Bóng đá châu Âu & cơ hội khai thác từ 'mỏ vàng' Mỹ và Canada

Tại vòng loại World Cup 2018 khu vực CONCACAF, các quốc gia nói tiếng Tây Ban Nha là Mexico, Costa Rica và Panama là những đội vượt qua vòng loại, trong khi Mỹ bị đánh bại một cách nhục nhã trong cuộc chiến giành vị trí thứ tư đi đá play-off của Honduras. Canada thậm chí không lọt vào vòng cuối cùng của vòng loại.

Nhưng ở thời điểm hiện tại, một trật tự mới đang được thiết lập. Khi vòng loại World Cup 2022 chỉ còn 3 vòng nữa, Canada và Mỹ đã chiếm vị trí cao nhất. Đáng chú ý là Canada vẫn bất bại và là một trong những bất ngờ lớn nhất của vòng loại World Cup. 

Chưa bao giờ bóng đá Canada và Mỹ có nhiều cầu thủ ưu tú như thời điểm này. Alphonso Davies của Bayern Munich, Christian Pulisic của Chelsea và Sergiño Dest của Barcelona vẫn đang cạnh tranh ở Champions League và Europa League. Trong khi Jonathan David của Lille, Tyler Adams của RB Leipzig và Weston McKennie của Juventus cũng đã chứng minh được năng lực tại các giải đấu lớn ở châu Âu.

Hãy bắt đầu với Canada, đội sẽ giành quyền tham dự World Cup lần thứ hai trong lịch sử nếu họ đánh bại Costa Rica trong trận đấu tới. John Molinaro, một nhà báo đã đưa tin về bóng đá Canada trong hơn hai thập kỷ cho biết: "Canada chưa bao giờ có một đội bóng xuất sắc với nhiều tài năng như thế này. Nếu bạn nói chuyện với các thành viên trước đây của đội nam, bao gồm cả các thành viên của đội dự World Cup 1986, họ sẽ nói với bạn một cách rõ ràng rằng, đây là đội nam của Canada hay nhất mọi thời đại".

Như Molinaro ám chỉ, Canada đã tự khẳng định mình là một trong những cường quốc về bóng đá nữ, nhưng các thế hệ cầu thủ nam trước đây lại không có thành tích tương xứng.

Molinaro nói: "Nếu bạn muốn chơi ở châu Âu, bạn thực sự phải tìm kiếm cơ hội cho chính mình. Không có con đường phát triển nào để đến châu Âu. Bạn phải tạo ra may mắn cho riêng mình. Những ví dụ hoàn hảo là Owen Hargreaves, hoặc Julian de Guzman, người đã đến chơi cho Deportivo La Coruña ở Tây Ban Nha, hoặc Atiba Hutchinson, người đã chơi cho PSV. Do đó, đội tuyển quốc gia phụ thuộc vào một hoặc hai trường hợp ngoại lệ, không có cơ sở tài năng rộng rãi để có thể thực sự cạnh tranh".

Nhưng hiện tại, đang có những cầu thủ đủ khả năng để tạo ra con đường của riêng họ: David, người lớn lên ở Ottawa nhưng luôn có tham vọng chơi bóng ở châu Âu và cập bến Gent của Bỉ ở tuổi 18. Hutchinson cũng vậy, hiện 39 tuổi nhưng vẫn chơi cho Besiktas và đội tuyển quốc gia Canada. 

Nhưng những người tạo ra sự thay đổi thực sự là Major League Soccer (MLS), giải đấu hàng đầu của Mỹ, từ năm 2007 đến 2012 đã thêm 3 đội bóng của Canada là Toronto FC, Vancouver Whitecaps và CF Montréal.

Molinaro nói: "MLS đã đóng một vai trò lớn trong sự phát triển của đội ngũ cầu thủ tài năng người Canada vào lúc này. Davies là một ví dụ hoàn hảo. Anh ấy đã chơi ở cấp độ trẻ ở quê nhà Edmonton, sau đó đến Vancouver Whitecaps để chơi cho học viện trẻ của họ. Và chính ở đó, anh ấy thực sự phát triển thành một cầu thủ hàng đầu". 

Hậu vệ cánh Richie Laryea của Nottingham Forest và cầu thủ chạy cánh Tajon Buchanan của Club Bruges cũng từng trải qua các đội MLS trước khi chuyển đến châu Âu.

MLS không chỉ chuẩn bị cho các cầu thủ di chuyển qua Đại Tây Dương, đó còn là một giải đấu ngày càng mạnh lên. Hầu hết các tiền vệ của Canada - Jonathan Osorio, Mark-Anthony Kaye, Samuel Piette - đều nằm trong số những cầu thủ xuất sắc nhất ở vị trí của họ ở giải quốc nội Mỹ.

Đối với ĐT Mỹ, đó là một câu chuyện hơi khác. Đất nước này đang ở giai đoạn phát triển bóng đá tiên tiến hơn, ngay cả khi điều đó không được phản ánh trên bảng xếp hạng vòng loại World Cup. Và trong khi đội tuyển quốc gia vẫn còn một số chặng đường để đi trước khi có thể được gọi là tốt nhất từ trước đến nay, thì chiều sâu của tài năng Mỹ trong bóng đá câu lạc bộ là chưa từng có.

Mùa giải này, 26 cầu thủ người Mỹ đã chơi ở 5 giải đấu lớn của châu Âu và đó là chưa bao gồm những cầu thủ như Brenden Aaronson của Red Bull Salzburg, Cameron Carter-Vickers của Celtic và Reggie Cannon của Boavista.

Mỹ hiện đang gặt hái được những thành quả khi đưa một hệ thống học viện MLS phù hợp áp dụng vào cuối những năm 2000. "Trước năm 2008, các học viện là một suy nghĩ xa vời, nhưng có một tầm nhìn để thay đổi điều đó", Chris Hayden, giám đốc của học viện FC Dallas cho biết. Đây là nơi đã sản sinh ra những McKennie, Cannon hay Chris Richards.

"Bóng đá ở Dallas là một điểm nóng: có lẽ đó là một trong 5 hoặc 6 khu vực ở Mỹ mà bạn có thể tìm thấy nhiều đứa trẻ 12 tuổi đủ tài năng để đi đến bất cứ đâu trên thế giới. Nhưng trước đây, các cầu thủ nội của chúng tôi không đủ tốt dù đã 17 hay 18 tuổi. Bởi vì ở mọi nơi khác trên thế giới, những người 17 tuổi đó đều được đào tạo ở cấp độ cao hơn. Không có tầm nhìn và lộ trình thực sự để phát triển cầu thủ".

McKennie gia nhập học viện FC Dallas năm 11 tuổi. Tại đây, nhiều cầu thủ trẻ của câu lạc bộ sẽ được đào tạo "hàng nghìn giờ" tại học viện vào thời điểm họ tiếp cận đội một. 

Hayden nói: "Có nhiều điều cần phải nói tới. Đó là thời gian của các cầu thủ, huấn luyện về hiệu suất và sau đó là công nghệ và phân tích video. Đó là điều rất phổ biến ở châu Âu và là một phần quan trọng trong việc xây dựng khoa học cũng như hiểu cách trở thành một cầu thủ chuyên nghiệp".

Hayden chỉ ra Gianluca Busio, một tiền vệ 19 tuổi đã đến từ học viện của Sporting Kansas City và đã có 25 lần ra sân ở Serie A cho Venezia trong mùa giải này. Anh sẽ không nổi lên nhanh chóng và cũng không thể phát triển đầy đủ nếu được đào tạo theo kiểu cũ.

"Bạn không thể không nghĩ rằng Clint Dempsey sẽ còn hay hơn nếu anh ấy được đào tạo theo cách ngày nay. Tương tự là với Landon Donovan hoặc Brian McBride", Hayden nói. "Nhiều người đã sang thi đấu ở châu Âu nhờ tài năng đặc biệt chứ không phải nhờ được đào tạo bài bản. Còn bây giờ, nhiều cầu thủ được đào tạo bài bản hơn và dễ dàng sang châu Âu hơn".

Và tất nhiên, đó là một vòng tròn hoàn hảo: thành công của các cầu thủ Mỹ ở châu Âu đã thay đổi nhận thức về họ và tạo ra nhu cầu thực sự. FC Dallas mới đây đã "xuất xưởng" Ricardo Pepi, tiền đạo đã được bán cho Augsburg vào tháng Giêng với giá 15 triệu bảng.

Hayden nói: "Các cầu thủ Mỹ không được nhìn nhận theo cách mà họ thậm chí đã từng cách đây 5 năm. Các câu lạc bộ đang trao cơ hội và tìm cách mang về những cầu thủ tài năng từ Mỹ. Chúng tôi đã bắt đầu chuyển hướng với các câu lạc bộ châu Âu, tương tự như cách người Nam Mỹ xâm nhập và gặt hái được nhiều thành công".

Có lẽ công bằng khi nói Canada đang ở giai đoạn của Mỹ ở 15 hoặc 20 năm trước. Ở cấp độ đội tuyển quốc gia, thành công hiện tại của Canada gợi nhớ đến thế hệ Dempsey, Donovan và McBride của Mỹ: một nhóm cầu thủ đồng đều với một hoặc hai ngôi sao, tương đối đơn giản về kỹ thuật cá nhân và chiến thuật. 

Mỹ vẫn đang có chiều sâu tài năng lớn hơn. Nhưng điều này cũng mang đến nhiều quyết định khó khăn hơn, nhiều áp lực hơn từ một công chúng khao khát chơi theo một phong cách nhất định. Huấn luyện viên trưởng Gregg Berhalter, được bổ nhiệm vào năm 2018, đã phải đối mặt với một số chỉ trích.

Mặc dù vậy, nhìn chung, cả hai quốc gia này đều đang đi đúng hướng - với lợi ích đáng kể là đồng đăng cai World Cup tiếp theo vào năm 2026, cùng với Mexico. Molinaro nói: "Để sự kiện thể thao lớn nhất thế giới được diễn ra tại Canada sẽ phải có quy mô lớn và nhiều thay đổi mạnh mẽ hơn. Mọi thứ chỉ có thể trở nên tốt hơn".