Ba thế giới trong lòng ĐT Pháp

“Black, blanc, beur”

Trong đội hình ĐT Pháp năm ấy Lillian Thuram, Thierry Henry, Bernard Diomede hay Christian Karembeu là những cầu thủ da màu có gốc từ vùng thuộc địa của Pháp. Đội hình ấy có Marcel Desailly sinh ra tại Ghana, Patrick Vieira gốc Senegal và ngôi sao vĩ đại nhất Zinedine Zidane có gốc Algeria. Năm ấy Thuram đã ghi hai bàn thắng để giúp Pháp giành quyền vào chung kết, sau trận đấu nghẹt thở với Croatia. Sau này khi giải nghệ, anh viết hai cuốn sách và một trong số đó viết về nhà lãnh đạo cuộc cách mạng giải phóng nô lệ ở Haiti, Toussaint Louverture.

Trận chung kết, Zidane đã ghi 2 bàn từ đánh đầu để mang về chiến thắng 3-0 cho Pháp trước Brazil. Khi hình ảnh của anh xuất hiện trên màn hình lớn ở Khải Hoàn Môn, đám đông đã hát vang tên anh và phong luôn con trai của một người gác đêm nhập cư gốc Algeria này làm “Tổng thống Pháp”. 

Trong đêm huyền ảo ấy, người Pháp tạm quên đi sự cay nghiệt của Jean-Marie Le Pen. “Black, blanc, beur” – “Đen, trắng và Ả Rập”, đấy là khẩu hiệu của France ‘98. Đấy là tầm nhìn về một đất nước Pháp hoàn toàn mới, trong đó có những người nhập cư đến từ các thuộc địa cũ của Pháp.

Nhưng sự thống nhất này không phải là một chiến thắng vĩnh viễn. Năm 2010, tại World Cup ở Nam Phi, Pháp bị loại sớm sau vụ scandal trên đồi Knysna, nơi mà các cầu thủ đã nổi dậy chống lại ban huấn luyện. Các phương tiện truyền thông kết án những cầu thủ da màu và Ả Rập, bao gồm cả Franck Ribery, một người Pháp “guộc” cải đạo sang Hồi giáo. HLV Laurent Blanc sau này đặt câu hỏi về sự phụ thuộc vào các cầu thủ da màu và kêu gọi sự ưu tiên cho các cầu thủ “có lịch sử của chúng ta”.

Bốn năm sau khi Pháp cần đánh bại Ukraine 3-0 ở Stade de France để giành quyền dự World Cup 2014, báo chí Pháp hầu hết tuyệt vọng về đội nhà, vốn vẫn chủ yếu là da màu và Ả Rập. Thủ lĩnh mới của Mặt trận quốc gia, Marine Le Pen, đã lặp lại những chủ đề mà cha cô nói về đội tuyển Pháp gần hai thập niên trước, đưa ra mối nghi ngờ về căn tính Pháp của đội hình hiện tại.

Lần này Mamadou Sakho, một người Pháp gốc Senegal đã mở tỉ số, bắt đầu cho cuộc lội ngược dòng kỳ diệu. Cả sân đã sởn da gà: trong màn ăn mừng cuồng nhiệt, Sakho và các đồng đội đã hát bản “La Marseillaise”, như để chế nhạo Le Pen và những kẻ cực đoan chủ nghĩa: “Khi chúng tôi đại diện cho nước Pháp, chúng tôi biết rằng mình đang chơi cho một quốc gia đa văn hóa” – Sakho phát biểu trên tờ Guardian sau trận đấu.

Xung đột không ngừng

Chỉ vài ngày trước trận gặp Đức vào rạng sáng qua, trong lòng tuyển Pháp vẫn không yên, như hình ảnh thu nhỏ những gì đã diễn ra trong lòng chính đất nước này nhiều thập kỷ qua. Olivier Giroud lên báo và tỏ ra không hài lòng vì có người đã không chuyền bóng cho anh. Mbappe sau đó lên tiếng, cho biết anh chính là nhân vật bị ám chỉ trong lời của Giroud, trong cuộc họp báo diễn ra trước trận gặp Đức: “Tôi và Giroud sẽ không làm to chuyện, bởi cả hai đến đây để đại diện cho nước Pháp. Đó là điều quan trọng nhất”.

Những gì diễn ra tiếp theo, như mọi khi dường như đã thành “truyền thống” của người Pháp: các cá tính mạnh tạo ra xung đột và giải quyết nó trong chính những trận đấu. Rạng sáng qua, Pháp đã chơi một trong những trận gắn kết và kỷ luật bậc nhất của họ. Như để chứng minh rằng những mâu thuẫn sẽ không bao giờ chấm dứt, nhưng khi các cầu thủ đã khoác lên mình chiếc áo lam và từ đường hầm tiến ra, chúng sẽ không làm suy yếu Les Bleus. Thậm chí là ngược lại.

Rạng sáng qua, cũng lâu rồi các khán giả mới thấy Paul Pogba, ngôi sao tiêu biểu của bóng đá Pháp lúc này, chơi hay đến thế. Trước đó, anh nói rằng ở đội tuyển Pháp mình được “tự do” hơn ở M.U. 

Chữ tự do này, hiểu theo nghĩa rộng, rất đắt giá. Ở một đất nước đã phải đánh đổi quá nhiều, thậm chí là cả bằng máu, với những mảnh ghép đã từng chia rẽ bằng các hố sâu tư tưởng, việc tồn tại bên nhau với tư cách một tập thể và cả một quốc gia như lúc này, là một chặng đường không hề có lý thuyết suông. Chỉ có xung đột, trả giá và hàn gắn. 

Bên quả bóng và sau một chiến thắng, mọi thứ trông có vẻ dễ dàng hơn một chút.