Nhắc đến 4-3-3 là nhắc đến bóng đá tấn công, là Brazil 1962, là “Cơn lốc màu da cam” Hà Lan, là Barcelona của thời đại tiqui-taca, và là Real Madrid của 5 chức vô địch Champions League đương thời. Nhưng người quan trọng nhất không đến từ trên hàng công, mà đến từ một nhân vật phòng ngự, chính xác hơn đấy là tiền vệ phòng ngự, đội bóng nào sở hữu một tiền vệ phòng ngự đẳng cấp thế giới, đội bóng đó mới có cơ hội chiến thắng bằng 4-3-3.
Khi HLV Moreira tạo ra sơ đồ 4-3-3 cho Brazil năm 1962, không phải vì ông có trong tay những Pele-Garrincha-Vava, mà thật ra là để chống lại sơ đồ 4-2-4 của những người Hungary. Bằng việc kéo một tiền đạo về trung tâm, ông có quân số áp đảo để chống lại 4-2-4 đương thời. Vâng, cái gốc của 4-3-3 thực chất là để tăng quân số phòng ngự tuyến giữa. Điều này càng được chứng tỏ theo thời gian dù 4-3-3 là gắn với tấn công. Hà Lan ngày xưa nắm trùm sơ đồ này thì người quan trọng nhất cũng là tiền vệ trụ Edgar Davids. Trong giai đoạn đỉnh cao của tiqui-taca, khi được đặt câu hỏi đâu là người quan trọng nhất trong sơ đồ này? Là Lionel Messi, là Xavi hay là Iniesta? Câu trả lời chính xác là Sergio Busquets, đây chính là “cửa ngõ” của tiqui-taca. Hãy nghe lời HLV Pep Guardiola đã nói “Nếu được tái sinh làm cầu thủ, tôi muốn trở thành cầu thủ như cậu ấy”.
Một ví dụ khác cho thấy tầm quan trọng của tiền vệ phòng ngự trong sơ đồ 4-3-3 chính là sự thành công và thất bại của Real Madrid xung quanh vị trí mỏ neo này. Năm 2014, khi HLV Carlo Ancelotti đến cầm Real Madrid ở nhiệm kỳ đầu. Ông đã vận dụng 4-3-3 tại Real Madrid và tạo ra bộ ba BBC (Benzema-Bale-C.Ronaldo) để chinh phục được giấc mộng La Decima. Đội hình năm đó của Ancelotti dùng 3 người ở tuyến tiền vệ, là Luka Modric, Angel Di Maria và Xabi Alonso. Với Alonso trong tay, Ancelotti vừa có một tiền vệ xuất sắc trong khả năng đánh chặn, thu hồi bóng, lại vừa có một bộ não triển khai bóng lên trên. Sự xuất sắc của Alonso vượt ngoài suy tính của nhiều người trong mùa giải mà Modric nắm quyền trượng tuyến giữa còn Di Maria là cầu thủ hay nhất trận chung kết ở Lisbon. Nhưng rồi mùa Hè 2014 biến động xảy ra, Florentino Perez mua một lúc cả Toni Kroos và James Rodriguez, đồng thời bán Xabi Alonso cho Bayern Munich. Phần còn lại của Real Madrid không cần nhắc đến nữa, cho đến ngày Zinedine Zidane đến cầm quyền và “chấm” Casemiro phải ở trong đội hình xuất phát để tạo ra kỳ tích như ta thấy bây giờ.
Quay lại các đội bóng ở Premier League. Liverpool, Manchester City, thậm chí Chelsea hay Tottenham cũng sẽ đá 4-3-3. Erik ten Hag, một người Hà Lan cũng ưa dùng sơ đồ này. Nhưng đội bóng chiến thắng phải là đội bóng sở hữu tiền vệ trung tâm hay nhất: Rodri, Thiago, Jorginho, Bentancur hay người chưa thấy De Jong mà M.U mãi chưa có được? Khi nhân vật đó hình thành trong mùa giải mới, ta sẽ tìm được đội bóng chiến thắng.