Đại dịch cũng là thời cơ 'sửa chữa' bóng đá

Trò chơi kim tiền

Huyền thoại quá cố Johan Cruyff từng nói bóng đá là trò chơi của sai lầm bởi đặc tính không thể lường trước của nó. Nhưng đấy là những gì “Thánh Johan” nói về thứ bóng đá của những thập niên 60-70 hồi thế kỷ trước. Bóng đá ngày nay rất khác. Môn thể thao ấy đã trở thành một ngành công nghiệp với áp lực thành công và sự cạnh tranh khủng khiếp. Ở đó, không có chỗ cho sai lầm, như thời của “Thánh Johan”. Bóng đá bây giờ, một cú trượt chân trong trận cầu then chốt có thể đặt dấu chấm hết cho vị thế của một tượng đài, như trường hợp của Steven Gerrard tại Liverpool.

Ngày nay, các CLB hàng đầu thế giới, những siêu cường bóng đá đã phát triển tới mức tiệm cận sự hoàn hảo. Chỉ trong 10 năm qua, các hiện tượng “độc tôn” diễn ra ở khắp châu Âu. Tại Anh, Man United trở thành đội đầu tiên giành cú “ăn ba” (ở mùa 1998/99) và rồi thống trị Premier League với 6 chức vô địch trong 10 mùa giải đầu tiên của thế kỷ này.

Ở Pháp, Lyon đặt cả Ligue 1 dưới gót giày suốt 7 năm liên tiếp trước khi nhường vai cho PSG. Tại Đức, Bayern Munich đơn giản là số 1 với 15 chức vô địch Bundesliga trong 20 năm qua. Ở Tây Ban Nha, chẳng đội nào đủ sức thách thức lâu dài vị thế thống trị của cặp đôi Real Madrid - Barcelona và tương tự thế, Serie A cũng chứng kiến Juventus đè bẹp mọi đối thủ trên đường thâu tóm Scudetto.

Cả Premier League, La Liga lẫn Serie A đều đã chứng kiến những CLB xô đổ cột mốc 100 điểm. Ở Anh, Arsenal thậm chí còn có mùa giải bất khả chiến bại khi lên ngôi mà không thua trận nào (2003/04) còn Chelsea và Man City đua nhau đánh chiếm kỷ lục ghi bàn. Thống kê cho thấy, có 13 giải VĐQG tại châu Âu chứng kiến chu kỳ vô địch liên tiếp của một CLB dài nhất lịch sử.

Quá trình phát triển ấy khiến bóng đá nhàm chán, mất đi bản sắc bất ngờ, tạo ra độ vênh kinh tế làm kìm hãm và triệt tiêu nỗ lực của các CLB vừa và nhỏ. Nguy hiểm hơn, việc những dòng tiền vô tận từ các đại gia Bắc Mỹ, Trung Đông và gần đây là Trung Quốc đổ vào những siêu CLB càng khiến sự phân hóa tại các giải VĐQG hàng đầu châu Âu thêm sâu sắc.

Mô hình kinh doanh thể thao lành mạnh bị phá vỡ khi Big Six tại Anh hay các đại gia châu Âu như PSG, Real Madrid và Barcelona dành quá nửa nguồn thu để trả lương, nhằm lôi kéo những cầu thủ tốt nhất, khiến sân cỏ thế giới điên đảo trong cơn sốt lạm phát, với nhiều vụ chuyển nhượng leo thang giá cả đến chóng mặt.

Cuối cùng, hậu quả lớn nhất là quyền lực của các CLB nhiều lúc vượt cả quyền lực của các liên đoàn, UEFA và cả FIFA khi họ nhận ra, mình hoàn toàn có thể tự thành lập giải đấu riêng (chẳng hạn như Super League theo đề xuất của 16 CLB hàng đầu châu Âu) để tự hạch toán, tự kiếm tiền. Điều đó phá nát hệ sinh thái bóng đá toàn cầu.

Đại dịch sẽ khiến tất cả thay đổi

Giữa lúc bóng đá thế giới quay cuồng với tốc độ phát triển chóng mặt, đại dịch Covid-19 ập đến khiến tất cả thay đổi. Trái bóng phải dừng lăn và cầu thủ phải cách ly ở nhà để tránh lây lan dịch bệnh. Làng túc cầu chuyển từ trạng thái “sốt” sang “chết lâm sàng”, với nguy cơ đổ vỡ hệ thống thi đấu và bóng ma phá sản bủa vây các CLB.

Trong bối cảnh hiện tại, chỉ có một cơ số rất ít CLB có thể tồn tại, trong khi phần lớn thất thủ (ngay cả ở các giải đấu lớn). Ở Tây Ban Nha, Barcelona phải đấu tranh quyết liệt để giảm lương các cầu thủ, nhằm cứu vãn tình hình tài chính khi mà quỹ lương chiếm tới 70% doanh thu của đội bóng khổng lồ này.

Trong khi đó, những đội nhỏ hơn, như Schalke thì bi đát hơn nhiều. Mới hôm kia, giám đốc thương mại Alexander Jobst vừa cho biết nếu không nhận được tiền thanh toán bản quyền truyền hình vào tháng 5, Schalke sẽ phải tính tới phương án tái cơ cấu hoặc nghiêm trọng hơn, là tuyên bố phá sản.

Đấy là kết cục buồn cho đội bóng 115 năm tuổi và từng 7 lần vô địch nước Đức. Nhưng đấy cũng là hệ quả tất yếu của việc xuất hiện yếu tố thiên tai dịch bệnh giữa một thế giới bóng đá đang phát triển điên loạn theo nhịp điệu kim tiền. Thế nên, ở một khía cạnh nào đó, đại dịch tồi tệ mang tên Covid-19 cũng đang đem lại tác động tích cực: Nó buộc các CLB, các nền bóng đá phải dừng lại, chiêm nghiệm và điều chỉnh con đường phát triển. Đã đến lúc, bóng đá trở về gần hơn với những giá trị lành mạnh của một môn thể thao, thay vì lao vào cuộc đua kiếm tiền không có “số lùi” như thời gian qua.

XEM THÊM

Đội hình những cầu thủ 'ăn' thẻ đỏ nhiều nhất

Helenio Herrera: Tổ phụ nghệ thuật hắc ám và di sản Catenaccio vô song

Gerrard bất ngờ không chọn cầu thủ Anh nào vào đội hình yêu thích