Kì tích tuổi 19
Trong 20 tháng qua, điểm Elo của kỳ thủ Hans Niemann tăng khoảng 200 hệ số, để vượt qua mốc 2.700 trong một thời điểm tháng 9/2022. Nhưng kết thúc Sinquefield Cup, Elo của anh rơi xuống 2.699.
Cũng nhờ những bước tiến thần kỳ này, Niemann được mệnh danh là thần đồng của làng cờ vua thế giới. Trong đó, dấu ấn lớn nhất là chiến thắng trước Magnus Carlsen - kỳ thủ được mệnh danh là vua cờ với 5 lần vô địch thế giới.
Trận đấu hôm 4/9 vừa qua chứng kiến cú sốc quá lớn. Tại vòng 3 giải cờ tiêu chuẩn Sinquefield Cup 2, Niemann cầm quân đen nhưng lại gây ra bất ngờ lớn khi quật ngã gã khổng lồ Carlsen. Theo thống kê của tờ New York Times, đây là lần đầu tiên sau 14 năm, một người chơi có điểm Elo dưới 2.700 cầm quân đen hạ gục được kỳ thủ người Na Uy.
Carlsen nổi điên sau thất bại này. Chỉ 1 ngày sau, VĐV 31 tuổi tuyên bố rúi khỏi giải, ngậm ngùi cầm khoản tiền thưởng 350.000 USD. Hơn thế, chuỗi 53 trận toàn thắng của Carlsen cũng bị chặn đứng.
Trước khi rời đi, Carlsen gây sốc khi tố đối thủ mới 19 tuổi gốc San Francisco đã gian lận: “Tôi dám khẳng định Niemann đã gian lận một cách có hệ thống, và ngày càng trở nên thường trực. Hơn gấp nhiều lần so với những gì cậu ta từng thừa nhận”.
Trong cơn bức xúc chưa từng thấy, vua cờ người Na Uy quả quyết: “Bước tiến của Niemann ở cờ bàn là bất thường. Trong các trận ở Sinquefield Cup, tôi cảm giác cậu ấy không căng thẳng hay tập trung hoàn toàn ở những thế cờ quan trọng. Cũng hiếm có kỳ thủ nào chơi áp đảo dù cầm quân đen gặp tôi”.
Niemann thăng lên hàng đại kiện tướng vào tháng 1/2021, sau khi được FIDE công nhận. Sau đó, đến tháng 7/2021, VĐV khi đó mới 18 tuổi vô địch giải cờ vua mở rộng thế giới tại Philadelphia.
Niemann bị tố gian lận như thế nào?
Magnus Carlsen thực ra tố cáo Hans Niemann mà không có bằng chứng cụ thể. Cuộc tranh cãi sau đó lan rộng đến mức, nó có sự tham chiến của người giàu nhất thế giới - tỷ phú Elon Musk.
CEO Tesla nhận định tình hình một cách dí dỏm: “Tài năng bắn trúng mục tiêu mà không ai khác có thể bắn trúng, thiên tài bắn trúng mục tiêu không ai có thể nhìn thấy (vì nó nằm trong mông của bạn)”.
Dưới góc độ của các nhà chuyên môn, Niemann thực sự có gian lận, và thực hiện một cách tinh vi dưới sự hỗ trợ của công nghệ cao. Kỳ thủ này bị cáo buộc có một ê-kíp gian dối chuyên nghiệp, trong đó công nghệ cao ở đây là những chiếc máy rung siêu tinh vi, có thể tạo ra nhịp rung từ đế giày hoặc giấu trong… hậu môn.
Hans bị cho là nhận tín hiệu từ bên ngoài, để rồi lần lượt đánh bại các kỳ thủ hàng đầu thế giới. Và điều đó được ghi nhận bởi trang Chess.com.
Theo đó, trang này thống kê rằng trong hơn 100 trận đấu mà họ phát trực tiếp có sự tham gia của Niemann đã tố cáo kỳ thủ này gian lận. Theo đó, thần đồng 19 tuổi đi các nước chính xác hơn mỗi khi liên tục chuyển tab giữa trận, so với khi không thực hiện hành động chuyển tab.
Điều đó là một sự ghi nhận quan trọng, là dấu hiệu cho thấy những thế lực bên ngoài khi được chứng kiến trận đấu của Niemann đã tác động theo hướng tiêu cực. Và việc Chess.com phát livestream các trận đấu trên website của mình đã vô tình tiếp tay cho hành vi gian lận của VĐV 19 tuổi.
Nhưng cho đến nay, chưa có bằng chứng cụ thể nào khẳng định rằng Hans Niemann gian lận, mọi thứ chỉ là phỏng đoán. Thần đồng cờ vua phản bác lại cả thế giới: “Người ta công kích tôi, chỉ đơn giản vì tôi đã đánh bại Magnus Carlsen - nhà vô địch thế giới. Tôi đang bị bôi nhọ, và trí tuệ cũng như niềm kiêu hãnh của tôi bị xâm phạm”.
Thực ra, rất khó phát hiện được sự gian lận trong môn cờ vua. Bởi lẽ, ở cấp độ đỉnh cao, sự chênh lệch về trình độ không hề lớn. Chỉ đơn giản là bạn cần đến sự hỗ trợ trong một hoặc một vài nước cờ, không phải là cả ván đấu.
Cựu vua cờ Viswanathan Anand góp tiếng nói cho cuộc tranh cãi hiện tại: “Các kỳ thủ hàng đầu chỉ cần một lần trợ giúp mỗi ván, bằng một tín hiệu phát hiện có một đòn kết hợp, cũng đáng giá 150 Elo”.
Quá khứ bất hảo
Sở dĩ Hans Niemann lại bị chỉ trích, công kích kịch liệt đến thế là bởi quá khứ bất hảo của kỳ thủ này. Niemann thú nhận rằng mình từng gian lận ở tuổi 12 và 16.
Nhưng đại kiện tướng cờ vua người Mỹ lý giải một cách ngô nghê rằng: “Tôi làm thế chỉ để có cơ hội gặp những kỳ thủ mạnh hơn”. Vào năm 2020, trong cuộc gọi trực tuyến với Danny Rensch - CCO của Chess.com, Hans đã thú nhận mình có gian lận.
Theo cáo buộc của Chess.com, trước khi gây ra cú sốc trước vua cờ Magnus Carlsen, thần đồng này từng bị phát hiện gian lận khi đối đầu ngôi sao cờ vua Nga Ian Nepomniachtchi.
FIDE vào cuộc, sự thật sẽ được phơi bày?
Theo tờ Daily Mail, Liên đoàn Cờ vua Quốc tế (FIDE) sẽ thành lập hội đồng điều tra, để làm rõ thực hư những cáo buộc của vua cờ Magnus Carlsen trước đàn em Hans Niemann.
Sẽ có những án phạt được đưa ra, nhưng chưa biết là dành cho ai. Nếu FIDE chứng minh được thần đồng 19 tuổi gian lận, anh có thể bị cấm thi đấu nhiều năm.
Còn nếu kết quả cuộc điều tra khẳng định Carlsen bôi nhọ danh dự đồng nghiệp, anh cũng phải nhận án phạt đích đáng. Trước đó, Carlsen cũng bị chỉ trích là thiếu chuyên nghiệp khi rút lui khỏi giải cờ vua trực tuyến Julius Baer Generation Cup, chỉ sau một trận đấu với Niemann.