Di sản Barcelona được Thánh Johan nhào nặn như thế nào?

Hãy quay lại một mốc thời gian trong quá khứ: 7 giờ tối ngày 28/4/1988 tại khách sạn Hesperia trên Carrer dels Vergos, một con đường nhỏ ở trung tâm thành phố Barcelona và cách Nou Camp 5 phút đi xe. 21 cầu thủ của Barca, cùng HLV Luis Aragones, ngồi quanh một bàn hội nghị trong một phòng họp sang trọng.  

Thủ quân Alexanko đọc một báo cáo: “Chủ tịch Josep Lluis Nunez đã lừa dối mọi người và làm nhục chúng ta một cách chuyên nghiệp. Tóm lại, mặc dù yêu cầu này xuất phát từ chuyện sống còn của các thành viên CLB, toàn đội yêu cầu chủ tịch phải từ chức ngay lập tức”.

Tuyên bố này đã gây sốc chưa từng có. “Nunez đã không còn tự hào về màu cờ sắc áo hay yêu mến các Cules nữa. Ông ta chỉ yêu bản thân mình”, tiền vệ Victor Munoz nói thêm. Thế là đội bóng này đã khai chiến với chính chủ tịch của mình, tạo nên một đợt khủng hoảng.

Cái gọi là “sự cố Hesperia Mutiny” là vết nhơ lớn nhất trong mùa giải tồi tệ nhất của Barcelona kể từ 1941/42. HLV Aragones đang đau khổ với chứng trầm cảm và sẽ ra đi vào cuối mùa. Barca đã đi từ vai trò Á quân Cúp C1 châu Âu năm 1986 đến một trò cười chỉ trong hai năm.

Để xoay chuyển mọi thứ và đảm bảo sẽ thắng trong cuộc bầu cử lại vào tháng 6/1988, Nunez đã có 1 con bài tẩy. Sáu ngày sau, vào ngày 4/5/1988, Johan Cruyff được công bố là HLV của Barcelona. Họ cũng đã giành được chức vô địch La Liga đầu tiên trong 14 năm.

Vào thời điểm HĐQT sa thải người HLV Hà Lan này sau đó 8 năm, Barca đã giành được 11 danh hiệu. Cầu thủ bóng đá vĩ đại nhất trong thế hệ của mình đã cứu CLB này trong vai trò cầu thủ vào cuối những năm 1970.

Một thập kỷ sau, ông đã làm lại điều này, nhưng trên cương vị HLV. Nhiều cules vẫn tin rằng đội bóng mà ông xây dựng - Dream Team - là đội hình hay nhất của Barca  từ trước đến nay.  

Chúng ta hãy đến với một câu chuyện về niềm đam mê bóng đá đẹp đẽ của một huyền thoại bóng đá vĩ đại, người đã thổi ý chí chiến thắng khiến cho Barca ngày nay trở nên tuyệt vời. Bạn biết La Masia? Bạn có biết tiqi-taka? Đó đều là di sản của ông: Thánh Johan Cruyff

“NGÀY VỪA 23, TÔI ÙA VÀO ĐỜI”
Công việc tái thiết sau sự cố Huyperia của Cruyff bắt đầu ngay lập tức. Mười lăm cầu thủ đã được bán, bao gồm các yếu nhân của đội một như Victor Munoz, Ramon Caldere và Bernd Schuster, người sau này đến Real Madrid.  

Ngược chiều là 12 sự bổ sung, trong đó tiền vệ cánh Txiki Begiristain, tiền vệ tấn công Jose Mari Bakero, tiền vệ trung tâm Julio Salinas và tiền vệ phòng ngự Eusebio. Đây sẽ trở thành những cầu thu quan trọng trong Đội hình Tương lai của Cruyff.  

“Tôi đã tự hào vì được một danh thủ tầm cỡ hạng nhất thế giới quan tâm. Nhưng năm Cruyff còn thi đấu, ông ấy đã làm thay đổi toàn bộ bóng đá Tây Ban Nha và Barcelona.Khi đó, tôi mới chỉ 23 tuổi và được bước vào một cánh cửa đã rộng mở hướng tới vinh quang. Ông ấy đã mang đến một nhóm các cầu thủ trẻ, khao khát vinh quang tại một CLB bị đè nặng bởi sự thăng trầm gần đây”, Eusebio nói.

Tuy nhiên, Cruyff vẫn giữ nguyên dị nhân Alexanko - kẻ thù của chủ tịch Nunez - mặc dù thủ quân 32 tuổi này bị la ó bởi một Nou Camp ở những trận đấu tiền mùa giải. Cruyff lý giải: “Alexanko không làm gì sai mà chỉ làm đúng với bổn phận của một thủ quân. Anh ta phải phát ngôn và giữ tinh thần cho đồng đội. Khi chấp nhận là sứ giả, anh ấy sẽ bị khử đầu tiên. Nhưng không phải với tôi”.  

Các thông điệp của Cruyff đã rõ ràng: “Chết tiệt, thưa ngài chủ tịch, tôi mới là ông chủ ở đây”. Cách điều hành “cầm tay chỉ việc” mà Nunez vẫn làm như thể của một giám đốc với công ty của mình đã kết thúc. “Nếu ngài muốn nói chuyện với tôi, ngài sẽ phải đến văn phòng của tôi chứ không phải phòng thay đồ”.  

Tiếp đến là tái cấu trúc phong cách thi đấu. Với đội hình mới được tập hợp của mình, vào đầu tháng 7 năm 1988, El Flaco - Chàng Gày (biệt danh khác của Cruyff) đã phác thảo hệ thống mà ông muốn sử dụng.

“Ông ấy có một bảng đen, trên đó bố trí 3 hậu vệ, 4 tiền vệ, 2 tiền vệ cánh ngoài và 1 trung phong. Chúng tôi nhìn nhau và tự hỏi, cái quái gì thế này? Đây là thời đại của sơ đồ 4-4-2 hoặc 3-5-2. Chúng tôi không thể tin rằng có nhiều cầu thủ tấn công và có ít hậu vệ như thế trong đội hình.  

Ông ấy đơn thương độc mã giới thiệu một thứ bóng đá mới ở TBN, một cuộc cách mạng 3-4-3 được biến tấu từ 3-4-3 dưới thời HLV Rinus Michels dẫn dắt Ajax và ĐT Hà Lan vào những năm 1970, đã ra đời”, Eusebio kể lại.

“Nếu bạn dùng 4 hậu vệ để chống 2 tiền đạo, như thế chỉ còn 6 người chống 8 ở giữa sân và không có cách nào để có thể chiến thắng trận đó. Chúng tôi phải đưa một hậu vệ dâng cao hơn. Tôi đã bị chỉ trích vì dùng 3 hậu vệ, nhưng đó là điều ngu ngốc nhất mà tôi đã từng nghe. Điều chúng tôi cần làm là lấp đầy giữa sân với những cầu thủ hiệu quả nhất. Tôi thích thắng 5-4 hơn 1-0”, Cruyff giải thích.

Thật vậy, tư duy phòng thủ không hề có trong tâm trí Cruyff. Đã có lúc, thủ môn Andoni Zubizarreta hỏi HLV này rằng làm thế nào để tổ chức phòng ngự một pha dàn xếp đá phạt như thế nào. Cruyff đã trả lời: “Cái này tôi chịu. Cậu tự quyết định đi, tôi không có hứng thú với mấy trò phòng ngự”.

Càng ngày, các cầu thủ càng say sưa trong hệ thống chiến thuật tự do này. Đúng như những gì Eusebio, người đã thi đấu hơn 250 trận dưới thời Cruyff, tán tụng: “Tôi yêu thích 3-4-3. Kỹ thuật, tầm nhìn và khả năng di chuyển quả bóng thông minh của tôi cực hợp với triết lý của Cruyff. Là một tiền vệ trung tâm, tôi luôn tham gia được vào nhiều pha bóng của Barca”.  

Giá trị cốt lõi của nó vẫn là quyền sở hữu bóng cao, vốn trở thành thương hiệu lừng danh của Barca. Khi Barca cầm bóng và di chuyển tốt, đối phương sẽ không thể có lợi thế và cơ hội ghi bàn.  

KHÔNG CÓ CRUYFF, LÀM SAO CÓ XAVIS VÀ INIESTAS
Nhưng có một vấn đề. Đội hình của Cruyff luôn cần đến những nghệ sĩ sân cỏ có kỹ thuật xử lý bóng điêu luyện để đạt được mục tiêu cần và đủ: đáp ứng được nhu cầu sở hữu bóng không giới hạn của Barca. Đó phải là những bộ não sân cỏ. Do đó, La Masia đã phải được đại tu.

Thật đáng kinh ngạc, CLB tiếp tục sản xuất Xavi, Iniesta và Messi, những cầu thủ được chọn không phải vì khả năng chơi bóng mà là thể chất tiềm năng. Vào năm 1986, những học viên 15 tuổi của lò La Masia phải có tố chất đạt điểm chiều cao từ 1m80 trở lên mới có cơ hội ở lại.  

Nhưng dưới thời Cruyff, đã có một sự thay đổi lớn lao ở Barca. Rất nhiều hảo thủ của HLV này có “chiều cao khiêm tốn” như Albert Ferrer, Sergi hay Guillermo Amor… Đó là những cầu thủ không có thể chất tuyệt vời nhưng lại là bậc thày xử lý bóng bằng cú chạm tinh tế khiến đối thủ bị “bó chân”.

Ngay cả Pep Guardiola cũng không to cao gì lắm, nhưng lại rất thông minh trên sân cỏ và đó là điều Cruyff cần. Đối với Cruyff, việc giữ bóng tốt, giỏi xoay xở và nhanh nhẹn có tầm quan trọng hơn kỹ năng không chiến.

Ferrer, cựu hậu vệ cánh phải chia sẻ: “Ông ấy biết rõ mình ấy cần mẫu cầu thủ nào, và hoàn toàn không gặp vấn đề gì trong việc lựa chọn những cầu thủ lùn tịt hoặc còn trẻ”.  Mọi đội bóng, từ U8  đến Barca B, đều khao khát cuộc cách mạng 3-4-3 của đội Một cũng như xu hướng sở hữu bóng.

Và dây chuyển sản xuất máy giữ bóng mà Cruyff khao khát đã xuất hiện với các sản phẩm như Ferrer, Amor và Sergi với tổng số hơn 1.000 trận cho Barca. Họ đều không cao 1m80.  Với Cruyff, cơ hội hơn cho những cầu thủ nhỏ bé là nhiều hơn. Pep Guardiola rất gầy nhưng anh đã có 384 trận cho đội Một. Không có Cruyff, sẽ không có Pep, cũng như Xavis, Iniestas và Thiagos…  

NHỮNG CHIẾC KẸO MÚT CHUPA CHUPS
Điểm yếu lớn nhất của Cruyff là chứng nghiện thuốc lá từ khi còn ở tuổi thiếu niên. Mùa giải 1990/91, Barca là nhà ĐKVĐ La Liga. Và khi họ đang trong hành trình bảo vệ danh hiệu thì tim mạch của Cruyff dở chứng, buộc phải tiến hành phẫu thuật và xa bóng đá 20 ngày.  

Trong thời gian vắng mặt 9 trận của Cruyff, trợ lý Charly Rexach đã giúp Barca giành chiến thắng 6 lần để đoạt danh hiệu La Liga sau 6 năm thất bại. Với Cruyff đã phục hồi trên băng ghế chỉ đạo, mút kẹo Chupa Chups thay vì thuốc lá, Barca khởi động mùa giải 1991/92 đầy chậm rãi.  

Thua 3 trong số 8 trận đầu tiên, Barca có vẻ lạc lối và bước ngoặt đến vào tháng 11 tại Kaiserslautern ở Cúp châu Âu. Mặc dù giành chiến thắng 3-1 ở lượt đi, Barca đã thua với tỷ số 1-0 sau hiệp một và thi đấu cực tệ ở trận lượt về. Khi đó, Cruyff bước vào phòng thay đồ và các cầu thủ chờ đợi một màn “pháo kích”.  

Nhưng Cruyff chỉ xoa tay và nói: “Bên ngoài lạnh vãi chưởng các thanh niên nhỉ Tay tôi nhưng rụng rời”. Nếu Barca đểt thua thêm bàn nữa, họ sẽ bị loại, tất cả kết thúc. Ấy thế mà HLV chỉ nói về việc thời tiết lạnh giá. Tất cả áp lực đã biến mất. Ông đầy tự tin rằng đội bóng mà mình đã xây dựng sẽ chiến thắng.

Barca đã bị thủng lưới 1 lần nữa trong hiệp hai, nhưng cú đánh đầu vào phút thứ 89 của Jose Mari Bakero đã đảm bảo suất đi tiếp. Đến tháng Năm, chức vô địch La Liga thứ hai liên tiếp đã thuộc về Barca và họ còn một trận chung kết tại Cúp C1 châu Âu với Sampdoria.  

Và cú đá phạt của Koeman đã đem lại Cúp C1 châu Âu đầu tiên cho Barca. Lập tức, đội bóng được đặt biệt hiệu Dream Team - Đội bóng trong mơ của Johan Cruyff. Ở đội bóng này, chỉ còn thủ môn Zubizarreta và đội trưởng Alexanko là những người sống sót từ  scandal Hesperia Mutiny 4 năm trước.  

Mặc dù những tin đồn về sự bất mãn âm ỉ giữa Cruyff và chủ tịch Nunez không thể được hoá giải, đặc biệt sau khi bị CSKA Moscow loại khỏi Champions League vào tháng 12/1992, những danh hiệu khác vẫn tiếp tục đến.

Danh hiệu La Liga thứ ba liên tiếp ở mùa giải 1992/93 đã đến vào đúng vòng cuối cùng khi Real thay Tenerife. Điểm nhấtn cho chức vô địch này là 87 bàn thắng của Barca. Barca cũng vô địch Champions League mùa đó.

Khi thiên tài lùn tịt Romario đến Camp Nou vào mùa Hè năm 1993, Barca đã tạo một kỳ tích vô tiền khoáng hậu là vô địch La Liga lần thứ tư liên tiếp. Cú hat-trick của Romario trong chiến thắng 5-0 trước Real đã mang đến thông báo về sự nâng cấp tiềm năng mà Cruyff đã thực hiện.  

Trong chức vô địch được gọi là “La Liga của kẹo mút Chupa Chups” đó, Barca đã giành được 28 trên 30 điểm có thể kể từ trận thua 6-2 tại Zaragoza vào tháng 2/1994. Báo chí TB rất phấn khích và đổi tên Dream Team thành CLB Địa Ngục Đẫm Máu thì sự huỷ diệt kinh hoàng đó. 

Thế nhưng, 4 ngày sau chức vô địch La Liga 1993/94, CLB Địa Ngục Đẫm Máu của Cruyff bước vào trận chung kết Champions League với AC Milan. Koeman, Guardiola, Romario, Stoichkov đều có mặt. Còn Milan không có gì ngoài lối chơi phong thủ. Nhưng Milan đã thắng 4-0.  Quá tàn nhẫn.

Sau trận chung kết đó, mọi thứ đã thay đổi. Dream Team trở thành Đội bóng Ác Mộng và Tan Vỡ.  

SẼ GỌI CẢNH SÁT NẾU CRUYFF KHÔNG RA ĐI
Johan Cruyff đã đập nát Dream Team. Zubizarreta, Laudrup, Goikoetxea và Salinas không bao giờ thi đấu cho Barca nữa. Romario rời đi vào tháng 1/1995. Đến mùa Hè, Eusebio, Stoichkov, Koeman và Begiristain theo sau. Chỉ còn Ferrer, Nadal, Bakero và Guardiola ở lại.

Những sự thay thế là Gheorghe Popescu, Gheorghe Hagi và Robert Prosinecki. Nhưng những bàn thắng ngày càng khô cạn. Các mục tiêu, một khi chảy tự do, khô cạn. Những chiến thắng kiểu 4-3 giờ biến thành thất bại kiểu 3-2. Chỉ có tân binh Luis Figo đến từ Sporting cung cấp một sự cải thiện chất lượng, nhưng cũng chẳng bền lâu.  

Một ngày trước trận đấu cuối cùng trên sân nhà ở mùa 1995/96, mùa giải thứ hai liên tiếp của Barca trắng danh hiệu, mối xung đột giữa Cruyff và Nunez đã bùng lên giữa những tin đồn về sự xuất hiện của HLV Bobby Robson. Phó chủ tịch Joan Gaspart đến phòng thay đồ để trò chuyện.

“Bọn Judas phản bội. Sao gã Nunez khốn khiếp không đến đây mà nói chuyện tay đôi?”, Cruyff chửi và nhổ nước bọt vào bàn tay đưa ra của Gaspart. Lập tức, tay PCT Barca đe dọa sẽ gọi cảnh sát nếu Cruyff không rời Nou Camp ngay lập tức. Chỉ 90 giây sau, HLV thành công nhất và lâu năm nhất lịch sử của Barca đã biến mất.

NGƯỜI ĐỊNH HÌNH Ý TƯỞNG BÓNG ĐÁ TBN
Thánh Joahn Cruyff  đã cưỡi hạc du tiên được 4 năm, nhưng sau 27 năm kể từ lần ra mắt Nou Camp, di sản bóng đá vĩ đại của ông vẫn trường tồn. Ông để dựng xây một triết lý bóng đá được thực thi liên tục trong toàn hệ thống của Barca từ bấy đến giờ.

Ông đã tạo ra DNA của Barca và nó thâm nhập vào mọi phần của CLB.  Thành công của La Masia và Barca đã chứng minh ông đúng. Mọi thành công của CLB này đều có một nửa sức của Cruyff.

Thậm chí, ngay cả thất bại lớn nhất của Cruyff cũng đóng vai trò là nguồn cảm hứng. Không có gì trùng hợp khi Pep dẫn dắt một thế hệ cực kỳ thành công, bởi vì Pep biết những gì họ đã bỏ lỡ trong trận chung kết Champions League 1994: làm việc chăm chỉ và tôn trọng đối thủ.

Khôi phục tinh thần của triết lý bóng đá tại La Masia thành công là yếu tố giúp Guardiola đã vượt qua người Thày tuyệt vời của mình với tư cách là HLV thành công nhất của Barcelona. Sự thống trị của bóng đá Tây Ban Nha từ năm 2008 đến 2012 đã cho thấy triết lý của Cruyff đã thấm đẫm vào nền bóng đá xứ này.

Johan Cruyff xứng đáng là Quốc Phụ cho một CLB vĩ đại và một ĐTQG vĩ đại nhất từng có trong lịch sử bóng đá!