Các vị trí, các mẫu cầu thủ, các kỹ thuật huấn luyện, ngay cả các CLB, thay đổi cùng các sự nổi lên và biến mất của các hệ thống chiến thuật. Barcelona của Pep Guardiola được hình thành dựa trên lối chơi tiki-taka, và đội hình 4-3-3. Inter Milan của Jose Mourinho cho mọi người thế hệ thống 4-2-3-1 có thể hiệu quả ra sao. Bayern Munich của Jupp Heynckes đưa đội hình này lên đỉnh cao bóng đá với cú ăn 3 mùa trước.
Chiến thắng, hiệu quả, và/hoặc lối chơi đẹp mắt dễ hiểu tại sao những sơ đồ mới của các chiến lược gia đại tài như Pep, Mourinho và Heynckes nhanh chóng trở thành mốt thời thượng. Tính tới nay, hệ thống 4-2-3-1 có lẽ đã thống trị bóng đá thế giới được 4 năm. Với World Cup 2014 ở Brazil chỉ còn không đầy 100 ngày nữa là khai cuộc, liệu sẽ xuất hiện một sơ đồ nào để thay thế, hoặc ít ra là cạnh tranh với đội hình đó?
Sự hấp dẫn của 4-3-3
Rất nhiều điều thú vị đang chờ đợi các CĐV bóng đá trong năm 2014 liên quan tới đội hình 4-3-3, khi Mourinho đã gieo những hạt giống đầu tiên cho thành công của sơ đồ này năm trước tại Real Madrid. Quyết định đưa Luka Modric về Real từ Tottenham năm 2012 của HLV người BĐN đã bắt đầu cho một khuynh hướng mới nhấn mạnh hơn sự cơ động ở trung tâm hàng tiền vệ và từ bỏ hệ thống tĩnh 2 tiền vệ trụ.
Trong khi vòng loại trực tiếp Champions League 2012-13 gồm rất nhiều cặp đấu chứng kiến cuộc đối đầu giữa 2 sơ đồ 4-2-3-1, thật ra rất ít đội dùng một số 10 truyền thống. Cầu thủ vốn có vai trò kiến tạo và dẫn dắt lối chơi giờ được điều chỉnh thành một kẻ đeo bám và ngăn chặn, dù chơi ở vị trí tấn công, bởi họ sẽ góp phần ngăn chặn những tiền vệ kiến tạo đá lùi rất lợi hại như Xabi Alonso và Ilkay Guendogan.
Bayern đã sử dụng Toni Kroos và Thomas Mueller để vô hiệu hóa Andrea Pirlo, Malaga dùng Duda đối phó với Guendogan và Manchester United bố trí Danny Welbeck theo sát Alonso. Tiền vệ kiến tạo chơi lùi duy nhất có thể thoát khỏi sự chăm sóc đó, nhờ vào sự lanh lợi, cơ động và những khoảnh khắc lóe sáng, là Modric. Anh đã thoát khỏi người kèm mình để ghi bàn thắng có ý nghĩa quyết định cho Real trong trận vòng 16 đội gặp Man United ở Old Trafford.
Việc các đội đối phó tỉ mỉ với những người kiến tạo đá lùi, bao gồm cả chuyển chức năng của số 10 thiên hơn về phòng ngự, có thể làm lung lay sự thống trị của 4-2-3-1. Modric đã chứng minh điều đó. Cầu thủ người Croatia là một mẫu tiền vệ trung tâm truyền thống. Anh ưa thích hơn hệ thống 4-4-2 và đã chơi rất hay trong sơ đồ đó dưới thời Harry Redknapp ở Spurs. Nhưng Modric cũng đã chứng tỏ anh có thể hoàn thành tốt vai trò của mình trong sơ đồ 4-3-3.
Ancelotti đang khá thành công với sơ đồ 4-3-3 tại Real
Hệ thống 4-3-3 của HLV Carlo Ancelotti ở Madrid mùa này kết hợp giữa hướng tấn công dọc đầy đột biến (qua Angel Di Maria), sự tinh thông vị trí kiến tạo đá lùi (Alonso) và người tổ chức thế trận (Modric). Đó là một công thức lý tưởng ở hàng tiền vệ giúp Real vươn lên ngôi đầu ở La Liga.
Paris Saint-Germain, với sự kết hợp Thiago Motta, Blaise Matuidi và YohanCabaye (hoặc) Marco Verratti, cũng có thể chơi như thế. Trong khi Juventus tự hào vì bộ 3 PVP ở hàng tiền vệ: Pirlo, Arturo Vidal và Paul Pogba.
Los Blancos và PSG đều là những đối thủ đáng gờm ở Champions League mùa này và họ coi như đã có mặt ở tứ kết sau những chiến thắng giòn giã ngay trên sân khách ở lượt đi. Barcelona cũng đá 4-3-3, nhưng phong cách của họ khác. Dựa trên 3 gương mặt đó, khả năng còn lan rộng nữa của hệ thống 4-3-3 trong năm 2014 là rất lớn.
4-4-2 trở lại
Sự nổi lên của các cầu thủ chơi thiên về thể lực, trực diện, trong vài năm qua đã mở đường cho sự trở lại của đội hình 4-4-2 ở một số đội tại châu Âu. Manchester City là ví dụ điển hình nhất. Với các tiền vệ trung tâm toàn năng Yaya Toure và Fernandinho, họ có thể xây dựng một lối chơi rất cân bằng và linh hoạt.
Tuy nhiên, 4-4-2 của Man City (hay một trường hợp khác, của Atletico Madrid dưới quyền Diego Simeone) không phải là kiểu cổ điển. Các cầu thủ Man City hoán đổi vị trí liên tục, với các tiền đạo dạt ra cánh, các tiền vệ trung tâm dâng cao và các tiền vệ cánh dạt vào trong. Simeone cũng làm khác và hệ thống của ông ổn định hơn, gần như không tấn công ở hai cánh, mà tập trung quân số kiểm soát trung tâm.
Simeone áp dụng sơ đồ 4-4-2 cho Atletico
Hệ thống 4-2-3-1 tạo ra cảm giác về đòi hỏi kỷ luật chiến thuật và vị trí. Chạy cánh luôn phải ở bên cánh. Cặp tiền vệ trụ phải ở trung tâm và khoảng cách giữa các tuyến được thiết lập rất ổn định. Trong khi đó, các hệ thống 4-3-3 và 4-4-2 mới khiến những đội bóng áp dụng trở nên linh hoạt hơn nhiều trên sân khi ranh giới giữa các vai trò chiến thuật theo định nghĩa trở nên mờ nhạt.
Ngoài ra, cũng phải nói thêm là PSG từng thử nghiệm 4-4-2 ở mùa này.
4-2-3-1 vẫn thống trị
Hai giải đấu có ảnh hưởng nhiều nhất tới các xu hướng chiến thuật có lẽ là Champions League và World Cup. Chúng ta đã nói về sơ đồ 4-3-3 và 4-4-2, nhưng vẫn có thể cho rằng 4-2-3-1 sẽ còn thống trị một thời gian nữa, nhất là trong một năm diễn ra World Cup.
Đội chủ nhà và ứng cử viên số 1 Brazil sử dụng một đội hình gần giống 4-2-3-1, với một số 10 kiến tạo đích thực, một cặp tiền vệ trụ, một tiền đạo cánh bên trái, một tiền đạo cắm và các hậu vệ cánh sẵn sàng dâng cao.
Bỉ được chờ đợi là ngựa ô của giải đấu và họ sử dụng một hệ thống 4-2-3-1 rất rõ ràng, ổn định, trong khi Colombia, một ngựa ô khác, đã dùng nhiều biến thể của đội hình này ở vòng loại.
Sơ đồ 4-2-3-1 cũng rất phổ biến ở các ĐTQG châu Phi, với Bờ Biển Ngà, Nigeria và Algeria đều sử dụng đội hình đó.
Đón đọc Đặc san EURO 2024 DUY NHẤT TẠI VIỆT NAM.
Với 116 trang, thiết kế sang trọng, in 4 màu CHẤT LƯỢNG CAO.
- Tất cả thông tin bạn đọc cần biết về EURO 2024.
- Những nội dung đặc sắc, bài viết độc quyền của nhà báo thường trú tại châu Âu và các cây viết thể thao hàng đầu ở Việt Nam.
- ĐẶC BIỆT: Tặng kèm Lịch thi đấu EURO 2024 khổ lớn.
- Giá: 98.000 đồng.
.jpg)
* Đăng nhập hoặc Đăng ký tài khoản để
bình luận và chia sẻ nhanh hơn