La Liga & nguy cơ tuyệt chủng 'những Figo'

Theo thống kê, La Liga hiện đang xếp hạng cuối về đi bóng trước khi dứt điểm tại 5 giải hàng đầu châu Âu. Trong mùa giải 2019/20, số lần qua người tại giải đấu này ít hơn tới 1.090 lần so với mùa giải 2015/16.

"Tôi không được phép tấn công quá nhiều vì dưới thời Benitez hay Cuper, chúng tôi phải chơi phòng ngự rất chặt. Nhưng tôi có thể tự do đi bóng khi ở khu vực cấm địa của đối phương trong tình huống một đối một. Đối với tôi, thứ bóng đá đẹp nhất là khi bạn qua người rồi dứt điểm vào lưới đối phương", cựu tiền vệ Vicente Rodríguez của Valencia kể lại.

Anh chính là một trong những cầu thủ chạy cánh lắt léo cuối cùng tại sân đấu La Liga. Vicente luôn có những pha qua người ở tình huống dứt điểm ghi bàn, khi ở 1/3 sân đối phương.

Đối với Vicente, Carles Puyol hay Michel Salgado là những hậu vệ cánh khó rê qua nhất, các chuyên gia phòng ngự. Nhưng bây giờ, hậu vệ cánh lại là những người chỉ huy hàng công ở nhiều đội bóng.

"Villarreal đang xây dựng một lối chơi kiểu mới và không có gì là cực đoan. Họ có Mario, Pedraza hoặc Estupiñán, những xuất phát ở bên cánh nhưng sau đó lại di chuyển vào trung tâm", cựu tiền vệ Jorge López giải thích.

Víctor Sánchez del Amo, cựu HLV của Malaga, chia sẻ: "Sự phát triển của bóng đá hiện đại đề cao khả năng kiểm soát bóng đã khiến vai trò của các tiền vệ trung tâm được chú ý nhiều hơn. Trong khi đó, các tiền đạo cánh hoặc tiền vệ cánh đang dần mất đi tầm quan trọng tại La Liga. Đó là lý do tại sao ngày càng ít các chuyên gia qua người".

Trong khi đó, Miguel Ángel Portugal (cựu HLV ĐT U23 Tây Ban Nha cho biết: "Thời đại đang thay đổi. Các đội bóng đều hướng đến việc kiểm soát bóng nhiều hơn. Những tiền vệ cánh và những tiền đạo có khả năng đi bóng và dứt điểm tốt như Santillana, Ivan Zamorano hay Lucien Muller ngày càng ít đi".

Người đồng đội cũ của Santillana là Amancio hiểu rõ sự nguy hiểm của những cầu thủ chạy cánh số 7 truyền thống và không khỏi cảm thán khi những mẫu cầu thủ như vậy đang dần biến mất. "Có ít người giống Santillana hơn vì giờ đây người ta chỉ muốn dứt điểm một chạm và chơi bó vào trung lộ", ông nói.

Nhà phân tích Miguel Quintana của Radio Marca lại cho rằng: "Tôi thấy rằng những người thi đấu ở khu vực trung tâm luôn biết cách điều khiển trận đấu, đưa ra quyết định và chỉ huy cả đội. Mặc dù đúng là điều gì cũng có 2 mặt của nó. Các cầu thủ giờ không được khuyến khích đi bóng một cách mạo hiểm mà cần đảm bảo sự chắc chắn hơn. Điều này không xảy ra ở Đức hoặc Anh".

Cựu cầu thủ bóng đá Alberto Edjogo-Owono phân tích: "Guardiola nói với tôi trong một cuộc phỏng vấn rằng ông không thích mẫu cầu thủ quá ham rê dắt. Những cầu thủ như Ousmande Dembele có thể cố gắng đi bóng 5 lần và nếu 3 lần không thành công, anh ta sẽ bị chỉ trích. Nhưng người ta lại quên đi rằng anh ấy đã tạo ra 2 cơ hội nguy hiểm từ những lần qua người thành công của mình".

Nhà tâm lý học thể thao Lorena Cos đưa ra ý kiến: "Nỗi sợ hãi xuất hiện ngay sớm khi HLV đổ lỗi cho những đứa trẻ làm mất bóng mà không phát hiện ra tài năng và sự sáng tạo của chúng. Việc này dẫn đến một thế hệ cầu thủ ngay từ đầu đã không muốn mạo hiểm".

Theo Savio Bortolini, hiện tượng này không còn xa lạ tại LaLiga. "Bóng đá thay đổi mỗi thập kỷ. Không còn giống như khi tôi còn ở Madrid. Khi tôi đến Tây Ban Nha, có rất nhiều cầu thủ rê bóng nhưng ngày nay, những toan tính chiến thuật đã thay đổi tất cả. Số lượng cầu thủ có kỹ năng chơi một đối một ngày càng giảm. Bây giờ các đội đều chơi rất chặt chẽ và tập trung ở khu giữa sân. Rất khó để nhìn thấy những cầu thủ thích qua người, ngay cả ở Brazil".

Gerardo García León, cựu hậu vệ của Villarreal và Valencia nhớ lại: "Những người như Figo hay Vicente luôn cố gắng qua người khi có bóng dù họ có lợi thế hay không. Họ khiến những hậu vệ như chúng tôi rất khó đối phó".

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng này như trẻ em không còn nhiều thời gian và không gian để đá bóng trên đường phố, các học viện đào tạo trẻ bây giờ tập trung vào việc kiểm soát bóng nhiều hơn, những thay đổi về hệ thống chiến thuật...

Nhưng nguyên nhân lớn nhất có lẽ là do thành công quá sức tưởng tượng của Barca thời Pep Guardiola và ĐT Tây Ban Nha thời Luis Aragones.

"Từ năm 2008, rất nhiều người nói về tiki-taka, Aragones hoặc Guardiola. Di sản của thế hệ đó là ngày nay các đội bóng Tây Ban Nha tập trung vào kiểm soát bóng và đề cao lối chơi tập thể hơn", Quintana giải thích.

Theo tiêu chí mới, những Chukwueze, Jony Rodríguez, Dembélé, Idrissi, Carrasco, Cheryshev, Bryan Gil, Barrenetxea, David Ferreiro, Alberto Perea, Lucas Vázquez... là những người nguy hiểm nhất đối với đội bóng của họ tại La Liga. Thống kê cho thấy số lần rê bóng đang giảm xuống qua mỗi mùa, mùa này này ít hơn 5% so với mùa trước.

Những người rê bóng tốt nhất trong 6 mùa gần nhất vẫn là Messi, Neymar (dù anh đã sang PSG từ năm 2017), Morales, Correa, Muniain và Joaquín (một lão tướng). Trong danh sách những cầu thủ chuyền bóng hiệu quả nhất ở 1/3 sân đối phương, dẫn đầu là Toni Kroos rồi đến Parejo, Pedro León và Wass. Không ai trong số này là cầu thủ chạy cánh.

"Để phá vỡ hàng thủ đối phương, bạn cần những cầu thủ như Dembélé, Vinícius hoặc Bryan Gil. Chỉ với một pha qua người, họ có thể tạo ra sự khác biệt. Đó là lý do Barca thường khá bế tắc và chỉ biết trông vào Messi mỗi khi Dembele vắng mặt. Những người như Trincao hay Griezmann quá dễ đoán. Các đội bóng tại Tây Ban Nha đang thi đấu ngày càng chặt chẽ. Nhưng họ cần mẫu cầu thủ biết rê bóng để tạo ra sự bủng nổ", cựu tiền đạo Roberto López Ufarte của Real Sociedad cảnh báo.

"Barca đã từng tạo nên hiện tượng với cách chơi kiểm soát bóng nhưng bây giờ họ đang sa sút. Các cầu thủ nên có quyền tự do sáng tạo. Tất nhiên, không phải lúc nào họ cũng rê bóng nhưng cần có những khoảnh khắc bùng nổ để tạo ra khác biệt. Điều quan trọng là bạn cần phải biết khi nào nên rê bóng để khiến đối thủ trở tay không kịp", ông Ufarte nói thêm.

Savio Bortolini, người có sự nghiệp dày đặc những chấn thương, nhớ lại rằng những người thích rê bóng có nguy cơ gặp chấn thương nhiều hơn vì cách chơi của mình. "Bây giờ các trọng tài sẽ rút thẻ vàng sau một hay hai lần bạn bị phạm lỗi. Nhưng thời của tôi, phải đến khi bị phạm lỗi 10 lần thì mới bị thẻ vàng. Khi đó thì các hậu vệ gần như đã giết chết tôi rồi", ông nói.

Vì nhiều lý do, những pha rê bóng tại La Liga đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Đây quả là một điều đáng tiếc, nhất là đối với những người thích chứng kiến những pha đi bóng rồi dứt điểm thần sầu như của Figo trước đây.