World Cup nghiêng: Chiếc ghế trống của Neymar

Trong cuốn sách về quản trị kinh doanh kinh điển Từ tốt đến vĩ đại, tác giả Jim Collins đã mở đầu cuốn sách bằng một nhận định táo bạo: “Tốt là kẻ thù của vĩ đại. Đấy chính là lý do giải thích tại sao chúng ta có rất ít thứ vĩ đại. Rất ít người sống một đời vĩ đại, vì người ta đã chấp nhận một cuộc sống tốt”.

Từ tốt đến vĩ đại

Ông kể lại câu chuyện về Darwin E.Smith, tổng giám đốc của Kemberly-Clark, một công ty giấy vào năm 1971. Khi Smith nhậm chức, công ty này đã quá già nua, với giá trị cổ phiếu đã tụt 36% so với thị trường chung trong 20 năm qua.

Smith vốn là luật sư, điềm đạm, ít nói, và khiêm nhường. Trong buổi họp hội đồng quản trị, một giám đốc thậm chí đã nói riêng với Smith rằng ông không có đủ chuyên môn để đảm nhiệm chức vụ mới. Nhưng 20 năm dưới quyền Smith chính là 20 năm rực rỡ nhất của công ty giấy Kemberly-Clark: nó vượt qua những ông lớn trong ngành như Scott hay Procter&Gamble, và thậm chí trở thành một trong những tập đoàn hàng đầu, vị thế ngang ngửa Coca-Cola hay Hewlett-Packard.

Trong thời gian ấy, cũng rất ít người biết tiếng Smith. Ông ăn mặc giản dị, ít đánh bóng bản thân, thích gần gũi với giới thợ thuyền hơn là cổ cồn. Nhưng ông không phải là một người yếu đuối. Cuốn sách kể rằng Smith xuất thân trong một gia đình nông dân nghèo ở Indiana, phải đi làm thêm ban ngày và theo học đại học ban đêm. 

Một ngày, ông bị tai nạn đứt một ngón tay khi đang lao động, nhưng đến tối vẫn đi học, và sáng hôm sau đi làm bình thường. Sau khi nhậm chức tổng giám đốc hai tháng, ông bị chẩn đoán bị ung thư mũi họng, chỉ sống được thêm hai tháng. Smith vẫn không thay đổi lịch trình làm việc căng thẳng, mỗi tuần đều đi đi về về giữa Winconsin và Houston để xạ trị. Ông sống thêm 25 năm, và tạo ra một doanh nghiệp vĩ đại từ cận kề đổ nát.

Chân dung của Smith được Jim Collins xếp vào dạng tiêu biểu cho lãnh đạo cấp độ 5, những người sẽ lèo lái các công ty lên tầm vĩ đại, với hai phẩm chất nổi bật: một cá nhân kết hợp được tính khiêm nhường và quyết tâm mãnh liệt trong công việc. Không hẳn là tài năng hay IQ, mà chính ý chí thép và khả năng chịu đựng mới là các phẩm chất quan trọng nhất.

Trong bài viết mới nhất trên tờ The Athletic về Neymar, ký giả nổi tiếng James Horncastle đã sử dụng ẩn dụ về một chiếc ghế: “Trong một căn phòng đâu đó tại sân vận động Vila Belmiro của Santos, có một chiếc ghế trống. Nó không phải chiếc ghế đặc biệt gì cho cam. Sergio Rodrigues, nhà thiết kế nội thất vĩ đại của Brazil, đã không làm nó từ gỗ phượng tím hay cái gì đại loại thế. Nhưng tựu trung lại, nó vẫn để lại ấn tượng riêng trong lòng cậu bé tuổi teen. Neymar Junior nhớ lại thời điểm cậu được triệu tập đến văn phòng của Luis Alvaro, chủ tịch thành công nhất của Santos kể từ sau thời hoàng kim của Pele”.

“Alvaro đã nhận được lời đề nghị từ Chelsea và muốn thảo luận với Neymar và cha anh. Ông bật đèn dịu lại và chỉ vào chiếc ghế trống: “Đây là chỗ mà những người hùng thể thao quốc gia vĩ đại từng ngồi” – ông nói với Neymar. “Kể từ khi Ayrton Senna qua đời, chiếc ghế này bị bỏ trống. Nếu Neymar ở lại Santos và từ chối đề nghị của Chelsea, cậu ta sẽ bước lại gần để có thể ngồi vào chiếc ghế này”.

Horncastle được kể lại rằng Neymar đã nhìn vào nó chằm chằm, như thể “vật vô tri vô giác này bất chợt thấm đẫm một biểu tượng xa vời”. Và sau đó, cậu bé quyết định ở lại Santos.

Hành trình của Neymar

Giờ đây, Neymar đã trở thành một cầu thủ hàng đầu. Anh là người đắt giá nhất trong lịch sử bóng đá, xét trên con số. Anh từng vô địch cả Champions League và Copa Libertadores. Ở Qatar lần này, anh sẽ là cầu thủ đầu tiên từ sau Pele đeo áo số 10 của Brazil tại ba kỳ World Cup, và sẽ vượt qua Pele với chỉ ba bàn thắng nữa.

Nhưng về mặt cá nhân, vẫn còn một chặng đường dài để đi từ xuất sắc đến vĩ đại. Sau hai lần về nhì sau Messi và Ronaldo, Neymar chưa bao giờ được vào Top 10 trong cuộc bình chọn. Anh có hai lần bị gạt khỏi danh sách 30 người cuối cùng. Anh chưa bao giờ thật sự sung sức ở các giải lớn. Trận mở màn World Cup, Richarlison, chỉ đá cho Everton, đã tỏa sáng với một cú đúp. Neymar thì chấn thương, và khóc một cách bấn loạn khi buộc phải rời sân.

Những giọt nước mắt quá thường xuyên này có thể cho thấy rằng Neymar là người giàu cảm xúc, nhưng cũng cho thấy rằng anh không giỏi chịu đựng. Anh không thể là một người mất ngón tay tối hôm trước và sáng hôm sau vẫn sinh hoạt như bình thường như Smith, hay thậm chí là như Messi, người đã phải vượt qua bệnh thiếu hormone tăng trưởng khi còn nhỏ, hoặc Ronaldo, người có thể “ép xác” tập luyện để thành công. Họ đều có ý chí mãnh liệt.

Chiếc ghế trống ở sân Vila Belmiro đã mang đến một ý niệm đủ hấp dẫn để cậu bé Neymar từ chối lời mời của một CLB lớn, nhưng sau hơn một thập niên, có vẻ như Neymar vẫn chưa sẵn sàng. Từ tốt đến vĩ đại là một hành trình dài, thậm chí có thể kéo dài vô định, với cá nhân anh.