'Vua tranh chấp' Wataru Endo: "Người Nhật thông minh − Tôi đoán trước ý đồ đối thủ"

Ngày còn học ở Yokohama, Wataru Endo có một giáo viên mê đắm ban nhạc The Beatles và thường mở nhạc của họ trước giờ học. Cả lớp phải hát theo và những giai điệu đó cứ thế in sâu vào đầu Endo. Ngày ấy, anh đâu biết rằng The Beatles là ban nhạc đến từ Liverpool. Giờ thì anh đang ở đây và chiếm được cảm tình của người hâm mộ. "Đúng vậy," Endo nói, cười toe toét. "Tôi đang thuộc về Liverpool."

Con đường sự nghiệp của Endo không hề bằng phẳng. Anh từng bị các CLB J-League phớt lờ và phải bắt đầu từ giải hạng hai của Nhật Bản; sau đó là cơ hội được đến châu Âu nhờ một đội bóng của Bỉ; và không ngừng nỗ lực vươn lên từ băng ghế dự bị của Stuttgart khi còn chơi ở Bundesliga 2 để trở thành 'Leg-Endo' − tức chơi chữ của 'Legend' (huyền thoại) và 'Endo' − người đội trưởng được yêu mến của CLB ở giải đấu cao nhất nước Đức.

Ở tuổi 30, khi Jurgen Klopp thúc đẩy việc chiêu mộ anh với giá 16 triệu bảng Anh vào mùa hè năm ngoái, Endo trở thành cầu thủ lớn tuổi nhất mà Liverpool từng phải trả phí chuyển nhượng trong 7 năm qua.

Premier League luôn là mục tiêu của Endo và anh tự hào vì đã hoàn thành giấc mơ. Anh nói: "Giấc mơ đã thành hiện thực. Nhưng đối với tôi, nó không giống kiểu 'Quào', bạn biết đấy? Bởi vì tôi xứng đáng được chơi cho Liverpool. Ý tôi không phải kiểu này (Endo giả vờ hất mũi tỏ vẻ kiêu ngạo). Ý tôi là nó không đến nhờ may mắn. Mà là nhờ tôi đã nỗ lực. Và tôi biết mình cần cống hiến gì cho CLB này."

Là đội trưởng ĐTQG Nhật Bản, Endo được mệnh danh là "vua tranh chấp" để tôn vinh những thành tích anh từng đạt được ở Đức, nơi Endo thực hiện nhiều pha tranh chấp nhất trong ba mùa giải ở Bundesliga − nhiều hơn bất kỳ tiền vệ nào khác và đứng thứ hai về tỷ lệ giành phần thắng trong các pha tắc bóng và thu hồi bóng thành công.

Tranh chấp trở thành một yếu tố quan trọng trong lối chơi của Endo: cuối cùng, cuộc sống là việc vượt qua những thách thức, và niềm tin rằng những trải nghiệm của bản thân có thể giúp đỡ người khác đã thôi thúc anh viết một cuốn sách self-help có tên "Duel" và thành lập nên một nền tảng video, nơi anh phân tích màn trình diễn của chính mình, cung cấp các mẹo cho các cầu thủ trẻ và thậm chí − với tư cách là người cha của bốn người con − chia sẻ những kinh nghiệm về cách nuôi dạy con cái.

Cuốn sách có phụ đề "30 lối tư duy không cần câu trả lời chính xác", được viết dựa trên việc lấy ý kiến đóng góp từ các cầu thủ mà bản thân Endo ngưỡng mộ, chẳng hạn như người từng vô địch Ngoại hạng Anh với Leicester City là Shinji Okazaki. Cuốn sách thách thức những định kiến thường gặp về người Nhật, bao gồm cả những định kiến mà chính người Nhật đôi khi cũng tin vào.

Ví dụ, một số chương sách đặt ra các câu hỏi như "Làm thế nào một đội trưởng người Nhật có thể chỉ huy một đội bóng Bundesliga nếu anh ta không nói được tiếng Đức?" hay "Làm thế nào các cầu thủ Nhật Bản có thể giành chiến thắng trong các pha tranh chấp tay đôi với các cầu thủ châu Âu có thể chất vượt trội?".

"Trong quãng thời gian từ World Cup ở Nga đến World Cup ở Qatar, tức là 4 năm, đã có rất nhiều biến chuyển trong sự nghiệp của tôi. Từ một cầu thủ thi đấu tại Nhật Bản (Urawa Red Diamonds), tôi đã trở thành đội trưởng của Stuttgart và cả ĐTQG. Đây có thể coi là một hình mẫu lý tưởng cho các cầu thủ Nhật Bản khác. Tôi chỉ muốn nhắn nhủ với họ rằng ngay cả khi không phải là một tài năng trẻ, họ vẫn có cơ hội thi đấu tại châu Âu và thậm chí có thể vươn tới những đội bóng hàng đầu như Liverpool."

"Tôi muốn chứng minh cho người Nhật thấy rằng họ có thể đạt được nhiều điều hơn những gì mọi người thường mặc định. Trước khi tôi được mệnh danh là 'vua tranh chấp', mọi người, kể cả người Nhật, đều cho rằng các cầu thủ Nhật Bản không thể giành chiến thắng trong các pha tranh chấp, do đó chúng tôi cần phải áp dụng lối chơi khác biệt.

Tuy nhiên, tôi thích suy nghĩ theo hướng tích cực và thực tế. Bắt đầu từ việc thay đổi tư duy, rằng tôi phải suy ngĩ rằng mình có thể giành chiến thắng trong các pha tranh chấp tay đôi ngay cả khi đối đầu với những cầu thủ cao hơn hoặc có thể chất vượt trội hơn."

Vậy yếu tố then chốt để thành công trong các pha tranh chấp là gì? "Một phần quan trọng đến từ việc lựa chọn thời điểm thích hợp. Bên cạnh đó, việc chiếm lĩnh vị trí thuận lợi cũng đóng vai trò then chốt. Một pha tắc bóng không đơn thuần chỉ là va chạm với đối thủ, mà đòi hỏi sự phán đoán chính xác về ý đồ và hướng phối hợp của họ."

"Theo quan điểm của tôi, các cầu thủ Nhật Bản thường rất thông minh và khéo léo, do đó chúng ta có thể tận dụng lợi thế này để giành chiến thắng trong các tình huống tranh chấp. Đây là kinh nghiệm cá nhân của tôi và nó đã mang lại hiệu quả."

Tại buổi họp báo ra mắt cuốn tự truyện vào Giáng sinh năm ngoái, Endo được hỏi về người mà anh muốn tặng sách. Và câu trả lời chính là Takehiro Tomiyasu, hậu vệ trái của Arsenal và là đồng đội cũ của Endo tại Sint-Truiden. Lý do Endo đưa ra là vì "Tomiyasu có phần nhạy cảm."

Trong cuộc trò chuyện kéo dài một tiếng đồng hồ, Endo đã thể hiện sự thẳng thắn và trung thực ẩn sau vẻ ngoài điềm đạm. Anh cũng vui vẻ giải thích thêm về nhận xét của mình. "Tomiyasu đôi khi có xu hướng suy nghĩ quá nhiều. Ví dụ, khi gặp phải chấn thương, cậu ấy thường tìm kiếm nguyên nhân bên ngoài như đồ ăn hoặc phương tiện đi lại. Cậu ấy luôn muốn thử thay đổi vài thứ. Điều này có thể được coi là một dạng tín ngưỡng cá nhân."

"Tôi hiểu được phản ứng đó, nhưng trên thực tế, đừng suy nghĩ quá nhiều. Đó là điều tôi luôn khuyên nhủ Tomiyasu: hãy bình tĩnh và đưa ra những quyết định sáng suốt. Tôi tin rằng cậu ấy đã nhận được cuốn sách, nhưng tôi không biết liệu cậu ấy có đọc nó hay không."

Gặp gỡ Endo tại trung tâm huấn luyện của Liverpool, anh toát ra mình là một cầu thủ với phong thái vui vẻ, thân thiện và luôn giữ thái độ khiêm tốn, nhận được sự yêu mến của mọi người. Có thể nói, tính cách của Endo khá tương đồng với Fabinho. Mối liên hệ giữa Endo với Liverpool bắt nguồn từ thời niên thiếu. Vào những buổi sáng sớm hay đêm muộn tại Yokohama, anh từng cùng với cha mình − một nhân viên của Hitachi − thường xuyên theo dõi các trận đấu Ngoại hạng Anh trên TV.

"Tôi không cổ vũ cuồng nhiệt cho đội bóng nào cả, nhưng thường xuyên theo dõi các trận đấu của Chelsea dưới thời Mourinho, Arsenal dưới thời Wenger, và tất nhiên cả Liverpool nữa − bởi vì tôi hâm mộ Steven Gerrard và Jamie Carragher. Đó thực sự là một đội bóng với nhiều ngôi sao xuất sắc."

Chơi bóng tại châu Âu, đặc biệt là tại giải Ngoại hạng Anh, luôn là ước mơ của Endo. Tuy nhiên, trong thời gian học trung học cơ sở, anh đã tham gia thu tuyển vào Yokohama F. Marinos, một đội bóng lớn của địa phương, nhưng không may mắn vượt qua. Thấu hiểu điều đó, cha của Endo − một người thực tế - đã chuẩn bị tinh thần cho con trai từ trước.

"Trước buổi tuyển chọn, cha đã nói với tôi rằng cơ hội thành công không cao và tôi cũng nhận thức được điều đó. Vì vậy, tôi không hề thất vọng. Thay vào đó, tôi tiếp tục nỗ lực tập luyện và phấn đấu."

Shonan Bellmare, một CLB thuộc Giải hạng Nhất (J2 League), đã chiêu mộ Wataru Endo vào đội trẻ. "Khi tôi 15 tuổi, HLV cũ của Shonan đã đến xem trận đấu cấp trung học phổ thông của chúng tôi, nhưng thực sự là họ đến để xem giò của thủ môn. Tuy nhiên, tôi đã thể hiện tốt trong vai trò trung vệ, và ở tuổi 16, họ đã mời tôi gia nhập đội bóng."

Đến năm 21 tuổi, Endo đã đeo băng đội trưởng Shonan, góp phần đưa đội bóng lên chơi tại giải đấu cao nhất của Nhật Bản. Sau khi vô địch AFC Champions League cùng Urawa Red Diamonds và góp mặt vào đội hình ĐTQG Nhật Bản tham dự World Cup 2018, Endo chuyển đến Sint-Truiden, một CLB tầm trung của giải VĐQG Bỉ vừa được một công ty điện tử Nhật Bản mua lại.

Lúc đó, Endo đã chọn vị trí tiền vệ phòng ngự và màn trình diễn của anh đã lọt vào mắt xanh của GĐTT Stuttgart, Sven Mislintat, cựu GĐ tuyển trạch của Arsenal. Sau khi chuyển đến Đức, anh gặp khó khăn ban đầu vì HLV Tim Walter thường cho Endo ngồi dự bị.

Ngôi sao của Stuttgart, cựu tiền đạo người Đức là Mario Gomez, đã lên tiếng ủng hộ Endo. "Tôi luôn đề nghị HLV xếp tôi cùng đội với Wataru (trong các buổi tập) vì như vậy chúng tôi sẽ không bao giờ thua trận," Gomez từng có lần chia sẻ.

"Tôi nhớ những ngày đó," Endo chia sẻ với nụ cười. "Thực ra tôi không biết Mario đã nói điều đó với HLV, nhưng tôi rất vui khi nghe được điều này. Anh ấy ngồi cạnh tôi trong phòng thay đồ và chúng tôi thường xuyên trò chuyện với nhau. Sự nghiệp của Mario vô cùng ấn tượng, anh ấy là một cầu thủ xuất sắc và cũng là một người tuyệt vời."

Câu chuyện về Gomez hé lộ mức độ tập luyện chăm chỉ của Endo. "Đúng vậy, tôi luôn cống hiến hết mình trong các buổi tập," anh chia sẻ. "Mới đến Liverpool, tôi càng phải nỗ lực hơn vì chưa có suất đá chính thường xuyên. Tuy nhiên, đó cũng là tinh thần Nhật Bản, cần phải chăm chỉ ngay cả khi tình hình không thuận lợi."

"Tại Stuttgart, tôi tin rằng việc tập trung vào bản thân và rèn luyện chăm chỉ sẽ giúp mình đạt được mục tiêu. Đó là những gì tôi đang thực hiện ở Liverpool. Đó là điều quan trọng nhất đối với một cầu thủ bóng đá." Đó còn là niềm tin vào bản thân? "Hoàn toàn chính xác. Tôi ấp ủ ước mơ thi đấu tại Ngoại hạng Anh và (tự nhủ với mình) rằng mỗi ngày tôi có thể tiến gần hơn đến giấc mơ đó, cho đến khi nó trở thành hiện thực."

Endo trở thành trụ cột của Stuttgart dưới thời tân HLV Pellegrino Matarazzo, người kế nhiệm Walter. Anh được mệnh danh là "thủ lĩnh thầm lặng" với chiếc băng đội trưởng trên tay và ánh mắt tập trung tuyệt đối, góp công vào việc thăng hạng Bundesliga của đội bóng. Matarazzo gọi Endo là "người cận vệ" của đội bóng, người "đại diện cho tất cả những gì chúng tôi hướng đến" và Klopp − một người hâm mộ của Stuttgart − hiểu rõ giá trị của Endo khi chiêu mộ anh về Liverpool.

Có lẽ Endo không hẳn là sự thay thế trực tiếp cho Jordan Henderson, mặc dù có những tiêu đề "Endo về để thay Hendo", nhưng xét về mặt bản sắc thi đấu, tiền vệ người Nhật giống với James Milner, một cầu thủ tận tâm luôn sẵn sàng hết mình phụng sự đội bóng.

"Tuổi thơ, tôi thường xuyên đeo băng đội trưởng và gần như là đội trưởng của tất cả các đội bóng mình tham gia. Tôi không rõ lý do tại sao, nhưng tôi cảm thấy vinh dự về điều đó," anh chia sẻ. "Tôi nghĩ tại Stuttgart, mặc dù ít nói, tôi luôn nỗ lực hết mình trong mọi buổi tập, mọi trận đấu và luôn thi đấu vì tập thể, đó là điều mà HLV nhìn thấy."

Năm 2020, màn trình diễn ấn tượng của Endo trước Liverpool trong trận giao hữu trước thềm mùa giải đã lọt vào mắt xanh của Klopp. "Hãy nói với ông ấy tôi mới 23 tuổi!" Endo nói đùa với Takumi Minamino. Liệu anh có bất ngờ khi được Liverpool lựa chọn ở độ tuổi này, sau khi đội bóng từng theo đuổi những cái tên trẻ tuổi như Jude Bellingham, Mason Mount, Moises Caicedo và Romeo Lavia?

"Có. Đó là một điều khá bất ngờ. Tuy nhiên, tôi nghĩ rằng tất cả các CLB hàng đầu đều đang tìm kiếm tiền vệ và không phải đội bóng nào cũng có thể sở hữu những tài năng trẻ hàng đầu. Do đó, nếu họ không thể có được những cầu thủ đó, tôi vẫn có cơ hội đến một đội bóng lớn."

"Trong buổi gặp gỡ, Klopp đã chia sẻ về lối chơi tấn công dồn dập của Liverpool nhưng cũng nhấn mạnh nhu cầu về một tiền vệ phòng ngự chất lượng ở vị trí số 6. Ông ấy bày tỏ sự quan tâm đến phong độ của tôi và khẳng định đã theo dõi các trận đấu của tôi."

Giống như Fabinho trước đây, Endo đang trải qua giai đoạn học hỏi để trở thành một tiền vệ phòng ngự theo triết lý gengenpressing của Klopp. So với các đội bóng cũ, Liverpool pressing tầm cao hơn, đòi hỏi anh phải linh hoạt áp dụng kỹ năng tranh chấp bóng ở khu vực cao hơn trên sân.

"Ngay sau khi gia nhập đội bóng, tôi đã có buổi họp chiến thuật chi tiết với Klopp. Chúng tôi cùng nhau xem lại một số trận đấu của Liverpool và ông ấy tỉ mỉ giải thích về kỳ vọng chiến thuật của ông dành cho tôi. Kể từ đó, tôi liên tục nỗ lực thích nghi và hoàn thiện lối chơi, qua từng ngày, qua từng trận đấu."

"Trước đây, tôi thường thi đấu ở vị trí thấp hơn trên sân. Hiện tại, tôi phải điều chỉnh để thi đấu ở vị trí cao hơn, đòi hỏi khả năng tranh chấp bóng trong những tình huống khác so với trước đây. Mặc dù khoảng cách chỉ là 5-6 mét nhưng việc giành bóng ở vị trí cao hơn đòi hỏi kỹ thuật và phán đoán chiến thuật cao hơn."

"Mặc dù đã bước sang tuổi 31, tôi vẫn cảm thấy mình có cơ hội học hỏi và phát triển. Tôi thực sự yêu thích phong cách chơi bóng tấn công chủ động này."

Endo cũng đặc biệt ưa thích các buổi tập tại Liverpool. "Ngay từ ngày đầu tiên đặt chân đến đây, tôi đã bị ấn tượng mạnh bởi chất lượng các buổi tập luyện. Mặc dù Stuttgart cũng sở hữu đội hình chất lượng, nhưng môi trường đào tạo và tập luyện ở đây thực sự đẳng cấp."

Vậy ai trong các buổi tập là đối thủ khó nhằn nhất khi phải đối đầu tay đôi? "Hahaha. Mo Salah. Anh ấy không cao nhưng có thể lực rất tốt và có khả năng giữ bóng rất chắc chân. Rất khó để cướp bóng từ chân anh ấy. Tuy nhiên, nhìn chung tất cả các cầu thủ ở đây đều sở hữu kỹ năng tuyệt vời."

Endo muốn trở thành một HLV trong tương lai và một trong những lý do anh mở một nền tảng video là để chia sẻ về chiến thuật bóng đá cho khán giả Nhật Bản. "Ở Anh và Đức, việc phân tích các trận đấu trên truyền hình rất phổ biến. Thậm chí, các chương trình bình luận sau trận đấu có thể kéo dài cả tiếng đồng hồ hoặc hơn. Tuy nhiên, điều này không thực sự phổ biến ở Nhật Bản. Vì vậy, tôi mong muốn đóng góp vào việc nâng cao nhận thức về chiến thuật bóng đá thông qua kênh riêng của mình."

Đôi khi sau các trận đấu, Endo dành thời gian sau nửa đêm để ghi âm lại những phân tích về màn trình diễn của mình. Với tâm huyết dành cho bóng đá và việc phải chăm sóc cho bốn người con từ 4 đến 10 tuổi, người ta có quyền thắc mắc Endo lấy đâu ra nguồn năng lượng dồi dào như vậy.

"Cuộc sống gia đình của tôi tuy bận rộn và đôi khi ồn ào, nhưng luôn tràn ngập niềm vui. Hiện tại, vợ và các con tôi đang tạm thời về Nhật Bản để gia hạn thị thực. Việc xa cách gia đình chắc chắn khiến tôi cảm thấy nhớ họ. Được ở bên cạnh gia đình chính là khoảng thời gian thư giãn quý giá đối với tôi."

"Bốn người con của tôi đều đã bắt đầu đi học tại một trường gần Manchester, nơi gia đình tôi đang sinh sống. Hai con lớn thích nghi tốt với môi trường học tập mới, trong khi hai con nhỏ hơn thì có vẻ chưa quen − chúng kiểu 'Không, con không muốn đến trường đâu.' Điều này cũng dễ hiểu, bởi tính cách của mỗi đứa trẻ đều khác nhau. Tôi từ lâu đã mong muốn xây dựng một gia đình đông vui và may mắn là vợ tôi cũng cùng suy nghĩ."

Trong thời gian ở Liverpool, Endo đã có dịp khám phá một số địa điểm thú vị như The Cavern, Bảo tàng Beatles và tìm thấy một nhà hàng Nhật Bản chất lượng. Về khả năng giao tiếp với người dân địa phương, Endo mỉm cười chia sẻ: "Đôi khi giọng địa phương của người Liverpool (Scouser) gây ra một chút khó khăn, nhưng tôi đang dần cải thiện."

Cũng trong cuộc phỏng vấn, Endo có chia sẻ rằng anh nhanh chóng nhận ra sức hút và tầm cỡ của Liverpool. "Khi tôi sắp gia nhập đội bóng, thương vụ được cho là bảo mật, nhưng người hâm mộ đã bàn tán rôm rả về tôi trên mạng xã hội. Thật bất ngờ! Sau khi đến Liverpool, tôi dùng bữa tại một nhà hàng và đã được mọi người nhận ra. 'Chào Endo!' 'Chụp ảnh với tôi được không?' Người dân ở đây rất thân thiện."

"Tôi biết người hâm mộ Liverpool vô cùng cuồng nhiệt và tôi mong muốn cùng họ chinh phục các danh hiệu. Ngoài ra, tôi cảm thấy bản thân có nhiều điểm tương đồng với người dân thành phố này. Họ coi trọng gia đình và làm việc chăm chỉ, giống như tôi vậy. Điều đó càng làm tôi cảm thấy yêu mến họ."