Tổng hòa của mọi yếu tố thể chất
Một tay vợt Tennis hàng đầu không thể thiếu sức mạnh, tốc độ, sức bền, và sự linh hoạt – tất cả đều cần thiết để đạt tới đỉnh cao và duy trì vị trí. Trong điền kinh, bạn có thể chuyên môn hóa vào các nội dung sức mạnh hoặc sức bền. Nhưng một tay vợt quần vợt phải kết hợp được khả năng chạy đường dài 10.000 mét, thỉnh thoảng bứt tốc như một vận động viên điền kinh 100 mét và tung ra những cú đánh mạnh mẽ như một VĐV ném tạ.
Không những thế, họ cần có khả năng chịu đựng để thi đấu những trận đấu 5 set ở các giải Grand Slam kéo dài đến 5, thậm chí 6 giờ đồng hồ. Đồng thời phải có sức mạnh bùng nổ để đuổi theo những cú bóng rất nặng của đối thủ cũng như tung ra cú đánh quyết định. Bạn phải chính xác và khéo léo ngay cả khi kiệt sức.
Tất cả những yếu tố kể trên, Novak Djokovic đều sở hữu, hơn thế còn vượt trội so với các đồng nghiệp. Và đó là phần nền tảng đầu tiên trên con đường đưa anh đến với vị thế tay vợt xuất sắc nhất lịch sử quần vợt - điều đã được công nhận rộng rãi của công chúng, truyền thông và từ chính các tay vợt khác.
Sự khác biệt không chỉ nằm ở thể lực
Giáo sư Tâm lý học Mark Williams của Đại học Oxford chỉ ra rằng, dù mọi môn thể thao đều đã nâng cao chuẩn mực về sức bền, sức mạnh và tốc độ, nhưng quần vợt vượt trội nhờ khả năng kiểm soát tâm lý. Ở khía cạnh này, Novak Djokovic là bậc thầy. Hãy hỏi Carlos Alcaraz sau trận tứ kết Australian Open vừa qua để hiểu tại sao Nole lại thành công đến thế.
"Tôi nghĩ tất cả mọi người đều thấy rằng Djokovic gặp khó khăn trong việc di chuyển. Cứu bóng thuận tay hay trái tay đều khó khăn. Và rồi đến set 3 và set 4, tôi chẳng thấy Nole gặp vấn đề gì cả. Tôi sẽ không nói rằng anh ấy đang diễn kịch. Tôi chỉ có thể nói rằng... tôi không biết. Mọi người đều thấy Nole vất vả như nào ở set 2 và rồi thi đấu cực hay ở 2 set còn lại", tay vợt trẻ người Tây Ban Nha bối rối nói trong buổi họp báo sau. Trận này Alcaraz thắng 6-4 set đầu tiên, có ưu thế ở set 2 nhưng cuối cùng thua ngược 1-3.
Mối băn khoăn của Carlos Alcaraz được Giáo sư Mark Williams lý giải thông qua một quá trình nghiên cứu: “Mọi vận động viên đỉnh cao đều có thể lực tốt. Nhưng như vậy vẫn chưa đủ. Quần vợt còn là một môn thể thao đòi hỏi tư duy chiến thuật. Bạn phải biết đối thủ sẽ làm gì, đọc ngôn ngữ cơ thể, và phán đoán cú đánh tiếp theo từ vị trí của họ trên sân. Điều này đòi hỏi quá trình chuẩn bị dài hạn với khoảng 1.000 giờ luyện tập mỗi năm để phát triển kỹ thuật và chiến thuật”.
Chú ý đến từng chi tiết nhỏ
Novak Djokovic không chỉ nổi bật bởi khả năng chạy bền bỉ hay những cú đánh uy lực, mà còn nhờ sự tập trung và khả năng quyết định đúng đắn ngay cả khi đang trong quá trình di chuyển theo quả bóng. Đó là sự kết hợp giữa thể lực và cảm quan trận đấu. Anh không chỉ nhanh hơn và mạnh hơn đối thủ, mà còn có sự tỉnh táo để kéo dài trận đấu và vượt qua họ bằng ý chí và chiến thuật.
Sau trận tứ kết Australian Open, Djokovic cố gắng động viên Alcaraz: "Tôi đã tận dụng sự mất tập trung (khi đối thủ nhận ra tôi gặp chấn thương) để biến nó thành lợi thế, giúp tôi chiếm thế chủ động trong các pha bóng bền. Ở một số thời điểm, Alcaraz thực hiện các cú bỏ nhỏ nhằm buộc tôi phải chạy nhiều hơn. Tôi hoàn toàn hiểu cảm giác của cậu ấy, vì tôi cũng từng ở trong tình huống tương tự: Đối thủ chịu đau nhưng vẫn chạy không ngừng, cống hiến hết mình và không hề bỏ cuộc. Điều đó dễ khiến bạn nảy sinh lo lắng, thậm chí là sợ hãi, làm ảnh hưởng đến phong độ và cảm giác thi đấu.
Tôi đồng cảm với Alcaraz. Tôi hiểu sự khó chịu khi phải đối đầu với một đối thủ đang bị chấn thương, không biết liệu anh ta có bỏ cuộc hay không. Liệu anh ta còn có thể di chuyển hay chạy được không? Những điều gì sẽ xảy ra tiếp theo? Tôi nhận ra rằng trong trận đấu, Alcaraz quan sát tôi nhiều hơn cả việc cậu ấy tập trung vào chính mình".
Ai có thể thấu hiểu Nole?
Viktor Troicki, đồng hương Serbia và từng đạt thứ hạng tốt nhất là số 12 thế giới, có thể xem là người anh lớn của Djokovic. Troicki nhớ lại lần đầu tiên nhận ra tài năng của Djokovic khi tay vợt này mới 14 tuổi.
Troicki mô tả quá trình Djokovic đi từ zero đến hero: “Từ khi bắt đầu, cậu ấy đã rất chuyên nghiệp. Và giờ đây, cậu ấy còn hoàn thiện hơn. Cậu ấy tập luyện không chỉ nhiều giờ mà còn đúng cách, tập trung vào từng chi tiết - từ mát-xa trước và sau các trận đấu, rèn luyện sức mạnh đến chế độ ăn uống. Mọi thứ đều được quản lý hoàn hảo”.
David Ferrer, tay vợt từng xếp hạng 3 thế giới, khẳng định: “Djokovic có nền tảng thể lực tốt nhất trong hệ thống ATP Tour. Anh ấy nhanh hơn, mạnh hơn và có sự phối hợp tuyệt vời. Năm xưa, Djokovic không khỏe như bây giờ, còn hiện tại anh ấy toàn diện. Ngay cả khi đã 37 tuổi, thứ tennis Nole đang trình diễn thật sự tuyệt vời".
Nhà báo kỳ cựu Richard Evans nhận định Djokovic đại diện cho lối sống thể thao toàn diện. Trong khi các tay vợt như John McEnroe từng chỉ tập trung vào trận đấu, Djokovic sống theo triết lý rằng mọi khía cạnh cuộc sống đều ảnh hưởng đến thành công trên sân đấu - từ giấc ngủ, chế độ dinh dưỡng đến việc chuẩn bị thể chất.
Martina Navratilova, tay vợt huyền thoại với 18 Grand Slam, từng nói: “Khác biệt giữa tham gia và cống hiến giống như con gà và con heo mỗi bữa ăn sáng - gà chỉ tham gia, còn con heo dồn cả cuộc đời vào đó. Djokovic là người dồn cả tâm trí và cơ thể vào quần vợt”.
Ân nhân lớn trong đời
Novak Djokovic từng bị coi là một tay vợt thiếu sức bền và tâm lý chưa vững. Đột phá đến khi đội tuyển tennis Serbia giành Davis Cup năm 2010. Lần đầu tiên, Djokovic cảm nhận mình có thể trở thành người giỏi nhất thế giới, và năm tiếp theo, anh giành ba trong bốn giải Grand Slam.
Một yếu tố thay đổi lớn khác là chế độ ăn uống: Djokovic loại bỏ các món ăn chứa gluten và lactose, điều trị vấn đề hô hấp và cải thiện thể lực nhờ lời khuyên của bác sĩ Igor Cetojevic.
Vào năm 2010, bác sĩ Cetojevic trong một lần xem Djokovic thi đấu với Jo-Wilfried Tsonga ở tứ kết Australian Open, nhận ra vấn đề của Nole. Theo đó, vấn đề đường thở của Djokovic - trước đó được dự đoán là bệnh suyễn, xuất phát từ sự mất cân bằng trong hệ thống tiêu hóa.
Vào tháng 7 năm đó, ông đã liên hệ với những người quen biết Novak Djokovic và lần đầu gặp anh tại một trận đấu ở Davis Cup tổ chức tại Croatia. Trong buổi gặp gỡ, bác sĩ Cetojevic bày tỏ mong muốn hỗ trợ Djokovic cải thiện về thể lực, tinh thần, cảm xúc cũng như sự tự tin. Djokovic chấp thuận và để ông kiểm tra mạch, đồng thời xem xét các thói quen ăn uống của mình.
Sau khi nghiên cứu, bác sĩ Cetojevic kết luận rằng cơ thể Djokovic rất nhạy cảm với gluten và các sản phẩm từ sữa. Ông khuyên anh thay đổi chế độ ăn uống. Chỉ sau vài ngày, Djokovic gặp lại Cetojevic và nhận thấy sức khỏe mình đã cải thiện đáng kể. Sau đó, Nole mời bác sĩ Cetojevic gia nhập đội ngũ của anh.
Bước sang năm 2011, bác sĩ Cetojevic thường xuyên đồng hành cùng Djokovic tại các giải đấu, đưa ra những lời khuyên quan trọng về dinh dưỡng. "Cậu ấy chưa biết ăn uống đúng cách", Cetojevic giải thích. Kể từ đó, Djokovic nói không với bánh quy, pizza và cả việc xem TV hay chơi game khi ăn. Anh cũng tránh ăn quá no hoặc tiêu thụ quá nhiều thịt. Thay vào đó, thực đơn của anh chủ yếu là rau, gạo, trà và các loại ngũ cốc không chứa gluten.
Chế độ ăn uống như vậy được Djokovic duy trì đến hôm nay, góp phần giúp cơ thể anh bền bỉ như một cỗ máy. Người ta nói rằng sự bền bỉ của Nole tương đương với độ bền của sợi carbon (bền hơn thép) là vì thế, giúp anh duy trì tennis đỉnh cao ở tuổi 37.
Hoàn hảo mọi khía cạnh
Djokovic không có điểm yếu nào rõ ràng. Anh cao 1,88m, mạnh mẽ nhưng không quá cơ bắp, linh hoạt với khả năng thực hiện cú đánh khi đang xoạc chân. Sau khi khắc phục vấn đề hô hấp, anh còn phát triển hơn nữa, với tốc độ, sức bền và trí thông minh vượt trội. Djokovic không có cú đánh nào ở mức điểm 10 hoàn hảo, nhưng mọi kỹ năng của anh đều đạt điểm 8 hoặc 9.
Tài năng thiên bẩm, ý chí phát triển không ngừng, kỷ luật thép và sự thông tuệ tạo nên nhà vô địch. Novak Djokovic đã hoàn thiện bản thân từ thể lực, chiến thuật, đến khả năng tâm lý để trở thành người xuất sắc nhất trong mọi khía cạnh. Anh không chỉ là huyền thoại quần vợt, mà còn là một biểu tượng của sự kiên trì và hoàn thiện trong thể thao đỉnh cao.
