Van der Vaart giải nghệ: Tiếng thở dài của một tài năng lớn

“Tôi phải dừng lại, ngay lúc này”, Van der Vaart nói trong buổi họp báo thông báo việc treo giày. Không ai bắt anh phải làm vậy. Tự Van der Vaart đưa ra quyết định này, sau khi trải qua 3 tháng ở đội bóng Đan Mạch Esbjerg mà chỉ ra sân 3 lần. Van der Vaart cảm thấy không xứng đáng với những đãi ngộ của CLB chủ quản, và đưa ra quyết định từ giã sân cỏ trong tự trọng. “Tôi không ở đây để chờ bình phục. Tôi ở đây để chơi bóng”, tiền vệ người Hà Lan thở dài.

Van der Vaart khép lại sự nghiệp kéo dài 18 năm không hẳn trong vinh quang, nhưng có lẽ là đáng nhớ với tất cả. Anh đi qua 7 CLB ở 6 quốc gia, thi đấu tổng cộng 534 trận và ghi được 171 bàn. Van der Vaart vô địch Hà Lan 2 lần với Ajax, vô địch Siêu Cúp Tây Ban Nha với Real Madrid và giành ngôi á quân World Cup 2010 cùng đội tuyển Hà Lan. Có 109 lần khoác màu áo cam, anh có số lần thi đấu cho đội tuyển nhiều thứ tư trong lịch sử. Van der Vaart cũng đã kịp ghi tới 25 bàn cho đội tuyển quốc gia.

Sự nghiệp của Van der Vaart trôi cùng đầy rẫy những điều ngẫu nhiên, và những ngã rẽ bản năng như chính cuộc đời anh. Cậu bé Rafael lớn lên trên một chiếc xe rơ-moóc di động 3 phòng ngủ, cùng gia đình. Sân bóng đầu tiên  của cậu bé là bất cứ con phố nào mà chiếc xe ấy đi qua. Khung thành được làm từ những vỏ lon bia. Một cuộc đời mà Van der Vaart sau này kể: “Không hẳn là dị biệt, nhưng mang theo trọn tuổi thơ và niềm đam mê bóng đá”.

Được so sánh với Johan Cruyff từ năm 17 tuổi, ngày lên đội 1 Ajax, sớm giàu có và nổi tiếng nhờ cuộc tình với cô vợ sau này, Sylvie Meis, sự nghiệp của Van der Vaart đáng lẽ thăng hoa. Nhưng anh là một cá tính bất trị. Mùa 2004/05, trong vai trò đội trưởng Ajax, anh mâu thuẫn lớn với Zlatan Ibrahimovic, sau một cú tắc bóng của Ibra khiến Van der Vaart dính chấn thương mắt cá. Ronald Koeman phải bán Ibra vì Van der Vaart. Nhưng kẻ ở lại vẫn tiếp tục gây hấn: Van der Vaart bị tước băng đội trưởng sau một lần từ chối ra sân chơi tiền vệ cánh, hành động phản ánh chính xác nhất tính cách Van der Vaart suốt những năm tháng sự nghiệp sau này.

Tại Tottenham sau trận derby với Arsenal vào năm 2011, anh mỉa mai chiến thuật của Harry Redknapp: “Phải đuổi theo một hậu vệ cánh cả trận, tôi không thể đá hay nổi”. Phải nhớ Redknapp là HLV đã phát triển Van der Vaart rất tốt, có ơn lớn với anh, nhưng Van der Vaart không thể cư xử lễ độ như chú thỏ ngoan để được yên ổn. Mùa 2010/11 khi bị thay ra giữa chừng quá nhiều, Van der Vaart lên báo mỉa mai chính mình và cũng gửi thông điệp khó chịu đến Redknapp: “Tôi là thằng bị thay khỏi sân nhiều nhất châu Âu”.

Tại Real Madrid cũng vậy. Van der Vaart là bản hợp đồng được yêu mến nhất năm 2008 và thực tế anh khởi đầu rất ấn tượng, nhưng sau đó không được HLV Juande Ramos sử dụng nhiều. Van der Vaart sau này tiết lộ, vấn đề chính trị khiến các HLV của Real không dám sử dụng nhiều cầu thủ người Hà Lan. Họ ưu tiên dùng cầu thủ Tây Ban Nha, theo lệnh của chủ tịch Florentino Perez.

Không ai dám coi thường tài năng của Van der Vaart. Nếu phải đặt lên bàn cân, anh ngẫu hứng và tinh tế hơn Wesley Sneijder. Nhưng một số 10 không thể “sống sót” trong nền bóng đá coi 4-3-3 là thần thoại. Nhà báo người Hà Lan Elko Born nhận xét: “Vấn đề Sneijder - Van der Vaart tại đội tuyển Hà Lan cũng như Gerrard - Lampard của người Anh. Van der Vaart có lẽ là cầu thủ nổi tiếng nhất Hà Lan 15 năm qua. Nhưng ở vị trí ấy, Ajax không sử dụng một số 10 nào kể từ Jari Liemanen. Đội tuyển Hà Lan không có chỗ cho Van der Vaart, dù anh lên tuyển rất nhiều”.

Các chấn thương cũng ảnh hưởng đáng kể đến phong độ của Van der Vaart. Trong cuốn tự truyện của mình, anh kể rằng vết đau mắt cá hồi ở Ajax từ khi còn trẻ khiến anh không thể thi đấu bình thường suốt 15 năm sau. Trong cả sự nghiệp, Van der Vaart cũng giống Robben, dính rất nhiều chấn thương vặt. Tất cả tích tụ lại đến giờ, ở tuổi 35, Van der Vaart quyết định phải dừng lại.

Dấu chấm sự nghiệp có thể đến hơi sớm theo lẽ thường. Nhưng suốt những năm tháng đã qua của cuộc đời, thật ra, Van der Vaart đã không giống bất cứ ai.