotland. Scotland chứng tỏ anh hoàn toàn xứng đáng với vai trò thủ lĩnh của Scotland, kể cả trên khía cạnh chuyên môn lẫn tinh thần. Chỉ tiếc là các mắt xích còn lại của Scotland quá yếu nên Robertson phải sớm làm khán giả của giải.

Vì đâu bay cao?

Không phải vô cớ mà các hậu vệ cánh lại lên ngôi như vậy ở EURO 2020. Tại kỳ EURO này, các hậu vệ cánh có được nhiều đất diễn và được đề cao vai trò trong đội bóng của mình. Trừ Spinazzola chơi trong sơ đồ 4-3-3 của Italia, hầu hết các hậu vệ cánh bay cao được thỏa sức tung hoành trong những sơ đồ chiến 3-4-3 hay 3-5-2. Đức, Bỉ, Hà Lan, Đan Mạch, Thụy Sĩ, Nga, Phần Lan, Scotland, Macedonia về cơ bản đều sử dụng 3 trung vệ cùng 2 hậu vệ cánh dâng cao. Không quá nếu nói rằng EURO 2020 là giải đấu lớn được mùa về các sơ đồ sử dụng 3 trung vệ và 2 hậu vệ cánh dâng cao.

Trước khi vào giải và ngay cả khi giải đang diễn ra, HLV Joachim Loew bị chỉ trích rất nhiều vì chuyện sử dụng sơ đồ 3-4-3 cho ĐT Đức. Rất nhiều người, kể cả các nhà chuyên môn lẫn đông đảo fan, kêu gọi Loew quay lại sơ đồ dùng 2 trung vệ. Nhưng Loew vẫn trước sau kiên định với lựa chọn của ông. Nên Gosens mới có nhiều đất diễn như vậy. 

Trong sơ đồ sử dụng 3 trung vệ, các hậu vệ cánh được thoải mái dâng cao hơn (nên họ mới được gọi là hậu vệ cánh dâng cao hay hậu vệ biên dâng cao).

Với sơ đồ này, các đội áp dụng các bài đánh biên nhiều hơn. Nhờ đó, các hậu vệ cánh dâng cao có nhiều cơ hội để ghi bàn, để kiến tạo hoặc như tại EURO 2020 để ép đối phương phản lưới hơn. Và khi họ có thể góp dấu ấn trực tiếp vào các bàn thắng, ấn tượng họ tạo ra mạnh hơn là điều dễ hiểu.