Ngày 26/6/1996 tại Wembley, Đức gặp Anh trong trận bán kết mà tất cả hy vọng dồn hết vào đội chủ nhà. Và như bao lần khác, xe tăng Đức lại giành phần thắng, đúng như bình luận chua xót của Gary Lineker: "Bóng đá là trò chơi đơn giản. 22 cầu thủ tranh nhau quả bóng và cuối cùng người Đức luôn chiến thắng". Đức vào chung kết Euro 1996, trận đấu mà Oliver Bierhoff ghi bàn thắng vàng vào lưới Czech để lên ngôi vô địch. Họ vô địch trong một giải đấu mà chơi không hay, ngoại trừ thủ quân Matthias Sammer.
Sau vinh quang cuối cùng gắn liền với thế hệ của Sammer, Moller, Bierhoff, Kopke... Đức bước vào một thời kỳ suy thoái, rồi hồi sinh, và giờ lại đang trong một cuộc chuyển giao. Quá nhiều điều đã thay đổi trong một phần tư thế kỷ đã qua.
1996 có thể coi là cột mốc cuối cùng đánh dấu phong cách tiêu biểu của các nền bóng đá. Italia chơi phòng ngự. Anh đá bóng dài. Còn tuyển Đức - được mô tả bởi chính HLV Berti Vogts khi đó - mang đậm chất Đức: giàu sức mạnh, tốc độ, bền bỉ, tận dụng thời cơ và luôn sở hữu những trung phong hủy diệt. Lối đá của Đức có thể xấu xí như "vũ điệu của những chiếc tủ lạnh" - lời Berti Vogts - nhưng kết quả thì tuyệt đẹp.
Nhưng cũng sau 1996, biên giới bóng đá của các quốc gia bắt đầu đổ vỡ. Một năm sau phán quyết Bosman, bất kỳ cầu thủ mang hộ chiếu EU nào cũng có thể đá ở bất cứ nơi đâu trong khối EU. Các giải vô địch quốc gia bắt đầu bị "quốc tế hóa", Champions League được mở rộng và các đội bóng ở châu Âu cũng "copy" các phẩm chất tốt nhất của các đội mạnh. Phong cách các đội tuyển cũng dần nhạt nhòa. Thậm chí có những đội tuyển còn mang chất Đức hơn cả tuyển Đức, như Hy Lạp với Otto Rehhagel vô địch Euro 2004.
Sau đỉnh cao 1996, thời cuộc thay đổi và thất bại trên sân cỏ khiến tuyển Đức phải tái thiết với kiến trúc sư trưởng là Jurgen Klinsmann và sau đó là "bếp trưởng" Joachim Low. Từ 2006, chính người Đức đã "vay mượn" những phẩm chất tốt nhất của những nền bóng đá hàng đầu và từ đây, họ trình diễn lối chơi đẹp. Và khi Đức vô địch World Cup 2014, đó là một tuyển Đức hoàn toàn khác những đội tuyển Đức trong lịch sử.
Nhưng cũng từ khoảnh khắc người Đức nâng cao chiếc cúp đó, sự suy tàn "chất Đức" bắt đầu. Joachim Low, với chiếc áo len bó sát và mái tóc dài ngang vai đứng bên đường piste, trông giống một đạo diễn phim đang theo đuổi những hình ảnh và thước phim đẹp hơn là một chiến thuật gia lạnh lùng, đầy toan tính đang bằng mọi cách để chiến thắng các trận đấu. Ông sẵn sàng biến thủ môn thành một hậu vệ đeo găng tay khi cho phép anh ta chơi chân một cách tối đa. Low cũng theo đuổi lối chơi kiểm soát bóng ở cấp độ kỹ thuật cao. "Tôi muốn thay đổi và tái tạo ở mức tối đa. Tôi muốn theo đuổi sự hoàn hảo", Low phát biểu.
Ở World Cup 2018, đội bóng "theo đuổi sự hoàn hảo" với rất ít chất Đức của Low trượt ngã ngay ở vòng bảng. Họ xếp bét bảng trong một bảng đấu có Thụy Điển, Mexico và xếp dưới cả Hàn Quốc. Tháng 11 năm ngoái, Đức thua Tây Ban Nha 0-6 còn tháng 3 năm nay, họ thua 1-2 trước Bắc Macedonia ngay trên sân nhà.
Khi Đức thua Pháp 0-1 ở trận mở màn Euro 2020, người ta không thấy nhiều cờ Đức được treo trên cửa sổ hay các con phố tại Munich hay Berlin. Thậm chí cả khi Đức thắng Bồ Đào Nha 4-2, áo đấu của tuyển Đức vẫn đang được bán giảm giá tại các shop chính thức cũng như online. Chất Đức, giá trị Đức, sức hút của tuyển Đức bị sụt giảm ngay tại quê nhà. Bierhoff - giờ là giám đốc phụ trách tuyển Đức - chia sẻ trên tờ Suddeutsche Zeitung: người Đức giờ đào tạo dư thừa các tiền vệ kiểm soát bóng nhưng lại thiếu những "trung phong bò mộng nơi tuyến đầu" như chính ông khi xưa.
Hai tiền vệ tốt nhất của tuyển Đức hiện tại - Toni Kroos và Ikay Gundogan đều không mạnh về thể lực và tốc độ, những phẩm chất bắt buộc với các tiền vệ Đức cổ điển. Mặt khác, họ lại có bộ ba giàu tốc độ nhưng thiếu sự lỳ lợm trên hàng công là Kai Havertz, Thomas Muller hay Serge Gnabry trong khi chính phát hiện mới, hậu vệ cánh người Đức gốc Hà Lan, Robin Gosens, mới lại là người mang nhiều phẩm chất Đức.
Low, HLV thứ 10 của tuyển Đức kể từ năm 1926, cũng là nhà cầm quân nhiều trận nhất, sẽ từ chức sau Euro 2020. Ông cũng đồng ý rằng “sẽ có một khoảng trống nhất định sau một kỷ nguyên dài” ở đội tuyển Đức. Sẽ là một nhiệm vụ không dễ dàng cho người kế nhiệm, bởi bóng đá ngày nay thay đổi quá nhanh chóng.
Low đang già đi. Đội tuyển Đức cũng đang già đi. Độ tuổi bình quân của họ ở các trận gặp Pháp và Bồ Đào Nha là 29, cao hơn bất kỳ đội tuyển Đức nào tại World Cup hay Euro kể từ năm 2000.
Đây sẽ là trận chiến cuối cùng của thế hệ này. Nhưng có thể cũng là cú hích cuối cùng. Như Euro 1996...
* Đăng nhập hoặc Đăng ký tài khoản để
bình luận và chia sẻ nhanh hơn