Bongdaplus phỏng vấn danh thủ Klinsmann: ‘Vô địch World Cup là một phần thưởng của tương lai’  

Jurgen Klinsmann: Trên thế giới, chỉ có một nền bóng đá theo quan điểm của tôi không có (hoặc ít có) tính chu kỳ, là bóng đá Anh. Tất cả các nền bóng đá khác sẽ có lúc lên, sẽ có lúc xuống. Bóng đá Anh giàu có và phát triển tới nỗi cầu thủ nội địa của họ không cần ra nước ngoài để được thi đấu đỉnh cao, trong khi chính người Đức những năm qua đã “cống hiến” rất nhiều cầu thủ giỏi cho Premier League. ĐT Anh có thể chưa vô địch, có thể bị loại sớm nhưng tuyệt nhiên, họ hiếm khi gặp khủng hoảng thiếu nhân sự.    

Không dễ, và cũng không “tiện” ở vai trò của tôi để đưa ra nhận xét vì nó dễ mang tính quy chụp. Tôi sẽ dừng lại ở góc độ ý kiến cá nhân, hoàn toàn chủ quan. Theo kinh nghiệm và những gì tôi biết thời còn làm việc tại ĐT Đức và Bayern, các CLB, học viện ở Đức đều tuân theo triết lý “Đào tạo cầu thủ đa năng”. Đây là ưu điểm, nhưng cũng có thể là hạn chế.  

Dễ nhận ra các cầu thủ Đức ngày nay chơi bóng rất căn bản, hiếm khi có động tác thừa, đặc biệt ở nhịp chạm đầu tiên. Thủ môn và hậu vệ Đức đều là những người sở hữu kỹ năng chơi bóng bằng chân tuyệt vời. Thói quen của bóng đá Đức là đào tạo ra một cầu thủ sở hữu bộ kỹ năng hoàn chỉnh, nghĩa là hậu vệ phải biết chuyền sút, còn tiền vệ, tiền đạo phải biết kèm người, đánh chặn.  

Trong một điều kiện hoàn hảo, khi các cầu thủ ở trạng thái thể lực, phong độ và tuổi tác tốt nhất, chẳng hạn như World Cup 2014, sự đa năng của từng cầu thủ giúp ĐT Đức lấn át đối phương. Nhưng sự đa năng sẽ tạo ra thói quen “cầu toàn” và tính “đòi hòi”. Vì quá cầu toàn, nên các cầu thủ Đức luôn mong đợi đồng đội của mình phải duy trì sự hoàn hảo ấy.  

Cách triển khai lối chơi của bóng đá Đức là dựa vào hệ thống, và mức độ kết nối của hệ thống là khăng khít giữa từng mắt xích. Khi hệ thống ấy bắt đầu “kém hoàn hảo”, chả hạn có một vị trí gặp vấn đề, ĐT Đức sẽ thấy khó khăn. Trong bóng đá đỉnh cao ở cấp ĐTQG, giải pháp ghi bàn thường gắn liền với các nỗ lực, khoảnh khắc mang tính cá nhân.       

Miroslav Klose là tiền đạo tư duy trực diện, luôn cố gắng di chuyển để đặt bản thân ở khoảng cách gần khung thành nhất có thể. Trong khi đó, câu chuyện của Thomas Mueller sẽ phản ánh giá trị nào đó tôi chưa tiện cắt nghĩa mà bóng đá Đức đeo đuổi.  

Mueller đã chơi ở tất cả các vị trí trên hàng công trong nhiều năm qua. Và tôi sẽ chia sẻ một câu chuyện như sau: Mueller từng được huấn luyện và xếp đá tiền vệ phòng ngự khi 15 tuổi ở Bayern. Bối cảnh đó giúp Mueller xây dựng thói quen “chủ động chọn vị trí” và nó hỗ trợ cậu ấy rất nhiều trong những năm đỉnh cao.  

Mueller thường lùi xuống để cùng tham gia vào các tình huống chạy chỗ, trở thành một phần của trò chơi giăng bẫy đối phương với mục đích tạo ra sơ hở, khoảng trống và khi khoảng trống lộ ra, Mueller mới bắt đầu tấn công. Lúc Mueller còn trẻ, cách chơi ấy phát huy hiệu quả. Nhưng khi tuổi tác dần trở thành gánh nặng, Mueller sẽ gặp khó, hay nói chính xác là khả năng gây sức ép lên đối thủ của Mueller sẽ giảm đi.  

Mặt khác, trong giai đoạn Mueller hình thành “tính cách bóng đá”, cậu ấy đã dành một năm chơi tiền vệ phòng ngự. Việc đó ảnh hưởng tới kỹ thuật và lực sút của Mueller. Trong các tiền đạo Đức tôi từng làm việc, Mueller là người sút “yếu nhất”, vì cậu ấy lạm dụng lòng trong.  

Nếu không dùng lòng trong, Mueller thường sút bóng với cái trụ không vững. Ở đoạn cuối sự nghiệp, những điểm yếu đấy sẽ lộ ra, nhất là các khoảnh khắc Mueller sút bóng nhưng nửa trên cơ thể lại ngửa ra đằng sau chứ không lao về trọng tâm phía trước.  

Có một sự thật không thể chối bỏ: Giai đoạn bùng nổ nhất của bóng đá Đức ở cấp ĐTQG gắn liền với Klose. Tôi không muốn tạo ra áp lực cho Klose, anh ta không thích bị biến thành hình mẫu của bất kỳ ai (cười).  

Nhưng tôi và Olivier Bierhoff chia sẻ chung nhận định: Klose là mẫu tiền đạo cực kỳ phù hợp với các giải đấu theo thể thức knock-out. Klose chạm bóng ít, đấy là khởi nguồn của sự nguy hiểm anh ấy tạo ra lên khung thành đối phương. Nhờ chạm bóng ít, Klose sẽ khiến hậu vệ đối phương ít quan tâm tới anh ta.    

Sau đó, Klose di chuyển “bị động” một cách… “chủ động”. Chính Klose thừa nhận với tôi trong một diễn đàn do tạp chí 11freunde tổ chức năm 2015, đấy là ở nhiều trận đấu, Klose cố tình không di chuyển. Anh ấy sẽ quan sát, chờ đợi đối thủ mắc sai lầm và tranh thủ sai lầm ấy.  

Theo Klose, các đội bóng ra sân chơi EURO, World Cup đều mắc tâm lý sợ thủng lưới trước, đặc biệt khi phải gặp đội mạnh hơn. Do đó, các đội này chủ động phòng ngự số đông, bịt kín mọi lối vào cầu môn. Anh ta thường nghĩ nếu cố gắng tranh bóng, sẽ càng mệt hơn, lại dễ dính chấn thương trong khi lấy được bóng cũng không để làm gì vì trước mặt vẫn là quá nhiều lớp phòng ngự.  

Thế nên, Klose chọn ẩn dật trên sân, làm đối phương lơ là, quên đi sự tồn tại của mình. Việc đối phương mắc sai lầm và tận dụng thành công sai lầm giống như việc bất ngờ trúng xổ số và túi đầy tiền. Đấy là cảm giác phấn khích, và là loại cảm giác sẽ giúp bạn chiến thắng tại các giải đấu với thể thức tàn nhẫn.  

Bóng đá ở các ĐTQG là bóng đá đi kèm với văn hoá. Thành tích của một đội tuyển phụ thuộc nhiều vào ý thức, hành vi và thói quen ứng xử trong đám đông của từng cá nhân. Ví dụ, văn hoá của một quốc gia là đề cao tính gắn kết giữa các thành viên trong gia đình thì HLV đội tuyển bóng đá của quốc gia ấy sẽ dễ làm công tác tinh thần, kết nối. Ngược lại, tại các nền văn hoá ưu tiên chủ nghĩa cá nhân, đề cao sự riêng tư và tự do, HLV lại phải là những nhà văn hoá, ngoại giao ở trình độ cao để kết nối tập thể gồm nhiều cái tôi.  

Hơn nữa, hãy hiểu thế này về World Cup và các giải đấu tương tự. 4 năm chúng ta mới lại có World Cup, và giải đấu chỉ diễn ra trong 1 tháng. Vô địch World Cup không có nghĩa là bạn được đảm bảo sẽ tiếp tục chơi bóng đỉnh cao trong 5, 10 năm tiếp theo. Nhưng nếu vô địch Premier League hay Champions League, giá trị chuyển nhượng của bạn sẽ tăng cao, và bạn chịu áp lực duy trì, phát triển các giá trị mà thương mại mang tới để giữ vững phong độ.  

Những giải đấu như World Cup đem lại các giá trị mang tính ký ức và kỷ niệm, và là một phần thưởng của tương lai, một loại hộ chiếu giúp bạn dễ dàng tiếp tục các hoạt động bóng đá sau khi giải nghệ, ngay cả khi sự nghiệp sau này của bạn không thuận lợi.  

Đương thời, con người thường liên tiếp đối mặt với nhiệm vụ, thử thách. Đâu mấy ai rảnh việc để ghi nhớ những gì không phải là “thường nhật”, như World Cup chẳng hạn. Rồi khi giải nghệ, về hưu hoặc lớn tuổi, con người thường hoài cổ, nghĩ về những điều xưa cũ, ở đây là kỷ niệm về World Cup, về EURO. World Cup vì thế không phản ánh chính xác hiện trạng thực tế, dù bất kỳ cầu thủ nào trong sự nghiệp đều mơ một lần được sống trong ảo ảnh mà World Cup tạo ra.