Nên làm chủ hay nô lệ của những thống kê trong bóng đá?

Từ 07:35 ngày 27-04-2020

Bình quân, Jaap Stam chỉ xoạc bóng thành công chưa tới 1 lần mỗi trận. Khi xem thống kê ấy, HLV Alex Ferguson liên tưởng ngay đến việc Stam trước đó phải vắng bóng vì chấn thương, và nghĩ rằng phong độ của cầu thủ này sẽ chỉ đi xuống. Ông bán Stam sang Lazio năm 2001.

Trung vệ nổi tiếng người Hà Lan còn thi đấu đỉnh cao nhiều năm sau đó, trong các màu áo Lazio, Milan, Ajax, kể cả ĐTQG. Chính Ferguson về sau thừa nhận: bán Stam là quyết định sai lầm. Suy nghĩ ấy cũng xuất hiện khi Ferguson đọc một thống kê khác: số lần tắc bóng thành công của trung vệ người Italia, Paolo Maldini còn ít hơn Stam. Và ông giật mình: đấy chẳng qua là do lối chơi - họ đâu có muốn tắc bóng!

Tất nhiên, chẳng ai dám bảo Sir Alex hồ đồ. Đấy có thể chỉ là thoáng bất cẩn khi ông tham khảo hàng ngàn số liệu. Mà khả năng cao hơn là Ferguson... nói dóc (ông ghét bỏ Stam là chuyện có thật - bởi Stam từng viết rõ trong tự truyện, việc Ferguson lôi kéo mình từ PSV là sai luật). Nhưng ở đây lại có vấn đề thú vị: số liệu thống kê tuyệt vời hoặc tai hại ra sao, là tùy người xem vận dụng nó một cách khéo léo, hay tự trở thành nô lệ của nó.

Liên quan đến số liệu thống kê, HLV Arsene Wenger - có lẽ là nổi tiếng nhất trong giới cầm quân về khả năng nhìn người - cũng từng kể về một sai lầm của ông. Wenger bị cảm giác đánh lừa và chỉ nhận ra sai lầm nhờ kiểm tra lại số liệu thống kê. Từ đó, Wenger đặc biệt quan tâm đến các loại sách thống kê, khi lĩnh vực này còn khá mới mẻ trong bóng đá đỉnh cao. Nhưng rồi, ông thấy đa số là... không dùng được.

Luôn có những khác biệt lớn trong cái nhìn về bóng đá của giới chuyên môn, khán giả, các nhà bình luận và giới thống kê. Điều mà người này muốn biết, người khác lại thấy không quan trọng. Chỉ biết chắc một điều: số liệu thống kê kỹ thuật là quan trọng, thậm chí là điều gì đó vô cùng quý giá, mà các thế hệ trước đây hoàn toàn không có. Tốt nhất là “đặt hàng” để các chuyên gia thống kê riêng, những điều mình thấy quan trọng. HLV Wenger đã có ý tưởng này từ hồi đầu thiên niên kỷ mới!

Bóng đá còn quá vĩ đại, mênh mông, để nhân loại khai phá. Và tất nhiên, chưa bao giờ công nghệ số liệu trong thế giới bóng đá lại phát triển rực rỡ như thời đại này. Đây có thể là chỗ tuyệt vời nhất để mọi thành phần liên quan tiếp tục khai thác sự hấp dẫn của môn “thể thao vua”. Vấn đề chỉ là mỗi người mỗi cách. Không có ý tưởng tuyệt vời, số liệu thống kê cũng sẽ trở nên uổng phí. Chứ thực tế những con số lạnh lùng kia cũng chỉ vô tri vô giác.