Arteta chưa từng phủ nhận tầm ảnh hưởng của hai vị HLV mà ông hằng kính trọng. Hôm qua, khi Arsene Wenger được điền tên vào Đại sảnh danh vọng Premier League, cựu tiền vệ Arsenal đã dành những lời có cánh cho vị HLV huyền thoại người Pháp: “Wenger đã thúc đẩy tôi trở thành HLV vào cuối sự nghiệp chơi bóng. Ông ấy tạo điều kiện cho tôi huấn luyện ở học viện Arsenal. Ông ấy tạo ảnh hưởng rất lớn với tôi, với mọi người và cả Premier League”.
Còn với Guardiola, Arteta luôn biết ơn người bạn lớn này. Vị HLV người Tây Ban Nha thừa nhận “Pep là người truyền cảm hứng cho tôi cả trong tư cách cầu thủ lẫn HLV, cả ở cách điều khiển quả bóng lẫn quản lý một CLB”. Ba năm làm phó tướng cho Pep tại Man City là quãng thời gian “học việc” lý tưởng của Arteta, giúp ông mở mang tầm mắt về công việc của một HLV trưởng, đồng thời hấp thụ triết lý kiểm soát bóng từ Guardiola.
Nhưng tất cả những tháng năm quý giá bên cạnh Wenger (thi đấu dưới trướng Wenger từ 2011 tới 2016) và Guardiola (làm trợ lý ở Man City giai đoạn 2016-2019) không quyết định Arteta của ngày hôm nay. Nếu không gặp họ, Arteta vẫn có thể trở thành một HLV giỏi. Vì tất cả những phẩm chất tiềm tàng của một nhà cầm quân, một thủ lĩnh đã được Arteta bộc lộ từ trước đó, trong 7 mùa giải thành công ở Everton (2004-2011).
Mùa Hè 2004, Everton vừa mất Thomas Gravesen và HLV David Moyes cần một tiền vệ trung tâm thay thế. Nhưng Moyes không muốn lấy về một cầu thủ cậy sức dạng Gravesen, mà cần một tiền vệ thông minh “nghĩ nhanh hơn cầu thủ khác”. Đó là lý do Arteta rời Sociedad tới Everton để bắt đầu một giai đoạn mới trong sự nghiệp. Ở sân Goodison Park, Arteta ngày càng phát tiết trong vai trò thủ lĩnh tuyến giữa và có tiếng nói trọng yếu trong phòng thay đồ.
Các cầu thủ Everton dần phải quen với việc bị một tay người Tây Ban Nha gọi tới và bảo cậu phải chạy chỗ này, chỗ kia thì tôi sẽ dọn cỗ cho. Victor Anichebe năm đó 17 tuổi và được Arteta uốn nắn chỉ bảo không khác nào một HLV. Một lần, tiền đạo người Nigeria trông thấy hiện tượng “kỳ lạ”: Arteta đứng giữa vòng tròn xung quanh là các cầu thủ Everton. Tiền vệ người Tây Ban Nha nói cùng lúc 5 thứ tiếng Anh, Tây Ban Nha, Ý, Bồ Đào Nha, Pháp cho các đồng đội hiểu ý đồ chiến thuật trận tới. “Arteta quá thông minh và có tư chất thủ lĩnh, anh ấy nghĩ xa hơn chúng tôi”, Anichebe kể lại trên tờ The Athletic.
Ở Everton, David Moyes trao quyền cho Arteta hơn cả một thủ quân. Tiền vệ người Tây Ban Nha giúp các tân binh hòa nhập với môi trường mới, đưa họ đi chơi sau các buổi tập, dạy tiếng Anh cho họ, truyền đạt ý tưởng và đấu pháp. Arteta làm tất cả mọi việc một cách xuất sắc theo lẽ tự nhiên mà không cần Moyes phải chỉ bảo.
Arteta thời khoác áo Everton và Arteta trên ghế chỉ đạo Arsenal không khác nhau quá nhiều. Những kinh nghiệm và kiến thức thu nạp từ Wenger và Guardiola sau đó chỉ mang ý nghĩa bồi đắp. Arteta chưa từng phải núp sau cái bóng của hai HLV hàng đầu này. Vì nội lực trong con người ông mới là thứ quyết định những gì ông đang có lúc này.
