Vào năm 1984, Bồ Đào Nha xuất hiện lần đầu tiên ở VCK EURO. Họ đứng trên và loại Đức – đội ĐKVĐ EURO đồng thời là á quân của cả 2 kỳ World Cup trước và sau đó. Đến vòng bán kết, Bồ Đào Nha lại dẫn Pháp trong hiệp phụ, chỉ thua ngược vì bàn quyết định của huyền thoại Michel Platini, 1 phút trước khi cuộc chơi khép lại (và Pháp đoạt chức vô địch sau khi dễ dàng thắng Tây Ban Nha ở trận chung kết).
Cả một truyền thống hấp dẫn được mở ra từ đó: kỳ EURO nào cũng xuất hiện ít nhất một đội bóng mới, và các “tân binh” thường chơi rất hay ở đấu trường này. Ngay sau Bồ Đào Nha 1984 là Ireland tại EURO 1988: thắng Anh ngay trận ra quân rồi hòa Liên Xô ở trận kế tiếp – một đội tại EURO 2024 này mà làm được như thế thì sẽ vượt qua vòng bảng. Gần đây, Xứ Wales vào tận bán kết trong khi Iceland vào tứ kết, Bắc Ireland cũng vượt qua vòng bảng EURO 2016. EURO 2020 có Phần Lan xuất sắc dù họ không lọt vào giai đoạn knock-out (chỉ thua các đội được đi tiếp ở chỉ số phụ). Năm nay có Georgia!
Đội bóng do cựu danh thủ Pháp Willy Sagnol huấn luyện đã thắng một cựu vô địch EURO (Hy Lạp) để lọt vào VCK, và bây giờ họ thắng một cựu vô địch EURO khác (Bồ Đào Nha) để vượt qua vòng bảng. Tất nhiên, còn nhờ “thời thế” thuận lợi. Georgia giành quyền đá play-off để dự EURO qua ngả Nations League. Bây giờ, họ thắng Bồ Đào Nha trong trận đấu khép lại vòng bảng, trong hoàn cảnh đối phương đã chắc suất đầu bảng từ trước khi bóng lăn và để 7 cầu thủ quan trọng ngồi ngoài.
May mắn, nhưng Georgia xứng đáng tận hưởng hoàn cảnh may mắn của họ. Kể cả khi thua Thổ Nhĩ Kỳ 1-3 ở trận ra quân, Georgia vẫn chơi ngang ngửa. Tương tự là trận hòa với CH Czech, để duy trì cơ hội cho tới trận chót, và tận dụng thành công cơ hội ấy. Khi Georgia chớp sai lầm từ hàng thủ Bồ Đào Nha để mở tỷ số ở phút thứ 2, người xem liên tưởng ngay đến bàn thắng sớm nhất lịch sử EURO mà Albania ghi được trong trận gặp Ý. Đấy là khoảnh khắc nói lên một sự tự tin, chững chạc mà đội nào muốn tiến xa đều phải có được.
Đối thủ tiếp theo của Georgia sẽ là Tây Ban Nha – đội duy nhất toàn thắng, cũng là đội duy nhất chưa hề thủng lưới ở vòng bảng. Không có vấn đề gì, vì gặp bất cứ đội nào mà Georgia chẳng bị xếp vào “kèo dưới”! Điều gì cũng có thể xảy ra, đơn giản vì Khvicha Kvaratskhelia và đồng đội đã tỏ ra xứng đáng góp mặt ở “đại tiệc EURO” này. Đây là cái hay của đấu trường EURO nói chung, hơn là cái hay của “hiện tượng Georgia”. Tại EURO, người ta luôn có thể thắng nhau, bất kể một trời khác biệt về danh tiếng đôi bên. Có lúc, đấy là kết quả của những tình huống ngẫu nhiên trên sân. Có lúc, đấy là vì đội bóng được cho là mạnh hơn lại sa sút phong độ và tỏ ra không hơn đối thủ trong một ngày cụ thể nào đấy. Cũng có lúc, đấy là do khí thế vừa được tạo dựng bởi sự hưng phấn, thành công nhất thời. Kiểu nào đi nữa, đấy vẫn là đặc điểm riêng, là đẳng cấp chuyên môn tuyệt vời làm EURO khác hẳn các giải đấu lớn còn lại.
Những người hâm mộ lớn tuổi một tí hẳn sẽ có chút hoài niệm về phẩm chất kỹ thuật tuyệt vời mà những Aleksandr Chivadze, David Kipiani, Vitaly Daraselia, Ramaz Shengelia, Tengiz Sulakvelidze… từng làm cho Dinamo Tbilisi vang danh thời còn Liên Xô. Truyền thống này vẫn được tiếp nối đến tận bây giờ, khi Kvaratskhelia từng có thành tích ghi bàn đẹp nhất và kiến tạo bàn thắng nhiều nhất mùa bóng ở Serie A; là nhà vô địch và là cầu thủ hay nhất Serie A; là cầu thủ trẻ xuất sắc nhất mùa bóng ở Champions League (anh đang khoác áo Napoli).
Có niềm tin, có hẳn ngôi sao đủ sức một mình xoay chuyển tình thế, và… không có gì để mất. Đừng vội kết luận Georgia sẽ phải về nước khi gặp Tây Ban Nha ở giai đoạn knock-out!
