Bóng đá Bỉ: Giấc mơ hóa rồng

Nếu bạn nhìn lại 2 thế hệ vàng thành công nhất trong 2 thập kỷ qua, những nhà vô địch World Cup Pháp bao gồm Zinedine Zidane, Thierry Henry, Patrick Vieira… và đội hình TBN của những Andres Iniesta và Xavi, bạn có thể rút ra 2 kết luận. Trong trường hợp TBN, đó là sự kết hợp giữa những tố chất kỹ thuật thượng đẳng, một tư duy bóng đá mới và những đứa trẻ cùng nhau trưởng thành từ lò đào tạo trẻ La Masia và Madrid, để rồi vươn lên đỉnh cao.

Ngược lại, người Pháp là sự kết hợp đa sắc tộc, đa văn hóa và đa quốc tịch, tạo nên sự bổ sung lý tưởng cho nhau. Đội hình vô địch của Aime Jacquet bao gồm rất nhiều cầu thủ với nguồn gốc châu Phi, Zidane có quốc tịch Algeria-Pháp, Vieira sinh ở Senegal… Đó không chỉ là đội bóng chiến thắng, đó còn là ý tưởng về nước Pháp mới.

Điều lý thú với tuyển Bỉ nằm ở chỗ họ là kết hợp của cả hai mô hình đó, vừa là sự kết hợp đa văn hóa, vừa trưởng thành cùng nhau trên các lò đào tạo trẻ khắp cả nước. Bạn sẽ phải trở lại 10-12 năm trước. Vào giai đoạn chuyển giao thiên niên kỷ, bóng đá Bỉ đang trong khủng hoảng, chỉ là cái bóng mờ của thời hoàng kim khi họ vào bán kết World Cup 1986 cùng Enzo Scifo và Franky Vercauteren.

Giải đấu lớn gần nhất mà họ tham dự là EURO 2000, với tư cách chủ nhà, Bỉ bị loại sớm ngay từ vòng bảng. Cũng trong thời gian đó, Michel Sablon, Giám đốc kỹ thuật của LĐBĐ Bỉ quyết định vạch ra một kế hoạch cải tổ 10 năm. “Năm 2001, chúng tôi thiết lập tầm nhìn mới về đào tạo cầu thủ trẻ ở Bỉ”, Sablon nói. Tầm nhìn này có sự tham gia của các CLB để đảm bảo họ nắm được chi tiết về việc đào tạo trẻ phải được tiến hành ra sao”.

Sablon tin rằng 95% các CLB theo sát những chỉ dẫn của liên đoàn. Thêm vào đó, ở mọi cấp độ của các đội tuyển U cho đến quốc gia, liên đoàn quyết định các HLV sẽ sử dụng cùng một sơ đồ chiến thuật: 4-3-3 cơ động với tốc độ cao. Mỗi cầu thủ hiểu rõ vị trí của anh ta trong hệ thống đó ngay từ rất sớm.

Thành công của chính sách đó, theo Sablon, thể hiện qua ĐTQG Bỉ hiện giờ. “Trong quá khứ, chúng tôi có 4-5 cầu thủ giỏi có thể cạnh tranh với bất kỳ ai, giờ con số đó là hơn gấp đôi”, ông nói. Với một quốc gia chỉ 11 triệu dân, sản sinh ra ngần ấy tài năng là một thành công ngoài mong đợi.

“Chúng tôi mạnh về kỹ thuật, nhưng cũng là những người có thể lực dồi dào”, tiền vệ đang khoác áo Manchester United Marouane Fellaini tự nhận xét. Phong cách truyền thống thiên về kỹ thuật của Bỉ được kết hợp với triết lý bóng đá của nước láng giềng Hà Lan, thứ “bóng đá tổng lực” của Johan Cruyff.

Năm 2007, đội hình trẻ đầy ngôi sao có mặt Eden Hazard và Christian Benteke vào tới bán kết U17 châu Âu, lần đầu tiên trong lịch sử bóng đá Bỉ. Năm sau đó, một lứa lớn hơn bao gồm Fellaini và Vincent Kompany gây ấn tượng mạnh ở Olympic.

Đúng vào lúc đội tuyển bóng đá của họ đoàn kết và hứa hẹn hơn bao giờ hết, bản thân nước Bỉ lại chia rẽ sâu sắc. Một nửa dân số nói tiếng Flemish, nửa còn lại nói tiếng Pháp. Căng thẳng giữa hai nền văn hóa chưa bao giờ lắng xuống, nhưng năm 2007, nhóm Flemish đã bỏ phiếu giải tán quốc hội và nước Bỉ rơi vào tình trạng không chính phủ một thời gian dài.

Đội tuyển bóng đá quốc gai trở thành lời nhắc nhở về tinh thần đoàn kết cho các chính trị gia. Đội trưởng Arsenal Thomas Vermaelen nói: “Sự chia rẽ giữa cộng đồng nói tiếng Pháp và Flemish không có chỗ ở đội tuyển quốc gia”. Các cầu thủ Bỉ còn là một tập hơn đa văn hóa hơn chỉ Flemish-Pháp. Benteke sinh ở Congo. Kompany có bố mẹ là người Congo. Fellaini gốc gác Morocco.


Vermaelen, 27 tuổi, tin rằng ĐTQG có thể giúp đoàn kết đất nước: “Mọi người Bỉ đều ủng hộ chúng tôi”. Các cuộc thăm dò dư luận ủng hộ Vermalaen. Trong các cuộc thăm dò với 2 cộng đồng từ năm 1979, người nói tiếng Pháp luôn thấy mình là người Bỉ, nhưng người Flemish thì không. Thay đổi lớn xảy ra năm 1986, năm Bỉ vào bán kết World Cup, khi có thêm 15% người Flemish nói họ thấy mình là người Bỉ.

Steven Martens, tổng thư ký LĐBĐ Bỉ, giải thích: “Chúng tôi không thấy dấu hiệu chia rẽ nào vì ĐTQG bao gồm những người thẳng thắn và chân thành. Họ là biểu tượng đoàn kết của đất nước”. Nổi bật là đội trưởng Kompany. Anh nói được 5 thứ tiếng, đang học thạc sĩ quản trị kinh doanh và là biểu tượng của cả đất nước. “Anh ấy là người ái quốc”, HLV ĐTQG Marc Wilmots, một cựu tuyển thủ Bỉ, bình luận về Kompany. “Anh ấy có thể đoàn kết tất cả mọi người trong đội tuyển, và cả bên ngoài nữa”.

Kompany trở thành người lãnh đạo tự nhiên của một nhóm với nhiều cá tính mạnh. Fellaini là người lập dị, anh thích đậu chiếc xe cũ kỹ đáng tin cậy Vauxhall Corsa giữa rừng Porsche và Lamborghini của các đồng đội. Dembele, một tính cách mạnh mẽ mà theo Opta từng có giai đoạn chỉ kém Paul Scholes về thống kê chuyền bóng, nhưng “không bao giờ tắc bóng”. Vermalaen đầy kiêu hãnh. Hazard “tiểu Messi”…

Nhiều cầu thủ Bỉ cũng sinh ra để chơi bóng: bố của Lukaku từng chơi cho đội hình Zaire vào loại vĩ đại nhất nước này những năm 1980. Bố Fellaini là thủ môn ở Morocco; và Hazard. Cả bố và mẹ anh đều là các cầu thủ chuyên nghiệp và mẹ anh từng chơi bóng khi đã mang bầu Hazard 3 tháng. Dễ hiểu tài năng của anh phát tiết nhanh chóng. 4 tuổi, Hazard chơi với các đối thủ nhiều tuổi gấp đôi. Còn giờ đây, anh đang được so sánh với Zidane và nhận mức lương 170.000 bảng mỗi tuần ở Chelsea.

“Khi chúng tôi tề tựu lại, điều quan trọng là tất cả phải cùng hòa nhập vào một nền văn hóa bóng đá chung”, Hazard nói. “World Cup với chúng tôi là một giấc mơ, nhưng chúng tôi tin mình thực sự có cơ hội. Đầu tiên phải tới đó đã…”