Nếu tới những nơi như Tử Cấm Thành và Thiên An Môn ở thủ đô Bắc Kinh, khách du lịch quốc tế hẳn sẽ bất ngờ. Giữa những di tích cổ kính là dấu vết còn sót lại của những sân bóng rổ phong trào từ xa xưa. Nhịp sống hiện đại của người dân Trung Quốc cũng luôn có sự hiện diện của bóng rổ.

Không cần phải đợi đến khi những ngôi sao như Yao Ming hay Jeremy Lin bước ra thế giới, người Trung Quốc mới cuồng nhiệt với bóng rổ. Sân bóng rổ hiện diện ở khắp ngõ ngách, từ thành thị đến nông thôn. Trường học nào cũng có sân bóng rổ để học sinh chơi đùa. Công nhân chọn bóng rổ làm thú vui giải trí sau một ngày làm việc căng thẳng.

Theo ước tính của Liên đoàn Bóng rổ Trung Quốc, có khoảng 300 triệu người dân nước này chơi bóng rổ thường xuyên. Con số này tương đương dân số của cả nước Mỹ. Ngay cả xứ cờ hoa cũng ngạc nhiên khi biết có một đất nước yêu mến bóng rổ chẳng thua kém gì họ. Người Trung Quốc có thể không thích nhiều thứ liên quan đến Mỹ, nhưng bóng rổ là ngoại lệ.

NBA mới chỉ du nhập vào Trung Quốc ở thập niên 90, nhưng phong trào chơi bóng rổ ở quốc gia này đã có từ... hơn 100 năm trước. Ban đầu nó là môn thể thao quý tộc chỉ dành cho quan lại và giới quyền quý, nhưng sau đó dần mở rộng đến tầng lớp bình dân. Người Trung Quốc coi bóng rổ là môn thể thao kết nối mọi tầng lớp xã hội, do đó chính phủ đặc biệt quan tâm và cổ động phong trào chơi bóng rổ phát triển.

Ở thập niên 30, quân đội Trung Quốc thậm chí còn đưa bóng rổ vào chương trình rèn luyện để nâng cao sức khỏe cho các binh sĩ. Ở các doanh trại quân đội luôn giăng cao dòng biểu ngữ “Tình bạn đi trước, thành tích đi sau” để nói về bóng rổ. Đến nay, tôn chỉ đó vẫn được giữ nguyên. Xã hội Trung Quốc có thể cạnh tranh gắt gao mọi thứ, nhưng mọi người luôn vô tư khi chơi bóng rổ.

Vào thập niên 60, Trung Quốc bắt đầu bài trừ văn hóa phương Tây. Nhưng ở giữa thời kỳ khó khăn đó, vẫn có 2 môn thể thao ngoại lai tiếp tục tồn tại ở Trung Quốc. Đó là bóng bàn và bóng rổ. Binh sĩ Trung Quốc vẫn được khuyến khích chơi bóng rổ để rèn luyện sức khỏe. Những người chơi xuất sắc thậm chí còn được ưu tiên ăn ngon, mua quần áo đẹp, thậm chí có suất mua xe.

Kể từ thời điểm Trung Quốc mở cửa hội nhập, bóng rổ nhanh chóng trở thành kênh thương mại béo bở của những doanh nghiệp nước ngoài. Hiện tại, giải NBA có 450 triệu người theo dõi thường xuyên tại Trung Quốc. Những ngôi sao như Kevin Garnett, Lebron James, Kobe Bryant có lượng người hâm mộ ở Trung Quốc còn lớn hơn quê nhà. Và dĩ nhiên, chẳng ai có thể vượt qua nổi Yao Ming, một người Trung Quốc bằng xương bằng thịt.

Ngày NBA mở gian hàng chính thức đầu tiên tại Trung Quốc, hàng ngàn người đã thức trắng đêm đứng xếp hàng bên ngoài để trở thành người mua đầu tiên. Thanh niên Trung Quốc ai cũng thích mặc quần rộng, đi giày sneaker, dán hình các ngôi sao NBA lên cặp, và cầm thêm một quả bóng rổ trên tay. Cậu bé nào chơi bóng rổ càng hay thì càng được nhiều bạn nữ để mắt tới. Bóng rổ còn thường xuyên xuất hiện trong điện ảnh Trung Quốc.

Wang Yongzhi, biên tập viên mục thể thao của trang Tencent chia sẻ: “Trẻ con Trung Quốc thích chơi bóng rổ còn hơn cả xem phim Hollywood hay ăn đồ ăn nhanh McDonald’s. Bố mẹ chúng cũng khuyến khích chúng chơi, vì xem phim hay ăn quá nhiều đều không tốt cho sức khỏe, còn chơi bóng rổ thì chẳng bao giờ có hại. Người Trung Quốc có thể khá dè dặt trước những thứ ngoại lai, nhưng luôn sẵn sàng đón nhận nếu nó liên quan đến bóng rổ”.