Sau trận thua Tottenham tại derby Bắc London, Arsenal chạm cột mốc khởi đầu tồi tệ nhất trong gần 40 năm. Đoàn quân của Mikel Arteta đứng chôn chân ở vị trí thứ 14 trên BXH Ngoại hạng Anh với thất bại trước Burnley sau đó. Chiến thắng gần nhất của họ ở đấu trường quốc nội đã bị bỏ lại từ đầu tháng 10. Chứng kiến thảm cảnh ấy, Roy Keane nghiệt ngã: “Đừng lo, họ có lẽ vẫn sẽ trụ hạng thôi”.

Arsenal tất nhiên sẽ không xuống hạng mùa này, và câu nói đùa của Keane có lẽ chỉ để thỏa mãn sự thù địch trong quá khứ. Nhưng bối cảnh dẫn tới lời chế giễu ấy cho thấy một thực tế đau lòng, Pháo thủ lúc này đang ngấp nghé nhóm xuống hạng.

Thực ra, hành trình xuống dốc của Arsenal đã bắt đầu từ rất lâu, chứ không phải tới triều đại Unai Emery hay Arteta. Nó bắt đầu từ những năm cuối của Arsene Wenger ở Emirates, dù đà lao dốc còn chậm rãi đến mức ở thời điểm ấy dường như không thấy được. Họ từ vị thế một kẻ thách thức chức vô địch Ngoại hạng Anh trở nên bằng lòng với những chức vô địch FA Cup. Từ một đội bóng lớn ở Champions League trở thành một trong số những ứng viên cho top 4. Và kết cục là không thể tránh khỏi, họ trở thành kẻ ngoài cuộc ở sân chơi số một châu Âu.

Sẽ là sai lầm nếu cho rằng không ai nhận thấy sự đi xuống một cách "có lộ trình" của Arsenal. Người hâm mộ trung thành tại Emirates trước đây thường xuyên biểu tình, phản đối những chính sách của CLB. Kênh truyền hình riêng của Arsenal đã tạo ra một chương trình riêng chỉ để nói về những bất đồng quan điểm của CĐV liên quan tới đường lối của BLĐ đội bóng.

Kết cục thảm hại nhất của Arsenal có lẽ vẫn còn chưa đến, bởi ngay cả dưới thời Arteta, đà xuống dốc của họ vẫn chưa chấm dứt. Số phận thê lương của CLB Bắc London đang trở thành một tấm gương cho các đội bóng lớn trên toàn châu Âu. Họ, chí ít đã từng là một CLB vĩ đại, từng là tấm gương cho thành công bền vững với 20 mùa liên tiếp dự Champions League. Nhưng hàng loạt sai lầm từ thượng tầng liên quan tới đường lối phát triển và mua sắm cầu thủ đã đẩy họ tới bờ vực. Arsenal đang khiến các đội bóng lớn khác phải giật mình: Họ, biết đâu rồi cũng sẽ có ngày như thế?

Hãy cùng đi sâu hơn vào những quyết định sai lầm của Arsenal. Sự tệ hại trong những quyết định hời hợt của nhà Kroenke đến từ chính việc bổ nhiệm HLV. Sau khi chia tay Wenger, họ bổ nhiệm Emery – một người hoàn toàn không thích hợp với phong cách CLB. 18 tháng sau, các nhân vật chóp bu ở Bắc London ký hợp đồng với Arteta, một truyền nhân của Pep Guardiola. Thêm một quyết định không cho thấy chiến lược lâu dài nào cho lối chơi của đội bóng.

Ngoài sân cỏ, mọi chuyện còn rối bời hơn. Wenger từng cố gắng tìm cách cải thiện tình hình đội bóng khi đặt niềm tin vào StatDNA, công ty phân tích mà Arsenal hợp tác vào năm 2012, nhưng có vẻ không hiệu quả. Khi Wenger ra đi, Arsenal mới nhận ra rằng "ông giáo" đã đảm nhiệm nhiều trọng trách ở CLB như thế nào, và lật đật đi tuyển dụng các chuyên gia với hy vọng lấp đầy từng phần việc một.

Sven Mislintat, người được ca ngợi là kiến trúc sư đằng sau thành công của Borussia Dortmund, được mời về Emirates với nhiệm vụ biến Arsenal trở thành ngôi nhà của những tài năng trẻ xuất sắc nhất thế giới. Sau đó là Raul Sanllehi, một người có quan hệ rộng lớn có thể tiếp cận những đại diện số má nhất hành tinh để đưa về Bắc London những ngôi sao tuyệt đỉnh.

Nhưng thực tế là hai nhân vật được kỳ vọng ấy rốt cuộc lại không thể hòa hợp và đã đồng loạt ra đi. Arsenal lại lóe lên một ý tưởng mới: Edu Gaspar, một cựu cầu thủ khác, được bổ nhiệm cho vị trí giám đốc kỹ thuật. Arteta được thăng chức từ HLV lên nhà quản lý, với những trách nhiệm trên quy mô lớn hơn. Kia Joorabchian, một siêu cò tự phong, bắt đầu đặt dấu ấn lớn lên các thương vụ chuyển nhượng của CLB.

Với cách làm việc đó, Arteta mùa này có tới 8 (thậm chí là 9) trung vệ chỉ để tranh nhau 3 suất đá chính hàng tuần, mà thủ dở vẫn hoàn dở. Bản hợp đồng kỷ lục của CLB, Nicolas Pepe, thì mãi chưa thể hòa nhập. Ngôi sao được trả lương cao nhất là Mesut Oezil biến mất khỏi danh sách thi đấu và giờ "có nhiệm vụ" đăng tweet trực tiếp trong các trận đấu của đội.

Arteta và BLĐ hiện thời vẫn bế tắc chưa tìm ra lối thoát cho Arsenal. Hồi đầu mùa giải này, từng có thời điểm tưởng như CLB đã tìm ra chân lý. Đội quân của Arteta chơi kiên cường, kỷ luật và khôn ngoan, giành FA Cup và Community Shield trong thời gian ngắn. Đó là quãng thời gian các CĐV Pháo thủ đã mơ hồ cảm nhận lại được vị thế một CLB lớn và bắt đầu tin vào tương lai tươi sáng.

Nhưng chỉ vài tháng sau, ánh sáng le lói ấy đã tắt ngúm. Arsenal sau trận hòa 1-1 với Southampton tiếp tục xếp thứ 14, không chỉ sau Tottenham mà còn sau cả Chelsea, West Ham và… Crystal Palace. Với những gì BXH Ngoại hạng Anh đang thể hiện, Arsenal chỉ là CLB mạnh thứ 5 ở London. Thậm chí, Theo Walcott sau khi ghi bàn vào lưới Bernd Leno còn chia sẻ rằng, anh cảm nhận rõ “sự sợ hãi” đến từ phía CLB cũ, dù đối thủ là Southampton và lại được đá ngay tại Emirates. Quá thương tâm.

Chuyên môn đã thảm hại nhường ấy, tài chính của Pháo thủ cũng chẳng lạc quan hơn. Đại dịch Covid-19 đang tàn phá CLB. Song hành cùng những cầu thủ trẻ tiềm năng đang là nhiều ngôi sao tên tuổi nhưng thi đấu mờ nhạt mà vẫn hưởng lương cao ngất. Arsenal không muốn bán những cầu thủ trẻ, và không thể bán đám sao số quá đát. Tất cả những gì đội bóng có thể làm là chờ họ hết hợp đồng. Lấy đâu ra tiền cho việc tái thiết đội hình trong những năm tới?

Tất nhiên Arsenal sẽ hồi phục, như quy luật thịnh-suy tất yếu của bóng đá. Họ rồi sẽ trở lại là một thế lực, dù hành trình đến thời điểm đó sẽ dài đằng đẵng và đầy gian khổ. Họ đang là một lời cảnh báo cho những CLB lớn trên khắp châu Âu, rằng không có gì là vĩnh cửu, là tuyệt đối. Chỉ cần một vài quyết định sai lầm, mọi đại gia đều có thể rơi vào thảm cảnh của Arsenal lúc này.

Thất bại của Arsenal lại đang đem tới cơ hội mới cho những đội bóng như Leicester, Wolves, Everton hay chính Southampton. Một thế lực ra đi, sẽ có thế lực khác thay thế. Keane có lẽ chỉ trêu đùa về việc Arsenal phải xuống hạng. Nhưng thực tế, đúng là họ đã không còn ở “hạng” của một CLB tốp đầu nữa.