Andy Murray vô địch Grand Slam. Andy Murray vô địch Olympic. “Nhưng khán giả nhớ đến tôi chỉ vì tôi là đối trọng thực sự đủ sức cản bước Federer, Nadal và Djokovic. Trong ký ức của người xem, Murray đơn thuần là mảnh ghép còn thiếu của một cụm từ mang đậm chất tiếp thị trong thể thao hiện đại, là cụm Fantastic Four (Bộ tứ siêu đẳng)”, Murray đã viết như thế trong bức thư gửi chính mình trên The Players Tribune.

HLV Roberto Martinez của ĐT Bỉ nhiều lần đặt ra giả thiết tương tự với chính ông trong các bài trả lời phỏng vấn. Ông nói tới sự đa dạng trong bóng đá và xã hội Bỉ, nơi ba ngôn ngữ khác nhau cùng tồn tại. Ông nói tới sự vươn lên mạnh mẽ của bóng đá Bỉ, từ chỗ có tới 50% cầu thủ tham dự vòng loại World Cup tháng 9/2010 chơi bóng trong nước tới một đội hình mà 92% gương mặt dự EURO 2020 thi đấu tại nước ngoài, và 12/23 cái tên được chọn đang khoác áo các CLB dự Champions League.

Ông nói về một quốc gia nhỏ bé nhưng nhờ chiến lược đúng đắn đã sản sinh ra một đội hình có giá trị lên tới 670 triệu euro tại World Cup 2018. Và rồi, ông nhắc tới “định danh”, một khái niệm mơ hồ nhưng lại là thứ Bỉ thèm khát, Bỉ ao ước và Bỉ theo đuổi. 

Rốt cuộc, người ta nhớ tới Bỉ vì gì? Vì danh hiệu? Đương nhiên không, khi khán giả thế giới quá quen với khái niệm “Vua không ngai vàng” mà báo chí phương Tây đặt cho Bỉ. 

Vì thế hệ vàng bóng đá Bỉ sinh ra, gồm những Hazard, Vertonghen, De Bruyne hay Courtois? Chưa chắc. Nếu Bỉ không thể đứng lên bục cao nhất cùng lứa cầu thủ này, những tiếng ca thán, lời trách móc sẽ xuất hiện. Nhưng ngay cả khi Bỉ đưa về phòng truyền thống một danh hiệu, cứ cho là World Cup 2022, sự hiện diện của “bản sắc bóng đá Bỉ” vẫn là rất thấp, vì sau tất cả, người ta sẽ nói về cá nhân từng cầu thủ, cá nhân một HLV chứ không nhắc tới tập thể bóng đá Bỉ. 

Trong 6 năm tại vị, Martinez cũng không chắc chắn về “vị trí của ông trong lịch sử bóng đá Bỉ”. Đấy là điều Martinez thừa nhận. Marc Wilmots mới là người giới thiệu “thế hệ vàng”, và Martinez luôn bị gán định kiến là người thừa hưởng những gì tinh hoa nhất mà ê-kíp huấn luyện cũ dày công nhào nặn. Bỉ dưới thời Martinez là tập hợp của những cầu thủ ưu tú đang ở giai đoạn đỉnh cao cả về chuyên môn lẫn tuổi tác nhưng chưa bao giờ, Bỉ “tịnh tiến” tới đẳng cấp hàng đầu thế giới. 

Trong 2,5 năm Bỉ đứng ở vị trí số 1 BXH FIFA (từ tháng 9/2018 tới tháng 2/2021), họ không có bất kỳ danh hiệu nào. Đọc thống kê này, ngay cả những ai bênh vực Martinez cũng khó bào chữa cho sự thật, ông thực ra không hề nâng tầm bóng đá Bỉ.

World Cup 2022 sẽ là lần cuối cùng, thế hệ vàng của Bỉ cùng nhau tranh tài tại một ngày hội bóng đá lớn. Nhưng đáng sợ hơn cả sự tan rã của thế hệ này, chính là những ký ức ngót nghét cả thập kỷ về thế hệ ấy sẽ nhanh chóng đi vào quên lãng. Nhớ làm sao được, khi chính họ cũng chẳng thể định hình “họ thực sự là ai, và họ thật sự muốn gì”.