Khi Italia tự hào nói: 'Chúng ta là Tây Ban Nha!'

Bóng đá thế giới những năm gần đây xích lại gần nhau, biên giới giữa các trường phái mờ nhạt. Đội thua cố học lý lẽ của người thắng, âu đấy cũng là chuyện bình thường. Giai đoạn 2008-2012 thuộc về Tây Ban Nha khi lối chơi tiki-taka là cuộc cách mạng quá mới mẻ và dữ dội, từ cấp CLB đến đội tuyển. Hai chức vô địch EURO, 1 lần vô địch thế giới trong giai đoạn này phản ánh sự thống trị tuyệt đối của La Roja trên bình diện thế giới.

Italia đã gặp Tây Ban Nha cả ở EURO 2008 và EURO 2012, chỉ hòa được 1 trận tại vòng bảng EURO 2012, thua tứ kết EURO 2008 sau loạt luân lưu và thất bại 0-4 ở chung kết EURO 2012. Trước và sau thất bại trong đêm chung kết tại Kiev, rặt một nỗi lo lắng qua những phát biểu cố lên gân của thuyền trưởng Cerare Prandelli của Italia lúc đó. “Chúng tôi không việc gì phải sợ”, ông nói trước trận đấu. Và “chúng tôi phải học từ thất bại này”, ông nói sau trận, khi Italia hoàn toàn bị đè bẹp dưới những đường chuyền nhanh như điện của thầy trò Vicente Del Bosque.

Roberto Donadoni, HLV của Italia ở EURO 2008, có cùng một nỗi niềm với người kế nhiệm (xen giữa là nhiệm kỳ của Marcello Lippi). Bốn năm sau trận thua Tây Ban Nha ở Vienna (Áo) mà De Rossi và Grosso sút hỏng phạt đền, ông mới thú nhận rằng “thấy hối tiếc,” vì dang dở với đội tuyển. Cả Donadoni lẫn Prandelli đều hướng đội tuyển đi theo con đường học hỏi cách chơi Tây Ban Nha, nhưng đều thất bại. Donadoni quá mờ nhạt, trong khi Prandelli không thoát ra được tính cách Ý kiểu cũ. Đội Italia của ông dựa vào hàng thủ Juventus là chính, trong khi hàng công quá bấp bênh với những cá tính nổi loạn của Cassano hay Balotelli.

Nhìn lại để thấy rằng sau khoảng 1 thập kỷ dùng dằng giữa cách tân với bảo thủ, chỉ khi thất bại thảm hại ở Vòng loại World Cup 2018, Italia mới quyết tâm “Tây Ban Nha hóa” lối chơi. Việc đầu tiên Mancini làm khi nhận lời dẫn dắt đội tuyển là xem lại hai trận thua Thụy Điển ở play-off Vòng loại World Cup, với đề bài từ cựu Phó Chủ tịch LĐBĐ Italia - Billy Costacurta: “Tôi muốn đội bóng tranh chấp từ bên phần sân đối thủ”.

Mancini như một kẻ vĩ cuồng, khi nói “Chúng ta có thể vô địch EURO và World Cup” từ thời điểm đó, thậm chí “điên” hơn với tuyên ngôn dành cho cầu thủ của ông: “Hãy dũng cảm... mắc sai lầm. Tận hưởng niềm vui bên cạnh những người đồng bào của ta. Luôn tấn công, kể cả khi mất bóng, thậm chí khi đã dẫn trước”.

Năm trận đấu tại EURO này và đặc biệt trận thắng Bỉ khắc họa rõ nét “chất Tây Ban Nha” trong lối chơi Italia. Họ dồn sang phần sân Bỉ ngay cả khi đã dẫn trước. Họ triển khai bóng với tối đa 2 chạm với hàng tiền vệ gồm Jorginho, Barella, Insigne được liên tưởng với Xavi, Iniesta, Fabregas của người Tây Ban Nha. Họ triển khai bóng từ hàng thủ, tuần tự và kiên nhẫn, không có ngoại lệ. Đáng nể hơn khi đội ngũ này đá cho các CLB khác nhau, khác với “tổ Barcelona” ở Tây Ban Nha trước kia, nhưng bằng một cách nào đó, Mancini giúp họ đá ăn ý như thể đã được ăn tập hàng ngày như bóng đá cấp CLB. 

Đấy là thành quả không thể phủ nhận của Italia ở giải này, lý do khiến họ rất đỗi tự hào. 9 năm sau thất bại trước Tây Ban Nha ở chung kết EURO, người Italia đúng là đã học từ thất bại, như Prandelli mong muốn.