'Mù' tiếng Anh, nỗi ám ảnh các sao ngoại quốc ở Premier League

KHÔI NGUYÊN
16:07 ngày 14-10-2022
Darwin Nunez là một chân sút thượng hạng, nhưng anh ta vẫn chưa thể hiện được điều đó trên sân cỏ Premier League. Vì một lý do rất đơn giản: anh ta không hiểu Juergen Klopp nói gì và muốn gì nếu không có thông ngôn. Do đó, ở Premier League, các CLB ngày càng quan tâm hơn đến việc hỗ trợ về mặt ngôn ngữ cho các tân binh ngoại quốc.  

Bóng đá như người ta vẫn nói là một môn thể thao phổ biến và ngôn ngữ chung thường được sử dụng là tiếng Anh. Từ Rio đến Reykjavik, cậu bé nào cũng có thể hiểu những từ như “shoot (sút)” hoặc “pass (chuyền)”, “goal (bàn thắng)” hoặc “save (cứu thua)”.

Nhưng với bóng đá chuyên nghiệp thì sao, khi mà các hướng dẫn có thể phức tạp hơn đôi chút? Theo ước tính, có khoảng 63% cầu thủ ở Premier League là người nước ngoài, đồng nghĩa với những vấn đề cần giải quyết khi họ gia nhập một CLB ở Vương quốc Anh lần đầu tiên với vốn tiếng Anh hạn chế.  

Bản hợp đồng mùa hè của Liverpool là Darwin Nunez đã thừa nhận rằng anh ấy chưa hiểu hết những gì HLV Jurgen Klopp nói. “Chúng tôi không nói nhiều với nhau. Tôi không biết tiếng Anh còn ông ấy thì không biết tiếng Tây Ban Nha”.  

May mắn thay cho tiền đạo trị giá 85 triệu bảng, trợ lý giám đốc của Liverpool, Pep Lijnders và một thành viên trong BHL - Vitor Matos nói được tiếng Bồ Đào Nha, vì vậy họ có thể đóng vai trò phiên dịch. “Họ là người phiên dịch khi Klopp nói chuyện với cầu thủ. Họ ngồi cạnh tôi và giải thích những gì tôi phải làm. Nếu họ không giải thích cho tôi, tôi sẽ vào sân mà không biết phải làm gì”.  

Thách thức có thể lớn hơn khi không có người bản ngữ nào khác ở CLB. Vào tháng Giêng, Everton đã ký hợp đồng với tuyển thủ Ukraine Vitalii Mykolenko từ Dynamo Kiev. Cầu thủ 23 tuổi là người Ukraine duy nhất tại CLB và đã trả lời cuộc  phỏng vấn đầu tiên bằng ngôn ngữ mẹ đẻ của mình với phụ đề trên phương tiện truyền thông của CLB. Điều đó có thể hiểu chỉ là một vấn đề về sự tự tin. Hậu vệ này thực sự sở hữu vốn tiếng Anh đủ dùng và đã học hỏi thêm để tiến bộ và thích nghi với cuộc sống ở Merseyside.

Nunez hoàn toàn không hiểu HLV nói gì nếu không có người phiên dịch

Nhưng điều gì sẽ xảy ra khi một cầu thủ đến Anh mà không thông thạo ngôn ngữ và không có ai nói cùng ngôn ngữ trong phòng thay đồ? Từ Marouane Fellaini (Everton) đến Roman Pavlyuchenko (Tottenham), nhiều cầu thủ gia nhập Premier League đã phải vật lộn để tiếp nhận ngôn ngữ mới.  

Cũng có nhiều CLB tìm cách thích nghi với thách thức và thuê thông dịch viên thành thạo một số ngôn ngữ khác nhau. Tại Leeds United, cựu HLV Marcelo Bielsa đã cần đến một phiên dịch để chuyển những thông điệp của ông sang tiếng Tây Ban Nha. Bên cạnh đó, cựu trợ lý huấn luyện viên Matt Grice, người đã gia nhập Man United cũng đã hỗ trợ Bielsa rất nhiều.  

Vai trò của Grice tại Elland Road là chăm sóc cầu thủ và lo các công tác hậu cần. Ông nói được nhiều thứ tiếng bao gồm tiếng Tây Ban Nha, tiếng Pháp, tiếng Ý và tiếng Đức. Đồng thời, các thông dịch viên đã giúp Bielsa trên sân tập và các nhiệm vụ truyền thông, trong khi CLB mở các lớp tiếng Anh cấp tốc cho tất cả các cộng sự của HLV người Argentina.  

Nhiệm vụ của phiên dịch viên bóng đá chuyên nghiệp rất phong phú. Một số người hỗ trợ các cuộc phỏng vấn trên phương tiện truyền thông còn những người khác tham gia công việc ở câu lạc bộ một cách trực diện hơn.  

Phil Dickinson có kinh nghiệm làm thông dịch viên tiếng Tây Ban Nha và tiếng Pháp cho các CLB bóng đá và ĐTQG. Ông đã tham gia vào cuộc họp báo đầu tiên của Eric Cantona khi cầu thủ người Pháp rời Leeds đến Man United. Dickson cũng đã phiên dịch cho Diego Maradona trước trận giao hữu giữa Argentina và Scotland tại Hampden Park 14 năm trước và đó là một trong những buổi làm việc áp lực nhất ông từng trải qua trong sự nghiệp.  

Ông cũng điều hành Premier Language Solutions, một công ty cung cấp thông dịch viên được nhiều CLB Premier League tin tưởng để giúp các cầu thủ vượt qua rào cản ngôn ngữ. Dickinson cũng là một người hâm mộ bóng đá - và cộng tác với nhiều CLB trong quá trình tập luyện cũng như ở các buổi phỏng vấn trước và sau trận đấu.  

Khi Wigan Athletic ký hợp đồng Antonio Valencia dưới dạng cho mượn từ Villarreal vào năm 2006, Dickinson đã được HLV Paul Jewell đề nghị giúp đỡ cầu thủ chạy cánh người Ecuador. “Vào thời điểm đó, Wigan không có bất kỳ cầu thủ nào nói tiếng Tây Ban Nha,” Dickinson chia sẻ, “Họ không có ai để giúp Antonio - vì vậy tôi đã tham gia”.  

Máy chạy huyền thoại Valencia không thể tồn tại ở Premier League nếu thiếu thông ngôn Phil Dickinson

Thỉnh thoảng, Dickinson được giao nhiệm vụ theo dõi Valencia ở các buổi tập, còn vào những ngày thi đấu, ông sẽ ở cạnh Valencia trong phòng thay đồ trước trận đấu và trong giờ nghỉ giữa hiệp. Nếu Valencia không ra sân ngay từ đầu, Dickinson sẽ ngồi cạnh anh trên băng ghế dự bị. “Đôi khi, nếu trong trận đấu Antonio làm sai điều gì đó, Jewell sẽ quay sang tôi và nói: Chết tiệt Phil!. Tôi và những cầu thủ dự bị khác sẽ cười khúc khích như thể đó là lỗi của tôi và tôi đã không nói với Valencia”.

Wigan đứng thứ 17 trong mùa giải 2006/07, suýt thoát khỏi vị trí tụt hạng nhờ chiến thắng 2-1 ở vòng đấu cuối cùng trước Sheffield United, nhưng đội đã xuống hạng. “Trước khi trận đấu diễn ra, Jewell đã tập hợp cả đội và cho họ xem đoạn clip trích từ bộ phim thể thao Any Given Sunday khi Al Pacino đưa ra bài phát biểu về việc làm thế nào để nhích lên từng inch. Nó thực sự truyền cảm hứng và các chàng trai yêu thích nó. Paul đã nói với tôi rằng hãy truyền tải thông điệp của đoạn clip với Valencia và kiểm tra xem anh ấy đã nắm được ý chính hay chưa”.  

Có những thời điểm, việc phiên dịch lại các hướng dẫn của Paul Jewell hơi vất vả một chút. “Có lần Paul cho các cầu thủ xem một số điều chỉnh chiến thuật trên một ứng dụng. Nó trông hơi giống biểu đồ trên Sky Sports và có những chấm tròn đại diện cho các cầu thủ trên sân”, Dickinson kể lại. “HLV cố gắng mô tả những gì Watford đã làm với những quả phạt góc, ông ấy ấn vào một nút nào đó và tất cả các chấm tròn di chuyển khắp nơi, giống như những mũi tên màu đỏ chết tiệt. Tôi không tài nào phân biệt được mũi tên nào là cầu thủ nào khi chúng cứ bay loạn xạ.”  

Sau giai đoạn ở Wigan, Dickinson tiếp tục hỗ trợ Fellaini ở Everton bằng tiếng Pháp. Ông nói: “Một lần nọ David Moyes đã nhờ tôi đến cửa phòng thay đồ để nhanh chóng chuyển một thông điệp quan trọng đến Marouane. Nhưng Mikel Arteta cũng ở đó với tư cách là một cầu thủ, và anh ấy cũng giúp ích rất nhiều vì nói được nhiều thứ tiếng”. Ngoài sân cỏ, Dickinson đã hỗ trợ tiền vệ người Bỉ nhiều công việc quan trọng trong quá trình xây dựng cuộc sống ở Anh - từ lập tài khoản ngân hàng đến chọn căn hộ.

Ông cũng đã làm việc với Gabriel Heinze và Patrice Evra tại Man United, thậm chí ông còn được nhắc đến trong cuốn sách của cựu cầu thủ MU, và ghé căn hộ của anh ở Salford Quays hai lần một tuần để dạy tiếng Anh cho Evra và cô vợ Sandra.  

Gần đây hơn, Dickinson đã đảm nhiệm vai trò phiên dịch cho Bielsa khi HLV trưởng của Leeds lần đầu tiên ra mắt tại Elland Road vào tháng 6/2018. Trước đó, ông đã ngồi cùng Bielsa trong các cuộc họp báo ở Argentina và Athletic Bilbao.  

Toàn bộ quãng thời gian hành nghề của HLV Bielsa tại Leeds cũng phải thông qua thông ngôn

Buổi họp báo đầu tiên mà Bielsa tổ chức đã diễn ra rất lâu, ngay sau khi hết giờ, HLV người Argentina quay sang Dickinson và hỏi ông có muốn nghỉ ngơi không. “Tôi ổn”, Dickinson nói. “Nhưng Bielsa là kiểu HLV khiến người thông dịch sợ hãi. Bạn có thể viết hai trang giấy ghi chú trong khi Mourinho nói vì ông ấy nói khá chậm.  

Còn với Bielsa, không cẩn thận thì bạn sẽ nôn ra mất, bởi khi Bielsa nói, bạn phải diễn đạt sắc thái của bốn hoặc năm từ cùng một lúc. Ông ấy là một người thực sự thông minh và có rất nhiều điều phức tạp trong các phát ngôn của ông ấy. Nếu xem lại cuộc họp báo đó, bạn sẽ thấy rằng trong 5 phút đầu tiên, tôi đã cố gắng diễn đạt tất cả theo nghĩa đen. Sau đó, tôi bắt đầu suy nghĩ và thử đưa ra những gì tôi nghĩ là bản chất của những điều ông ấy đang nói. Bạn phải thích ứng với người bạn đang làm việc cùng”.  

Các thông dịch viên khác, chẳng hạn như Ciaran Simpson, đã dành nhiều thời gian làm việc với các cầu thủ. Simpson đã phiên dịch cho Carlos Tevez và Javier Mascherano tại West Ham trong các buổi tập. 

Sussi Lassen, một thành viên của chương trình Cải thiện ngôn ngữ của bạn ở Sussex, là một giáo viên ngôn ngữ đã làm việc với các nhân viên bóng đá chuyên nghiệp trong gần một thập kỷ. Lassen sử dụng nhiều kỹ thuật khác nhau trong các bài giảng của mình. Trong một số trường hợp, bà biến âm nhạc thành một phương tiện truyền tải ngôn ngữ.  

“Chúng tôi lên YouTube và tìm hiểu lời bài hát là gì và ý nghĩa của chúng. Tôi thích bài hát của các nghệ sĩ như Adele, Ed Sheeran, The Beatles và các ca khúc trong phim Lion King. Mọi người đều yêu Lion King. Và một ca sĩ có khả năng phát âm tốt là điều rất đáng quý”.  

Dickinson nói: “Nhiều CLB hiện đang thuê thêm các nhân viên có kỹ năng ngôn ngữ ở các bộ phận khác. Ngay cả ở đội ngũ truyền thông, với một người đã có vốn tiếng Anh, cách hiệu quả nhất để nâng cao trình độ là tham gia một khóa học ba tháng. Bạn diễn đạt nội dung bằng ngôn ngữ của họ và làm tất cả để họ thành thạo ngôn ngữ họ đang học”.  

Đó có thể là một vấn đề đối với những cầu thủ không thể hiểu tiếng Anh, như Yoshinori Muto khi anh ấy gia nhập Newcastle. Muto đến Newcastle với mức phí gần 10 triệu bảng vào năm 2018 nhưng không được trọng dụng dưới thời Rafa Benitez, một phần vì kỹ năng ngôn ngữ hạn chế của mình. “Tiếng Anh của cậu ta không tốt như mong đợi,” Benitez nói. “Cậu ta cần hiểu các đồng đội xung quanh và cần có khả năng giao tiếp”.  

Khi Mauricio Pochettino nhận công việc tại Southampton vào năm 2013, hầu như ông không thể nói một từ tiếng Anh nào và đã mất ngủ vào đêm trước buổi tập đầu tiên. “Tôi đã rất run,” nhà cầm quân người Argentina nhớ lại. Nhưng từng chút một, bằng nỗ lực bản thân cộng thêm sự giúp đỡ của một số người khác, ông bắt đầu tiến bộ.  

Ông có một người phiên dịch và cũng có những cộng sự người Tây Ban Nha nhưng trông chờ vào người khác chỉ là giải pháp ngắn hạn. Fran Alonso, người đóng vai trò thông dịch viên cho Pochettino tại St Mary’s, nói: “Anh ấy vẫn ổn nếu không có tiếng Anh, nhưng tôi biết anh ấy luôn có kế hoạch học nó”.  

Tân HLV trưởng của Brighton - nhà cầm quân người Ý Roberto De Zerbi đang cấp tốc học tiếng Anh

Tân HLV trưởng của Brighton - nhà cầm quân người Ý Roberto De Zerbi, tự tin nói tiếng Anh trong các cuộc trò chuyện trực tiếp, nhưng ông vẫn đang nhờ tới phiên dịch trong các cuộc họp báo và ông hy vọng có thể giao tiếp hoàn toàn bằng tiếng Anh vào tháng Giêng.  

Brighton đã gặp phải một vấn đề không lường trước khi họ ký hợp đồng với cầu thủ trẻ Julio Enciso từ Paraguay vào mùa hè. Enciso nói ngôn ngữ chính thức khác của quốc gia là Guarani, vì vậy không thể hiểu được những cuộc trò chuyện thông thường bằng tiếng Tây Ban Nha. Trong những ngày đầu tiên, cựu HLV Bruno Salto và một số đồng đội mới đã phải nói với Enciso bằng một phiên bản tiếng Tây Ban Nha đặc biệt.  

Việc liên tục phải tiếp thu những hướng dẫn bằng một ngôn ngữ khác không phải tiếng mẹ đẻ có thể dẫn đến sự mệt mỏi về tinh thần và mắc sai lầm. Không phải ngẫu nhiên mà tiền vệ Yves Bissouma của Brighton ngày càng xuất sắc trên sân cỏ khi anh đã thông thạo tiếng Anh trước khi chuyển đến Tottenham vào mùa hè.

Sử dụng tiếng Việt có dấu. Ký tự còn lại 500.

* Đăng nhập hoặc Đăng ký tài khoản để
bình luận và chia sẻ nhanh hơn

TT
Đội bóng
Trận
+/-
Điểm
1
28
+46
64
2
28
+39
64
3
27
+34
60
4
29
+18
56
5
28
+17
53
6
28
0
47
7
29
-4
44
8
28
+6
42
9
28
-2
41
10
28
+11
40
11
27
+2
39
12
29
-1
38
13
28
-11
35
14
28
-16
27
15
28
-12
26
16
29
-18
22
17
28
-10
21
18
29
-16
21
19
29
-34
17
20
28
-49
15

Thông tin Toà soạn

Tạp chí Điện tử Bóng Đá

Tổng biên tập:
Nguyễn Tùng Điển
Phó Tổng biên tập:
Thạc Thị Thanh Thảo Nguyễn Hà Thanh Nguyễn Trung Kiên Vũ Khắc Sơn

Địa chỉ liên hệ

Tầng 6 tòa nhà Licogi 13
Số 164 đường Khuất Duy Tiến, quận Thanh Xuân, Hà Nội

Tel: (84.24) 3554 1188 - (84.24) 3554 1199
Fax: (84.24) 3553 9898
Email: toasoan@bongdaplus.vn | vanphong@bongdaplus.vn
 

Liên hệ Quảng cáo

Hotline: 0903 203 412
Email: quangcao@bongdaplus.vn

x