Có công mài sắt, có ngày nên kim
Tháng 6/2025, đội tuyển Việt Nam thua 0-4 trước Malaysia. Sau 10 năm liên tiếp không thắng, bằng đại dự án thuyết phục những cầu thủ Mã kiều có trình độ cao về đầu quân, “Những chú Hổ Mã Lai” đã lột xác và vượt qua thầy trò HLV Kim Sang Sik. Sau thất bại đó, LĐBĐ Việt Nam nhận hàng loạt những câu hỏi từ phía giới truyền thông và mộ điệu. Chủ đề liên quan đến chiến lược nhân sự cho ĐT Việt Nam, trong bối cảnh Indonesia, Malaysia liên tục thành công nhờ nhập tịch ồ ạt.
Lúc bấy giờ, ông Trần Quốc Tuấn - Chủ tịch LĐBĐ Việt Nam nhấn mạnh: “Việc nhập tịch ồ ạt cầu thủ có thể giúp đội tuyển quốc gia mạnh lên trong một thời điểm nào đấy. Nhưng hệ quả là hệ thống các giải đấu trong nước có thể yếu đi, ảnh hưởng tới cả khâu đào tạo trẻ, giữ bản sắc của đội tuyển quốc gia đó. Làm bóng đá cần sự kiên nhẫn. VFF sẽ kiên trì với đường lối phát triển bóng đá từ nội lực, tính toán và bổ sung những yếu tố cần thiết. Chúng ta cần sự phát triển đồng đều cho đội tuyển quốc gia và hệ thống các CLB chuyên nghiệp. Bóng đá Việt Nam cần sự phát triển bền vững, giữ gìn và phát huy bản sắc”.
3 tháng trôi qua kể từ cột mốc ấy, U23 Việt Nam giành chức vô địch Đông Nam Á và vượt qua vòng loại châu Á. V.League chào đón tài năng trẻ Việt kiều với mục tiêu chuẩn bị cho hệ thống các đội tuyển quốc gia. Việc nhập tịch cũng được tiến hành chọn lọc, đúng theo quy định của pháp luật Việt Nam cũng như tiêu chí từ FIFA. Đó là cách mà bóng đá Việt Nam tiến từng bước vững vàng, thay vì vội vã để chạy theo thành công trước mắt.
Cũng trong 3 tháng ấy, Indonesia và Malaysia nếm trái đắng khi đội U23 không thể dự vòng chung kết châu Á. Mới nhất, LĐBĐ Malaysia chịu tin sét đánh khi bị FIFA phạt 11,5 tỷ đồng và cấm 7 cầu thủ thi đấu trong 1 năm vì giả mạo giấy tờ trong quá trình nhập tịch. Đáng nói, 7 cầu thủ đó chính là những nhân tố chủ chốt giúp Malaysia lần đầu thắng Việt Nam sau 1 thập kỷ.
Chưa rõ Malaysia sẽ kháng cáo ra sao, nhưng đúng như chuyên gia Jamal Nasir phân tích trên New Strait Times, chiến lược đốt cháy giai đoạn của “Những chú Hổ Mã Lai” không giúp cho nền móng bóng đá quốc gia này phát triển hơn, khi chân đế là bóng đá trẻ bị bỏ qua phũ phàng.
Chiến lược xuyên suốt
Để có được lộ trình phát triển bóng đá trẻ bền bỉ, đạt được kết quả khả quan nhiều năm qua, bóng đá Việt Nam tìm được sự phối hợp giữa LĐBĐ Việt Nam cùng các CLB. Những giải đấu cấp U15, U17, U19, U21 được VFF phối hợp với nhà tài trợ tổ chức thường niên, với sự nâng cấp về quy mô, thể thức theo thời gian. Ở chiều ngược lại, hàng loạt CLB, Học viện, Trung tâm đào tạo bóng đá trẻ cũng liên tục ươm mầm các lứa cầu thủ, nghiêm túc tham dự giải đấu với tinh thần cạnh tranh, quyết tâm giành được danh hiệu cũng như đóng góp cho các ĐTQG nhiều tài năng triển vọng.
Đơn cử như CLB Hà Nội. Đây là một trong số những đội bóng phát triển tài năng trẻ bài bản, với hệ thống kéo dài từ U9 cho đến đội hình một tranh tài ở V.League. Điều đó không chỉ giúp đại diện thủ đô luôn có nguồn lực trình độ kế cận, mà còn giải thích vì sao trong suốt hơn 1 thập kỷ, Hà Nội thường xuyên nằm trong nhóm đội mạnh nhất V.League, hay đóng góp lực lượng đông đảo cho các ĐTQG.
Mới nhất tại VCK U17 Quốc gia - Cúp Thái Sơn Nam 2025, U17 Hà Nội đã bảo vệ thành công ngôi vô địch. Thành công đến từ đội trẻ thủ đô sẽ tiếp thêm động lực để các lò đào tạo giàu truyền thống như Nghệ An, Nam Định, Huế, Bình Dương… hăm hở ươm mầm tài năng nhằm cạnh tranh danh hiệu trong thời gian tới. Ngay cả các CLB đang tập trung nhiều vào thành tích ngắn hạn cũng nhận thấy giá trị đường dài trong việc củng cố chân đế.
Nam Định chính là một ví dụ điển hình. Để có thành tích tức thì, đội bóng thành Nam đã chiêu mộ rất nhiều ngôi sao cả nội và ngoại binh. Nhưng những nhà đầu tư cho bóng đá Nam Định cũng hiểu được giá trị của đào tạo trẻ và bắt tay vào xây dựng lại hệ thống bóng đá trẻ. Việc vào tới trận chung kết U17 Quốc gia 2025 và chỉ thua nhà vô địch U17 Hà Nội có thể xem là trái ngọt của bóng đá trẻ thành Nam.
Nếu ngày càng có nhiều CLB tập trung cho công tác đào tạo trẻ một cách bài bản, bóng đá Việt Nam chắc chắn tiếp tục sở hữu một nguồn cầu thủ trẻ dồi dào, có chất lượng và bản lĩnh thi đấu quốc tế. Muốn xây nhà cao, phải làm móng chắc. Đầu tư cho đào tạo trẻ không mang lại giá trị tức thời, nhưng chính là nền tảng để một CLB tồn tại bền vững, để một nền bóng đá Việt Nam đi đường dài.