Loạt play-off và sự phức tạp... hợp lý

EURO 2020 không chỉ là kỳ EURO đầu tiên được tổ chức ở nhiều quốc gia, mà còn là giải đấu chứng kiến sự thay đổi lớn về thể thức. Ngoài 20 đội bóng xếp nhất nhì 10 bảng đấu ở vòng loại, 4 suất còn lại được xác định qua con đường UEFA Nations League 2018/19. Cụ thể, 4 đội đầu bảng ở mỗi League A, B, C, D sẽ chia cặp đá bán kết, và những đội thắng bán kết sẽ vào chung kết play-off để giành 4 tấm vé vớt. Nếu những cái tên này đã có vé thông qua con đường vòng loại EURO 2020, suất dự play-off sẽ lần lượt được đẩy xuống cho những đội có thành tích tốt tiếp theo ở UEFA Nations League.

Cách đây 5 năm, cựu chủ tịch UEFA, Michel Platini từng nhận xét sự ra đời của UEFA Nations League sẽ “tăng tính cạnh tranh của các đội bóng nhờ cơ chế lên xuống hạng” và “hạn chế những trận giao hữu”. Cựu danh thủ người Pháp cũng tin ý tưởng này sẽ thành công. Nhưng nói về hình ảnh, giải đấu này có lẽ là một thất bại. Bởi những tên tuổi lớn như Pháp, Đức, Bỉ, Tây Ban Nha, Italia hay Croatia đều không quá mặn mà với nó, và những đội đứng đầu bảng ở League A mùa 2018/19 lại là Hà Lan, Thụy Sỹ, Bồ Đào Nha và Anh.

Tuy nhiên, UEFA Nations League lại là tấm vé độc đắc cho nhiều kẻ khác, đặc biệt là những đội bóng vốn chẳng có nhiều hy vọng giành quyền dự EURO 2020 qua đường “chính ngạch”. Điều đó đã xảy ra ở vòng loại này, nơi người ta hầu như không chứng kiến một bất ngờ nào. 11/12 đội góp mặt ở League A của UEFA Nations League 2018/19 đã giành vé trực tiếp ở vòng loại. Tương tự là 8/12 đội tại League B và thậm chí, một đại diện của League C là Phần Lan còn có lần đầu góp mặt tại một kỳ EURO.

Theo thể thức cũ, những suất còn lại sẽ là cuộc cạnh tranh của những đội xếp thứ 3 trong các bảng đấu ở vòng loại. Nhưng sự ra đời của UEFA Nations League đã tạo ra cơ hội cho những đội bóng trung bình và yếu. Vì 4 vị trí play-off ở League B và League D đều đã có chủ, trong khi League A chỉ có Iceland phải đá play-off, 3 trong số 4 đội Bulgaria, Israel, Hungary và Romania của League C sẽ được đôn lên vòng bán kết của League A với đội bóng của xứ sở lửa và băng. Nhưng đây mới là phần thưởng lớn nhất của UEFA Nations League: những Georgia, Bắc Macedonia, Kosovo hay Belarus, 4 đội đầu bảng ở League D, giờ chỉ cách EURO 2020 có 2 trận đấu.

Quan trọng hơn, đây không phải là những cuộc chạm trán với một ông lớn sa cơ nào đó, mà là với những đối thủ cùng hạng cân. Cánh cửa dự EURO, vì thế sẽ mở rộng hơn với những đội bóng trung bình yếu nhưng chơi quyết tâm hơn tại các League C và D. Và UEFA Nations League cũng không chỉ là tấm vé độc đắc với chàng tí hon. Nhìn từ một góc độ khác, giải đấu này còn cung cấp một “gói bảo hiểm” cả cho những đội bóng lớn, để các tên tuổi không bị nhỡ chuyến tàu tới EURO, điều đã từng xảy ra với Anh năm 2008 và Hà Lan năm 2016. Vậy mới nói, tuy thể thức có phần phức tạp nhưng với cải cách của UEFA, sẽ không ai bị bỏ lại phía sau.