Thấy gì sau trận Việt Nam 0-1 Iraq?

HLV Philippe Troussier rất thích lối chơi kiểm soát bóng. Ông cũng khích lệ các cầu thủ tích cực tấn công nhằm ghi được nhiều bàn thắng. Nhưng ông cũng là một mẫu HLV biết mình biết người. Những kết quả trước Uzbekistan, Trung Quốc và Hàn Quốc cũng giúp cho nhà cầm quân người Pháp hiểu được việc vận hành chiến thuật cho ĐT Việt Nam khi gặp các đối thủ mạnh hơn sẽ ra sao.

Đó cũng là lý do mà tại sao dù vẫn giữ nguyên 99% đội hình ra quân, như ở trận thắng 2-0 trước Philippines, nhưng ĐT Việt Nam của ông Troussier lại tiếp cận và thi đấu với một sách lược khác. Trước Philippines, Việt Nam kiểm soát bóng 62%, dứt điểm 11 lần và trong đó có 4 lần trúng đích. Nhưng trước một Iraq mạnh hơn, Việt Nam chỉ có 1 pha dứt điểm trong cả trận. Dẫu vậy, tỷ lệ kiểm soát bóng của ĐT Việt Nam không thua kém đối phương, với 48% so với 52%  bên phía Iraq.

Tỷ lệ kiểm soát bóng này đồng nghĩa Việt Nam không bị lép vế về mặt thế trận so với Iraq. 81% trong tổng số 483 đường chuyền thành công cũng là một dẫn chứng cho thấy Việt Nam có sự chủ động về kiểm soát thế trận, tránh bị hút theo lối chơi của đối phương. Như HLV Philippe Troussier chia sẻ, kiểm soát bóng cũng là cách phòng ngự tốt nhất trước một đội bóng mạnh hơn.

ĐT Việt Nam đã giữ sạch lưới đến phút bù giờ thứ 6 của hiệp 2. Chỉ đáng tiếc là khi đồng hồ chuyển sang phút bù giờ thứ 7, ĐT Việt Nam đã chịu bàn thua nghiệt ngã. Nhìn lại 96 phút (tính cả bù giờ hiệp 2) trước đó, với chủ trương chơi phòng ngự để tìm kiếm 1 điểm trước trước Iraq, việc “Những chiến binh sao vàng” không để thủng lưới là một điều đáng khen. Tất nhiên, không phủ nhận hàng tấn công của Iraq vô duyên nhưng bên cạnh đó, thủ môn Đặng Văn Lâm cũng đã chơi rất tốt.

Anh có tổng cộng 6 tình huống cứu thua trong cả trận đấu. Việc ra vào hợp lý, phản xạ tốt và làm chủ bóng bổng của Văn Lâm giúp Việt Nam tránh khỏi nhiều tình huống uy hiếp nguy hiểm của đội bạn. Đáng tiếc là ở khoảnh khắc cuối cùng, Văn Lâm lại mắc một sai lầm tiếc nuối. Có thể, khi đồng hồ đã chuyển sang giây thứ 30, phút bù giờ thứ 5 của hiệp 2, Văn Lâm nghĩ rằng pha phất bóng lên của anh đồng nghĩa với kết thúc trận đấu. Nhưng 30 giây còn lại là đủ để Iraq phản công và có bàn thắng ở giây cuối nghiệt ngã.

Âu đó cũng là bài học cho chính Văn Lâm, để anh có thể xử lý tình huống ở những giây cuối một cách an toàn nhất.

Chúng ta sẽ lại nhắc đến Hoàng Đức ở câu chuyện này. Đội tuyển Việt Nam chơi phòng ngự nhưng không thụ động. Các học trò của HLV Troussier tìm cách giữ khoảng cách, bắt bài đường chuyền đối thủ. Sau khi giành được bóng, đội sẽ chuyển đổi trạng thái phòng ngự sang phản công.

Ý tưởng là vậy nhưng cách hiện thực hóa điều đó thì không dễ. Thống kê của Sports Base cho thấy, Việt Nam có 11 lần gây sức ép khi đối thủ có bóng. 4 trong 11 lần đó thành công. Việt Nam có 4 lần rê bóng thành công và 4 lần tung ra những đường chuyền mở cơ hội. Con số này là thấp. Và cặn kẽ hơn, cơ hội cũng chỉ dừng ở mức khởi điểm, khi đội tuyển Việt Nam hiếm khi tiếp cận được cầu môn đối thủ để tạo ra những pha dứt điểm. Một lần nữa lại đề cập đến thống kê của Sports Base, Việt Nam chỉ có 1 lần dứt điểm.

Những tình huống thường thấy là cầu thủ Việt Nam dám cầm bóng, triển khai bóng trước sức ép đến từ Iraq. Nhưng khi bóng được luân chuyển lên giữa sân hoặc 1/3 sân đối thủ, các cầu thủ Việt Nam với số lượng luôn thường trực ít hơn so với quân số Iraq dễ dàng bị mất bóng. Thậm chí nhiều đường chuyền của Tuấn Tài, Thanh Bình, Văn Thanh bị Iraq cắt ngay khi bóng chớm đến giữa sân. Chiến thuật đánh chặn tầm trung (mid-block) được Iraq vận hành rất tốt, dựa trên sơ đồ 4-2-3-1 của họ.

Trong bối cảnh ấy, Tiến Linh không phải là một mẫu cầu thủ đủ kỹ thuật và sức mạnh để có thể vượt qua đà truy cản đối phương, kéo bóng và chuyền bóng cho Văn Toàn hay Tuấn Hải. Tình huống ở hiệp 1, khi Tiến Linh đánh bại Ali Adnan của Iraq nhưng lập tức sau đó chuyền bóng không tốt cho Văn Toàn là một ví dụ điển hình.

Trong bối cảnh ấy, Hoàng Đức – mẫu tiền vệ tấn công xử lý bóng mềm mại, thoát pressing tốt và chuyền bóng tốt sẽ là lựa chọn khả dĩ hơn về mặt lý thuyết. Dẫu vậy, HLV Troussier vẫn chưa sử dụng gương mặt này. Trong cuộc họp báo sau trận, ông cũng đã chỉ ra lý do vì sao chưa dùng Hoàng Đức cũng như tư vấn thêm cho cầu thủ này về những điều cần cải thiện, nhằm tạo ra tính gắn kết cao hơn cùng với tập thể.

Sau khoảng 2/3 thời lượng trận đấu, HLV Troussier đã phải thay liên tục thay người nhằm khỏa lấp những vị trí mà Iraq “đánh hơi” thấy sự xuống sức đến từ các cầu thủ Việt Nam. Ở cuối trận đấu, Tuấn Tài sa sút về thể lực dẫn tới không thể đeo bám đối phương. Điều đó vô hình trung giúp cầu thủ Iraq tạt bóng cho Mohanad Ali đánh đầu ghi bàn.

"Tôi hay nói với mọi người và bản thân rằng đôi khi không thua thì không nhận được bài học. Nhưng phải thừa nhận rằng cầu thủ Việt Nam đa phần thi đấu trong nước, nên không thể đá trọn vẹn ở những trận đấu thể chất cao thế này. Đó là lý do vừa qua chúng tôi gặp Uzbekistan, Trung Quốc và Hàn Quốc. Nhưng ngay cả như vậy, cầu thủ Việt Nam vẫn không đủ thể lực để đá cả trận. Hầu hết sự thay đổi nhân sự của tôi không phải vì chiến thuật mà do cầu thủ xuống sức. Chúng ta chỉ đủ sức đá cường độ cao khoảng 60 phút, 30 phút còn lại phải chơi cách khác, chờ đợi đối thủ sai lầm”, ông Troussier nói. 

HLV Troussier một lần nữa tin dùng các cầu thủ trẻ. Ở đội hình chính, ông trao cơ hội cho Minh Trọng (22 tuổi), Thái Sơn (20 tuổi), Tuấn Tài (22 tuổi), đều đủ tuổi đá giải U23 châu Á 2024. Khi thay người, ông cũng đưa những gương mặt có thể thi đấu U23 Việt Nam là Đình Bắc, Thanh Nhàn, Văn Khang. Tất nhiên, ông Troussier không trẻ hóa toàn bộ ĐT Việt Nam. Nhóm cầu thủ giàu kinh nghiệm trong danh sách thi đấu gồm thủ môn Đặng Văn Lâm, Ngọc Hải, Văn Thanh và Tuấn Anh được sử dụng để mang lại sự cân bằng trong đội hình.

"Tôi nghĩ cầu thủ trẻ Việt Nam có trình độ tốt. Đó là điều đáng mừng cho bóng đá Việt Nam. Tôi không muốn so sánh các cầu thủ trẻ và những người dày dạn kinh nghiệm. Tuy nhiên, hôm nay, họ đã có màn trình diễn tốt", HLV Jesus Casas của ĐT Iraq đánh giá. “Tôi rất tự hào nhiều học trò trẻ của tôi đã chơi rất hay, được HLV Troussier trao niềm tin. Chúng ta cần tiếp tục kiên nhẫn, ủng hộ HLV Troussier”, HLV Hoàng Anh Tuấn nói.