1. BXH FIFA
BXH FIFA vốn gây tranh cãi, nhưng cho tới giờ vẫn chưa có một hệ thống xếp hạng nào ưu việt hơn. Nên những đội xếp số 1 trên BXH FIFA cơ bản được xem là đội “mạnh nhất thế giới”. Nhưng câu hỏi quan trọng ở đây là có sự liên hệ nào giữa thứ hạng trên BXH FIFA và vị trí ở EURO không? Câu trả lời là có. Từ sau năm 1992, và trừ cả năm 2004 với Đan Mạch, những nhà vô địch EURO đều vào giải với một vị trí trong Top 4 FIFA.
2. Phong độ ở vòng loại
Phong độ cao ở vòng loại không đảm bảo một đội bóng sẽ có một kỳ EURO thành công. Nhưng muốn thành công ở EURO thì lại phải đá vòng loại tốt. Lịch sử cho thấy không có đội nào vô địch EURO sau khi phải đá play-off. Từ 1980, tất cả các nhà vô địch đều đứng đầu bảng ở vòng loại (trừ Đan Mạch 1992). Cũng chưa có nhà vô địch EURO nào thua nhiều hơn 2 trận vòng loại. Bốn nhà vô địch EURO gần nhất để lọt lưới lần lượt 5, 6, 8 và 4 bàn ở vòng loại.
3. Đãi tay mới?
Ở World Cup, kể từ 1966 tới nay, không có thêm đội bóng nào lần đầu vô địch. Nhưng EURO thì khác. Sáu trong số 9 nhà vô địch gần đây của châu Âu là những đội bóng lần đầu tiên được hưởng vinh quang cấp châu Âu (có Tây Ban Nha từng vô địch EURO 1964, nhưng đã qua lâu và quy mô của giải năm 1964 cũng chưa đủ gọi là “giải đấu” (tournament)). Ngoài Tây Ban Nha 2012 còn có Czech năm 1976, Hà Lan 1988, Đan Mạch 1992, Hy Lạp 2004 và Bồ Đào Nha 2016.
4. Độ tuổi trung bình
Ở World Cup, kể từ năm 1950 tới nay độ tuổi trung bình của đội vô địch là vào khoảng 26. Ở EURO cũng tương tự; 8 nhà vô địch gần đây có độ tuổi trung bình từ 26 trở lên (trẻ nhất là Tây Ban Nha năm 2008 - tròn 26, già nhất là Hy Lạp 2004 - 28,3). Tuy nhiên, độ tuổi trung bình là một thông số dễ tạo ra sự hiểu nhầm. Ví dụ một đội có thể có một thủ môn 40 tuổi chỉ ngồi dự bị, không đá phút nào những vẫn kéo tuổi trung bình của đội lên.
5. Kinh nghiệm thi đấu quốc tế
Do bây giờ các ĐTQG thi đấu nhiều trận hơn, nên ngay cả các cầu thủ còn rất trẻ cũng có thể bước vào giải đấu lớn với hành tranh là hàng chục lần khoác áo đội tuyển. Từ chỗ Tây Đức vô địch World Cup 1954 với số lần khoác áo tuyển trung bình là 7 lần, bốn trong năm nhà vô địch EURO gần đây có số lần khoác áo đội tuyển trung bình mỗi cầu thủ lên tới trên 32. Tây Ban Nha 2012 là tập thể “dày dạn” nhất, với trung bình mỗi cầu thủ có 47,8 trận khoác áo tuyển.
6. Thành công cấp CLB
Những nhà vô địch gần đây thường được xây dựng trên bộ khung là những trụ cột của một hay hai CLB thành công. Ví dụ Tây Ban Nha giai đoạn 2008-2012 xoay quanh các cầu thủ Barca, với sự tăng cường từ những ngôi sao của Real và những cầu thủ phù hơn như Villa, Silva, Fabregas. Đức năm 2014 vô địch World Cup với lực lượng có 7 cầu thủ Bayern và 4 cầu thủ Dortmund, những người đã đối đầu trong trận chung kết Champions League một năm trước. Năm nay, Anh có tới 3 CLB vào chung kết 2 cúp châu Âu.
7. Kinh nghiệm của HLV
Trong sáu kỳ World Cup gần nhất, HLV của đội vô địch đều là những người lão luyện, có ít nhất 20 năm trong nghề HLV. EURO cũng không khác mấy. Tám HLV lên ngôi vô địch ở 8 giải đấu gần đây đều có ít nhất 17 năm kinh nghiệm. Lão luyện nhất là HLV Rinus Michel của Hà Lan ở EURO 1988, với 35 năm trong nghề. Richard Moller Nielsen của Denmark 1992, Otto Rehhagel với Hy Lạp 2004 và Luis Aragones với Tây Ban Nha 2008 cũng đều có hơn 30 năm kinh nghiệm. “Non” nhất là Berti Vogts của Đức 1996 cũng đã theo nghề được 17 năm.
8. Gắn bó thầy-trò
Các HLV muốn vô địch giải lớn cần nhiều kinh nghiệm. Nhưng không nhất thiết cần phải gắn bó lâu dài với đội tuyển của mình. Thực tế là trong 8 kỳ EURO gần nhất, không có HLV vô địch nào đã dẫn dắt đội tuyển của mình lâu hơn 6. Tuy nhiên, cũ quá thì không tốt nhưng mới quá thì cũng vậy. Cũng trong 8 HLV kia, không có ai gắn bó với đội dưới hai năm. Đây là tin không vui cho Frank De Boer của Hà Lan hay Kasper Hjulmand của Đan Mạch, những người cầm đội chưa được 1 năm.
9. Thủ vững hơn công cường
Nếu thủ chắc công hay thì quá tuyệt rồi. Nhưng trong trường hợp chỉ được chọn một, hãy ưu tiên cho hàng thủ. Những nhà vô địch thường là những đội có hàng thủ chắc chắn nhất. Trong 8 giải lớn gần đây, các đội vô địch đều để lọt lưới trung bình ít hơn 1 bàn/trận; thậm chí có 4 đội để lọt lưới ít hơn 1 bàn/2 trận. Tây Ban Nha giai đoạn 2008-2012 thoạt trông là một đội bóng tấn công, nhưng thực tế họ chủ trương phòng ngự bằng cách kiểm soát bóng.
Vậy đội nào sẽ vô địch EURO 2020?
Xét hết các tiêu chí trên, chúng ta có thể sớm gạch tên Anh và Bỉ. Anh vẫn còn “non”, thiếu sự ổn định ở hàng thủ, trong khi Bỉ lại quá “già”, và nhiều trụ cột đã rớt phong độ. Đức cũng không đáng tin do hàng thủ mong manh, và HLV thì gắn bó với đội quá lâu. Ngược lại, cơ hội của Hà Lan rất thấp do HLV Frank De Boer không có đủ thời gian với đội.
Italia, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha sẽ là những cái tên đáng đặt niềm tin. Nhưng Pháp vẫn là ứng viên sáng giá nhất. Và đối thủ của họ ở chung kết có thể là một ngựa ô. Chúng tôi chọn Thổ Nhĩ Kỳ.
