Dusan Draskovic và cuộc cách mạng 'màu' tại bóng đá Ecuador

Ở Qatar, đội quân của HLV Gustavo Alfaro trông cậy vào tài ghi bàn của Enner Valencia, Ayrton Preciado, vào khả năng làm bóng của Moises Caicedo, vào tốc độ của Pervis Estupinan, vào sự chắc chắn của Felix Torres. Điểm chung của những gương mặt kể trên: họ đều là những cầu thủ gốc Phi thuộc nhóm sắc tộc thiểu số tại quốc gia có 17 triệu dân. Nếu không có cuộc cách mạng toàn diện của Dusan Draskovic cách đây hơn hai thập kỷ, ĐT Ecuador đã không thể phát triển bằng việc tận dụng mọi nguồn lực trên mảnh đất đa sắc tộc.

Hãy quay lại năm 2001, Francisco Maturana đưa Ecuador lần đầu vượt qua vòng loại World Cup. Một chiến tích lịch sử của chiến lược gia đáng kính người Colombia. Nhưng bất kỳ ai trên dải đất Ecuador đều hiểu rằng công đầu thuộc về Dusan Draskovic, vị HLV đến từ Montenegro, người đã thay đổi phương pháp tuyển chọn và huấn luyện tại đội tuyển quốc gia. Có một sự thật rằng trong 22 tuyển thủ Ecuador tham dự World Cup 2002 tại Hàn Quốc và Nhật Bản, toàn bộ 100% đều xuất thân từ chương trình đào tạo trẻ của Draskovic.

“Tôi đã dành 6 năm lái xe vòng quanh 22 tỉnh của Ecuador trên chiếc ô tô cũ kỹ của mình, với mục đích khám phá những tài năng trẻ ở mọi ngõ ngách trên quốc gia này, kể cả những đứa trẻ chơi bóng đường phố và chưa từng bước lên sân cỏ”, Draskovic nhớ lại thời điểm mới ngồi vào ghế HLV trưởng ĐT Ecuador năm 1988.

ị HLV người Montenegro quyết tâm xây lại nền móng cho bóng đá Ecuador. Ông cất công tuyển chọn những cầu thủ trẻ giỏi nhất ở mỗi tỉnh, tổ chức những trận đấu thử nghiệm, sàng lọc và mang về những người ưu tú nhất để tham gia quá trình “đào tạo lại” theo “phương pháp Nam Tư”.

Vì sao Ecuador phải nhờ đến Draskovic mà không phải một HLV người Pháp hay Đức? Cần biết đó là thời điểm bóng đá Ecuador chìm trong tăm tối. Một nền bóng đá thiếu tổ chức, vắng bóng tài năng, cơ sở hạ tầng xuống cấp và niềm tin lung lay tận gốc. “Nếu một HLV người Đức sẽ không đủ can đảm đối diện với những khó khăn ngập tràn ở Ecuador. Tôi đến từ Balkan và sẽ dễ dàng thích nghi hơn”, Draskovic nhớ lại. 

“Sau khi tuyển chọn được các tài năng, tôi bắt đầu làm việc với họ. Tôi đã thay đổi toàn bộ phương pháp đào tạo so với những gì họ từng làm trước đó. Tôi không chỉ nhấn mạnh vào thể chất mà cả tâm lý. Tôi làm việc theo cách thúc đẩy khí chất, trí thông minh và cá tính của từng cầu thủ. Tôi đã đem những gì tinh túy nhất của bóng đá Nam Tư truyền đạt lại cho các cầu thủ Ecuador. Thực tế, cầu thủ Ecuador không hề thua kém các cầu thủ Mỹ la tinh khác. Cái họ cần là phương pháp đào tạo chuẩn mực và bài bản”, cựu HLV ĐT Ecuador chia sẻ.

Trong chuyến viễn du khắp Ecuador, Draskovic dừng lại lâu nhất ở tỉnh nghèo Esmeraldas. Đây là khu vực tập trung người gốc Phi đông nhất tại Ecuador và cũng là vùng cấm trong bóng đá do vấn nạn phân biệt chủng tộc. Cần biết ở Ecuador có 5 nhóm dân tộc chính bao gồm người Mestizo (lai giữa người TBN và người Mỹ la tinh bản địa, chiếm đa số 71%), người gốc châu Âu (6%), người gốc da đỏ (7%), người gốc Montubia (người Mestizo miền biển, chiếm 7%) và người gốc Phi (nguồn gốc nô lệ châu Phi do người Tây Ban Nha đưa sang, chiếm 9%). Trước thời Draskovic, ĐT Ecuador chỉ tuyển chọn cầu thủ từ các thành phố lớn, từ các nhóm sắc tộc chính là Mestizo và gốc Âu. Những người gốc Phi ở ngoài lề xã hội. Và bóng đá không phải ngoại lệ.

Nhưng Draskovic nhìn thấy thể chất vượt trội của người gốc Phi tại Ecuador. Ông xem đó là nguồn lực quan trọng để phát triển đội bóng. Ngoài Esmeraldas, Draskovic tiếp tục săn lùng tài năng gốc Phi ở Chota, Imbabura, Guayaquil. Trong một đất nước còn nặng nề vấn đề chủng tộc, vị HLV người Montenegro đã thay đổi căn bản cách nhìn nhận của cả nền bóng đá. Các tuyển thủ sẽ được tuyển lựa từ mọi miền đất nước, mọi sắc tộc thay vì chỉ tập trung vào các thành phố lớn như trước. Nên nhớ trong 26 tuyển thủ Ecuador tham dự World Cup 2022, có tới 7 người đến từ Esmeraldas và 70% là những cầu thủ gốc Phi.

Draskovic dẫn dắt ĐT Ecuador trong 6 năm (1988-1993) với chiến tích đưa El Tri vào bán kết Copa America 1993. Nhưng dấu ấn lớn nhất của vị HLV người Montenegro là cuộc cách mạng “màu” tại bóng đá Ecuador, thay đổi cách làm bóng đá tại quốc gia này và mở ra cơ hội chưa từng có cho những cầu thủ gốc Phi được lên tuyển. Ở tuổi 83, Draskovic chưa chịu ngừng nghỉ khi đang đảm nhiệm vai trò Giám đốc bóng đá của CLB Universidad Católica de Santiago de Guayaquil. Draskovic đã xem Ecuador là quê hương thứ hai, ông vẫn sống ở Guayaquil và sẽ dõi theo bước chân của ĐT Ecuador trong hành trình tại Qatar.