Định mệnh hay con người?

Văn hào người Ireland, Oscar Wilde từng viết một truyện ngắn rất nổi tiếng tên “Tội ác của Huân tước Arthur Savile”, kể về một huân tước được ông thầy bói phán rằng sẽ trở thành kẻ giết người trong tương lai không xa.

Huân tước trở về nhà, và suy nghĩ rất nhiều về lời phán định mệnh của mình. Cuối cùng, ông ta quyết định sẽ chọn người để giết. Do gã thày bói có nói thêm rằng một trong những người họ hàng của Savile sắp qua đời, ông ta chọn hai người họ hàng xa để kết liễu họ hòng giải luôn lời nguyền tương lai kia. 

Đầu tiên, huân tước định hạ độc người chị họ, nhưng người chị này đã qua đời trước khi uống viên thuốc độc. Sau đó, huân tước định gửi bom trong một chiếc đồng hồ cho người chú họ, thì quả bom lại xịt. Ông rất chán nản, và tuyệt vọng. Trên đường về sau bữa ăn tối với người em trai, huân tước cảm thấy “căm ghét gã thày bói”, vì “chàng đang là người hạnh phúc, trước khi biết trước số phận của mình”.

“Ta sẽ phải giết một ai đó” - Huân tước lầm bầm. “Đó là số mệnh của ta. Nhưng hắn nói với ta để làm gì? Ta đang hạnh phúc. Ta không cần biết tương lai sẽ ra sao”.

Khi đang bực tức như vậy, huân tước Savile bỗng nhìn thấy gã thày bói đang đứng bên cầu. Phía dưới là dòng sông chảy xiết. Thế là ông ta quyết định đẩy gã xuống, và hoàn thành định mệnh của mình. Cho đến hết truyện, không ai biết rằng định mệnh ấy là do số phận, hay chính ông ta, với quyền quyết định hoàn toàn của bản thân, đã tự tạo ra nó. 

Khi Lionel Messi tuyên bố từ giã đội tuyển quốc gia sau thất bại ở chung kết Copa America 2016, nhiều người tin rằng định mệnh của anh trong màu áo ĐT Argentina đã kết thúc. Anh đã không thể hoàn thành “lời tiên tri” cho số phận của mình, sau 11 năm khoác màu áo xanh - trắng. Thiên tài đã giương cờ trắng đầu hàng.

Dẫn dắt Argentina vô địch Nam Mỹ và thế giới là những trọng trách được đặt lên vai Messi ngay khi anh trở thành cầu thủ hay nhất hành tinh. Messi đã dành cả sự nghiệp để hoàn tất một định mệnh mà ai cũng tin rằng anh sinh ra để làm điều đó, giống như Diego Maradona vĩ đại đã từng làm, dù anh không phải là Maradona.

Tất nhiên là “lời tiên tri” kiểu này làm Messi không hạnh phúc. Anh từng kể rằng trong nhiều năm, gia đình anh đã phải chịu những nỗi đau cùng với các thất bại của anh trong màu áo Argentina, và các kỳ nghỉ hè sau những giải đấu quốc tế lớn thường bị bao trùm trong bầu không khí u uất. “Biết trước” tương lai kiểu này không phải điều dễ dàng gì.

Trước cửa ngõ lịch sử

Khi Messi bỏ cuộc, có một người đã không tin rằng sứ mệnh của cựu tiền đạo Barcelona đã kết thúc. Điều đầu tiên HLV Lionel Scaloni làm khi nhậm chức HLV trưởng đội tuyển Argentina là bổ nhiệm Juan Pablo Aimar, thần tượng của Messi, làm trợ lý, và cả hai sau đó đã cùng thuyết phục Messi quay lại.

Từ thời điểm ấy, mọi thử nghiệm chiến thuật và nhân sự của ông Scaloni đều xoay quanh một câu hỏi: làm thế nào để Messi có thể phát huy tối đa khả năng của mình? Khi ông, chứ không phải cái tên tiếng tăm nào khác, ngồi vào ghế HLV của Albiceleste, dư luận Argentina có lẽ không bao giờ tin rằng một người có lý lịch cầm quân trống trơn như thế lại có thể giải được bài toán mà nhiều đời HLV lừng lẫy khác đã phải bó tay.

Nhưng cuối cùng thì mọi chuyện đã thay đổi. Năm ngoái, Messi vô địch Copa America sau khi đánh bại kình địch Brazil ở trận chung kết, và bây giờ đang đứng trước cửa ngõ danh hiệu sẽ đưa anh vào tầng cao nhất trong ngôi đền bóng đá Argentina: chức vô địch thế giới. Một chặng đường mà cho đến giờ, những người tin vào thuyết định mệnh sẽ lại cho rằng số phận đã sắp đặt mọi thứ. Trên đường vào chung kết, Argentina đã thua trận mở màn, đã trải qua những phút giây như “chết hụt” như hai lượt cuối vòng bảng, hay ở trận gặp Hà Lan, rồi đánh bại Croatia bằng những bàn thắng tạo ra bước ngoặt của trận đấu suôn sẻ đến không ngờ.

Nhưng những ai tin vào con người hơn sẽ cho rằng Messi và những người ủng hộ anh đã tự viết lên số phận của mình. Từ cú điện thoại gọi anh trở lại của Scaloni, cho đến màn trình diễn siêu đẳng ở trận gặp Croatia của Messi, không phải là những gì tự nhiên trên trời rơi xuống. Quyết tâm làm một cái gì đó cùng Argentina đã đưa Messi đến tận đây, và chỉ còn một trận đấu nữa để hoàn tất “lời tiên tri” cho sự nghiệp của anh.

Vào lúc nó xảy ra, có lẽ cũng không ai buồn quan tâm xem định mệnh này hoàn tất là ý chí của trời, hay của người nữa. Chỉ biết rằng từ một ý nghĩ đến một thành quả là chặng đường gian nan, nhưng cũng thú vị nhất mà con người từng biết.